Samorząd terytorialny I 1900-5AST1

I. Zakres informacji przekazywanych w trakcie wykładów:

1. Pojęcia związane z samorządem: decentralizacja, dekoncentracja, decentralizacja symetryczna i niesymetryczna, zasada subsydiarności, systemy federalne i unitarne, potrzeba decentralizacji i „wartości samorządu lokalnego”.
2. Najważniejsze elementy systemu prawnego regulującego działanie samorządów w Polsce
3. Instytucje nadzoru nad samorządem terytorialnym w Polsce – rola rządu, wojewody i Regionalnych Izb Obrachunkowych
4. Podział terytorialny – ewolucja po 1945 roku, dyskusja pożądanych dalszych zmian w tym zakresie
5. Instytucje demokracji lokalnej w Polsce – systemy wyborcze, referendum lokalne, wyniki wyborów samorządowych po 1990 roku, rola partii politycznych w polskich samorządach terytorialnych
6. Władze wykonawcze i administracja samorządowa
7. Zadania wykonywane przez samorząd terytorialny w Polsce, rola poszczególnych zadań w wydatkach samorządów poszczególnych szczebli
8. Wykorzystanie środków Unii Europejskiej przez polskie samorządy

II. Charakterystyka ćwiczeń
Celem ćwiczeń jest przybliżenie studentom problematyki związanej z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego. Poruszane są zagadnienia zarówno praktyczne, jak i teoretyczne. Szczegółowe problemy poruszane na zajęciach to (1) problem „e-samorządu” (czy w Polsce istnieje e-samorząd? Jakie zalety i jakie wady niesie za sobą taka formuła?); (2) problem wielkości gmin oraz wynikających zeń konsekwencji (Jakie są zalety i wady małych, a jakie dużych gmin? Demokracja i partycypacja versus efektywność samorządu); (3) problem budżetu jako „zwierciadła” samorządu (Jak wygląda budżet samorządu? Co z niego można wyczytać? Jakie są najważniejsze źródła dochodów i najważniejsze kierunki wydatków samorządów?; (4) porównywanie samorządów między sobą (praktyczna nauka porównywania ze sobą j.s.t. za pomocą dostępnych zbiorów i źródeł danych oraz próba interpretacji zebranych danych statystycznych); (5) demokracja uczestnicząca i przedstawicielska (dylematy partycypacji, zagrożenia demokracji bezpośredniej; przybliżenie zagadnień związanych z partycypacją mieszkańców w życiu wspólnoty samorządowej); (6) potrzeba istnienia samorządu we współczesnym państwie (czy samorząd jest potrzebny? Zalety i wady decentralizacji).

Zajęcia mają formę dyskusji, opartej na zadanej studentom literaturze, bądź formę prezentacji przygotowanych przez studentów. W trakcie zajęć studenci mają za zadanie zapoznawanie się ze wskazaną literaturą, przygotowywanie krótkich prac pisemnych, oraz przygotowywanie krótkich prezentacji na zajęcia. Ćwiczenia wymagają samodzielnej pracy w domu oraz (w niektórych przypadkach) pracy w grupie 2-3 osobowej.