Percepcja i kompozycja przestrzeni 1900-5-N-PKP
Wykłady
Treść wykładu będzie się koncentrować wokół trzech głównych zagadnień: 1. Percepcji i postrzegania przestrzeni, 2. Kompozycji urbanistycznej (według K. Wejcherta, K. Lyncha i innych) oraz 3. Sposobów użytkowania przestrzeni miejskiej (według J.Gehla, W.H. Whyte'a i innych). Omówione zostaną koncepcje teoretyczne, sposoby studiowania przestrzeni i jej użytkowania oraz przedstawione zostaną przykłady z miast europejskich. Tematyka będzie przedstawiona w różnych skalach: wnętrza urbanistycznego, ciągów przestrzeni publicznych i sąsiedzkich oraz większych fragmentów miasta.
Przykładowe tematy wykładów:
Postrzeganie przestrzeni – percepcja wizualna i proksemika, teoria widzenia
Kompozycja przestrzenna jako sztuka percepcji w czasie: postrzeganie przestrzeni, sekwencje wrażeniowe, efekty wizualne, narracje w kształtowaniu przestrzeni, człowiek w przestrzeni jako podmiot i obiekt przestrzenny.
Elementy kompozycji urbanistycznej: punkty, linie, płaszczyzny, ciągi czasoprzestrzenne, punkty widokowe, punkty i linie graniczne.
Wnętrza urbanistyczne: wnętrza sprzężone, kąt środkowy, skrót perspektywiczny, forma otwarta, forma zamknięta, pole martwe, elementy krystalizujące plan.
Rola światła, wody, zieleni, faktury, detali architektonicznych, szaty informacyjnej.
Typologie przestrzeni: przestrzeń publiczna, prywatna, sąsiedzka; rodzaje przestrzeni otwartych, formy zabudowy i struktury miast.
Reprezentacje przestrzeni, mapy mentalne. Porównania elementów przestrzeni: Lynch, Wejchert, Cullen
Obserwacje w przestrzeni publicznej. Co obserwować – interakcje, zachowania, miejsca, czas. Jak obserwować – counting, mapping, tracking, tracing, test walks.
Krytyczne czytanie Wejcherta i Lyncha – obraz miasta w erze gps i instagrama.
Ćwiczenia
Celem ćwiczeń jest doskonalenie umiejętności obserwacji przestrzeni – jej elementów składowych, zasad kompozycji; oceny jej walorów funkcjonalnych, przestrzennych, estetycznych. Zajęcia odbywają się w formie warsztatowej, dzięki czemu studentki i studenci mają okazję pracować zarówno indywidualnie, jak i w grupach, poddawać krytyce przytaczane koncepcje i dyskutować.
Zadania w terenie – szacowanie odległości i ocena rozmiarów przestrzeni publicznej; fotografowanie i rozpoznawanie elementów kompozycji urbanistycznej okolicznej przestrzeni publicznej, obserwacja zachowań w przestrzeni publicznej z użyciem arkuszy obserwacji.
Ćwiczenia w sali – analiza elementów kompozycji urbanistycznej; prezentacja ulubionej przestrzeni publicznej i zdefiniowanie cech wpływających na jej atrakcyjność; analiza przestrzeni w okolicy miejsca zamieszkania (przykłady sposób zagospodarowania różnego typu przestrzeni publicznych i sąsiedzkich); analiza elementów obrazu miasta (wywiady i mapy mentalne). Praca na modelach – budowa makiet przestrzeni miejskiej w odpowiedniej skali. Zagadnienia kompozycyjne: budowa urbanistycznego wnętrza prostego – ulica i plac, wnętrza urbanistyczne z dominantą, sprzężenie wnętrz urbanistycznych, ciągi czasoprzestrzenne, układy bipolarne, układy osiowe i symetryczne.
