Mikrokosmosy, czyli podróż przez Polskę regionów i małych ojczyzn 1900-MIK-OG

Niezależnie od bloku, każde spotkanie rozpoczynać będzie część wprowadzająca, w której studenci zapoznają się z kontekstami warunkującymi rozwój regionów: geograficznym (ukształtowanie terenu, sieć rzeczna, cechy środowiska przyrodniczego determinujące rozwój osadnictwa itd.), historycznym (dzieje osadnictwa, wpływ czynników osadniczych na dzisiejszy krajobraz, pamięć historyczna lokalnych społeczności), językowym (zagadnienia dotyczące regionalnych cech języka, gwary, dialektu) oraz etnograficznymi (mechanizmy kształtowania tożsamóści lokalnej, kultura symbolicznej i materialna, np. architektura, wzornictwo i in. w kontekście relacji człowiek-przyroda). Poruszony zostanie również temat współczesnych zjawisk charakteryzujących dany region (np. fenomen “nowej lokalności”, turystyka regionalna itd.).

Druga część każdego spotkania stanowić będzie autorskie rozwinięcie tematyki na przykładzie małych ojczyzn z omawianego obszaru (z naciskiem na konteksty etnograficzne i antropologiczne w bloku I, geograficzne, polityczne i kulturowe w bloku II oraz historyczne w bloku III) w oparciu o wybrane przez prowadzących i dostosowane do tematyki metody dydaktyczne (wykład, pokaz, dyskusja).

BLOK I (dr Marta Raczyńska-Kruk)
W bloku pierwszym poruszone zostaną zagadnienia dotyczące cech regionalnych Wielkopolski i Kujaw, Ziem Zachodnich oraz Pomorza Gdańskiego. Odwiedzimy miejsca, które znajdują się w granicach Polski zarówno od setek… ale i od zaledwie kilkudziesięciu lat. Wspólnie zastanowimy się, m.in.:
Na ile wielkopolskie, a na ile kujawskie są Pałuki?
Czy odkrycie Biskupina wpłynęło na pamięć zbiorową mieszkańców okolicy?
Czy “poniemieckie” wciąż znaczy “obce”?
Co się stało z kulturą przybyszy ze wschodu na Ziemiach Zachodnich?
Gdzie zjemy najlepszą dziadówkę?
Dlaczego język kaszubski jest uzanym prawnie językiem regionalnym?

5.10. Wielkopolska i Kujawy
12.10. Ziemie Zachodnie
19.10. Pomorze Gdańskie / Kaszuby

BLOK II (dr Magdalena Skorupska)
W bloku drugim skupimy się na obszarze wschodniej Polski oraz okolicach Łodzi, a na końcu na Tatrach i Podhalu. Będzie to podróż obejmująca mniejszości narodowe i religijne, również te nieobecne, ale widoczne w krajobrazie. Pytania, na które poszukamy odpowiedzi, to m.in.:
Czy warto szukać męża wśród Kurpiów?
Czy Tatarzy czują się Polakami?
Kto i dlaczego najchętniej chodzi na wybory?
Czy Nowe Centrum Łodzi jest nowe?
Dlaczego Zakopane nazywane jest Las Vegas Podhala?
Czy Sachalin jest w Polsce?
Dlaczego Polacy lubią paski?

26.10. Suwalszczyzna,
09.11. Podlasie,
16.11. Lubelszczyzna,
23.11. Mazowsze,
30.11. Łódź i okolice,
07.12. Tatry

BLOK III (dr Piotr Kołpak)
W tej części zajęć kontynuować będziemy podróż po południowych krainach. Poznamy podstawy historyczne kształtowania się górskich i pogórskich społeczności od Żywiecczyzny po Bieszczady, a także wpływ czynników dziejowych na dzisiejszy krajobraz kulturowy regionów. W dalszej kolejności rozważać będziemy nieco dawniejsze oraz najnowsze dzieje Górnego Śląska oraz Warmii i Mazur – w przypadku obu regionów historia jest kluczem do zrozumienia ich współczesnej charakterystyki społecznej. Dowiemy się m.in.:

Którzy górale nie liczą dutków?
Czy bokser Tomasz Adamek to faktycznie “Góral”?
Czy Gōrny Ślōnsk je barzo roztōmajty kulturowo?
Dlaczego Pan Samochodzik kochał jeziora?

14.12. Góralszczyzna
21.12. Podkarpacie
11.01. Górny Śląsk
18.01. Warmia i Mazury

25.01. zaliczenie (test)

Niezależnie od bloku, każde spotkanie rozpoczynać będzie część wprowadzająca, w której studenci zapoznają się z kontekstami warunkującymi rozwój regionów: geograficznym (ukształtowanie terenu, sieć rzeczna, cechy środowiska przyrodniczego determinujące rozwój osadnictwa itd.), historycznym (dzieje osadnictwa, wpływ czynników osadniczych na dzisiejszy krajobraz, pamięć historyczna lokalnych społeczności), językowym (zagadnienia dotyczące regionalnych cech języka, gwary, dialektu) oraz etnograficznymi (mechanizmy kształtowania tożsamóści lokalnej, kultura symbolicznej i materialna, np. architektura, wzornictwo i in. w kontekście relacji człowiek-przyroda). Poruszony zostanie również temat współczesnych zjawisk charakteryzujących dany region (np. fenomen “nowej lokalności”, turystyka regionalna itd.).

Druga część każdego spotkania stanowić będzie autorskie rozwinięcie tematyki na przykładzie małych ojczyzn z omawianego obszaru (z naciskiem na konteksty etnograficzne i antropologiczne w bloku I, geograficzne, polityczne i kulturowe w bloku II oraz historyczne w bloku III) w oparciu o wybrane przez prowadzących i dostosowane do tematyki metody dydaktyczne (wykład, pokaz, dyskusja).

BLOK I (dr Marta Raczyńska-Kruk)
W bloku pierwszym poruszone zostaną zagadnienia dotyczące cech regionalnych Wielkopolski i Kujaw, Ziem Zachodnich oraz Pomorza Gdańskiego. Odwiedzimy miejsca, które znajdują się w granicach Polski zarówno od setek… ale i od zaledwie kilkudziesięciu lat. Wspólnie zastanowimy się, m.in.:
Na ile wielkopolskie, a na ile kujawskie są Pałuki?
Czy odkrycie Biskupina wpłynęło na pamięć zbiorową mieszkańców okolicy?
Czy “poniemieckie” wciąż znaczy “obce”?
Co się stało z kulturą przybyszy ze wschodu na Ziemiach Zachodnich?
Gdzie zjemy najlepszą dziadówkę?
Dlaczego język kaszubski jest uzanym prawnie językiem regionalnym?

BLOK II (dr Magdalena Skorupska)
W bloku drugim skupimy się na obszarze wschodniej Polski oraz okolicach Łodzi, a na końcu na Tatrach i Podhalu. Będzie to podróż obejmująca mniejszości narodowe i religijne, również te nieobecne, ale widoczne w krajobrazie. Pytania, na które poszukamy odpowiedzi, to m.in.:
Czy warto szukać męża wśród Kurpiów?
Czy Tatarzy czują się Polakami?
Kto i dlaczego najchętniej chodzi na wybory?
Czy Nowe Centrum Łodzi jest nowe?
Dlaczego Zakopane nazywane jest Las Vegas Podhala?
Czy Sachalin jest w Polsce?
Dlaczego Polacy lubią paski?

BLOK III (dr Piotr Kołpak)
W tej części zajęć kontynuować będziemy podróż po południowych krainach. Poznamy podstawy historyczne kształtowania się górskich i pogórskich społeczności od Żywiecczyzny po Bieszczady, a także wpływ czynników dziejowych na dzisiejszy krajobraz kulturowy regionów. W dalszej kolejności rozważać będziemy nieco dawniejsze oraz najnowsze dzieje Górnego Śląska oraz Warmii i Mazur – w przypadku obu regionów historia jest kluczem do zrozumienia ich współczesnej charakterystyki społecznej. Dowiemy się m.in.:

Którzy górale nie liczą dutków?
Czy bokser Tomasz Adamek to faktycznie “Góral”?
Czy Gōrny Ślōnsk je barzo roztōmajty kulturowo?
Dlaczego Pan Samochodzik kochał jeziora?

Nakład pracy studenta: 2 ECTS = 2 × 25h = 50h (w bezpośrednim kontakcie 1,5 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,
(S) – praca własna (samodzielna) studenta.
Zajęcia (wykład) = 30h (N)
• Konsultacje = 4h (N)
• Zaliczenie (praca kreatywna lub egzamin) = 2h (N)
• Przygotowanie (samodzielne) do egzaminu = 14h (S)

RAZEM = ok. 50h