Nakład pracy studenta/ki: 5 ECTS = 5 × 25h = 125h (w bezpośrednim kontakcie 2 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem/ką
(S) – praca własna (samodzielna) studenta/ki
Zajęcia (wykład) = 30h (N)
Zajęcia (ćwiczenia) = 30h (N)
• Samodzielne przygotowanie do ćwiczeń (2h/tyg) = 30h (S)
• Samodzielne przygotowanie Zeszytu urbanisty/ki = 18h (S)
• Samodzielne przygotowanie do egzaminu = 15h (S)
• Egzamin = 2h (N)
RAZEM = ok. 125h
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się (kody): K_W01, K_W03/K_U01, K_U06, K_U10, K_U12/ K_K05
Wiedza. Studentki i studenci znają najważniejsze koncepcje i pojęcia używane w postrzeganiu i komponowaniu przestrzeni, rozumieją ich znaczenie w projektowaniu urbanistycznym. (K_W01, K_W03)
Umiejętności. Studentki i studenci potrafią rozpoznać elementy kompozycji urbanistycznej w przestrzeni miasta; znają podstawowe pojęcia urbanistyczne i potrafią je zastosować do opisu i oceny przestrzeni; potrafią przeanalizować i ocenić właściwości przestrzeni publicznej i sąsiedzkiej. Studenci i studentki potrafią w sposób systematyczny obserwować zachowania ludzi w przestrzeni publicznej, analizować prawidłowości i przyczyny tych zachowań. Studentki i studenci potrafią samodzielnie zaproponować kompozycję prostego układu urbanistycznego w trzech wymiarach. (K_U01, K_U06, K_U10, K_U12)
Kompetencje społeczne. Studenci i studentki potrafią zaplanować i wykonać proste zadanie w niewielkiej grupie; rozumieją wartość konstruktywnej dyskusji na temat różnych rozwiązań w przestrzeni miasta i potrafią w takiej dyskusji wziąć udział. (K_K05)
Kryteria oceniania
Obecność na ćwiczeniach jest obowiązkowa. Dopuszczalne dwie nieobecności w ciągu semestru.
Zaliczenie ćwiczeń. Oceny cząstkowe z zadań na każdych zajęciach. Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest oddanie na ostatnich zajęciach Zeszytu urbanisty/ki (zestawu plansz A3 z graficznymi efektami każdych zajęć). Ocena z ćwiczeń jest średnią ocen cząstkowych z zajęć, przy czym wzorowo opracowany Zeszyt może podwyższyć ocenę z ćwiczeń o pół stopnia.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.
Egzamin pisemno-rysunkowy z zagadnień omawianych na wykładzie i ćwiczeniach.
Ocena końcowa jest średnią ważoną z ćwiczeń (60%) i egzaminu (40%), przy czym zaliczenie egzaminu jest warunkiem pozytywnej oceny końcowej.
Praktyki zawodowe
Brak.
Literatura
Christopher Alexander et al. (1977) The Pattern Language/Język wzorców
Donald Appleyard (1981) Livable Streets
Gordon Cullen (1961) The Concise Townscape
Jan Gehl (2010) Cities for People/Miasta dla ludzi
Jan Gehl & Brigette Svarre (2013) How to Study Public Life. Methods in Urban Design/Jak studiować życie w przestrzeni publicznej
Reginald Golledge (1999) Wayfinding Behavior: Cognitive Mapping and Other Spatial Processes
Peter Gould & Rodney White (2003) Mental Maps
Edward T. Hall (1966) The Hidden Dimension/Ukryty wymiar
Maria Lewicka (2021) Psychologia miejsca
Kevin Lynch (1960) The Image of the City/Obraz miasta
Marcjanna Nóżka (2016) Społeczne zamykanie (się) przestrzeni. O wykluczeniu, waloryzacji miejsca zamieszkania i jego mentalnej reprezentacji
Robert Venturi, Denise Scott Brown & Steven Izenour (1971) Learning from Las Vegas
Kazimierz Wejchert (1984) Elementy Kompozycji Urbanistycznej
William H. Whyte (1980) The Social Life of Small Urban Spaces
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: