Interwencja publiczna w rozwoju regionalnym 1900-5-N-IPwRR
Rozwój regionalny i lokalny stanowią ważne zagadnienie w analizach gospodarki przestrzennej, szczególnie istotne jest wspieranie tego rozwoju ze środków publicznych. Zajęcia dotyczą więc szeroko rozumianych zagadnień interwencjonizmu w rozwój regionalnym. Całość składa się z dwóch części. W trakcie wykładów zostanie przedstawione tło teoretyczne, w tym podstawowe koncepcje wyjaśniające zróżnicowanie rozwoju na poziomie regionalnym oraz problem kształtowania polityki regionalnej. Szczególne miejsce zajmują w rozważaniach czynniki rozwoju regionalnego, zarówno te wewnętrzne (endogenne), jak i zewnętrzne (egzogenne) wobec samej jednostki przestrzennej, w tym próby przyciągnięcia inwestycji spoza regionu. Zwraca się uwagę na zmienność w czasie znaczenia różnych czynników rozwoju (ujęcie historyczne) i ich zróżnicowanie w przestrzeni (zróżnicowania regionalne). Omawiane są cele i formy współczesnego interwencjonizmu państwowego, pokazane na tle tych interwencji w przeszłości w różnych krajach i regionach (od planów pięcioletnich w d. ZSRR i New Deal w USA, przez inwestycje infrastrukturalne po koncepcje rozwoju obszarów wiejskich w krajach europejskich).
Analiza współczesnych form interwencjonizmu obejmuje z kolei zagadnienia wspierania rozwoju regionalnego w ramach Unii Europejskiej (wspólna polityka rolna, rozwój obszarów wiejskich, polityka spójności, rozwój transeuropejskiej sieci transportowej). Na przykładach z Polski omawiane są zagadnienia tworzenia koncepcji i polityk rozwoju oraz źródeł ich finansowania, łącznie z krajową polityką miejską. Osobny temat stanowi charakterystyka konfliktów przestrzennych związanych z inwestycjami publicznymi o charakterze interwencji w rozwój lokalny i regionalny.
W ramach ćwiczeń studenci i studentki – na podstawie tekstów wprowadzających – zostaną zaproszeni do dyskusji nad czynnikami zróżnicowania poziomu rozwoju (lokalnego i regionalnego), określenia zestawu miar rozwoju, aby następnie przejść do analizy sposobów i zakresu interwencji w rozwoju na przykładzie wybranego obszaru. Ostatnim elementem w ramach ćwiczeń będzie pomiar skali interwencji publicznej w rozwoju wybranego regionu oraz próba interpretacji uwarunkowań i następstw tej interwencji (indywidualnie lub w małych zespołach - 2-3 osoby).
Nakład pracy studenta: 3 ECTS = 75h (w bezpośrednim kontakcie 1,5 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,
(S) – praca własna (samodzielna) studenta.
• zajęcia (wykład + ćwiczenia) = 45h (N)
• egzamin pisemny z treści omawianych na wykładzie = 1h (N)
• przygotowanie (samodzielne) do egzaminu pisemnego z treści omawianych na wykładzie = 10h (S)
• samodzielne przygotowanie do wybranych ćwiczeń (teksty wprowadzające) i dyskusji w czasie zajęć = 5h (S)
• samodzielne przygotowanie pomiaru, analizy skali interwencji w rozwoju wybranego obszaru oraz prezentacja wyników badań – do 20h
Razem = około 80h
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student/ka:
• wie i rozumie co składa się na rozwój społeczno-gospodarczy obszaru (czynniki i ich relacje); zna podstawowe teorie wyjaśniające istotę i zakres interwencji publicznej w rozwoju;
• potrafi: innowacyjnie wykonywać zadania z zakresu pomiaru poziomu i zróżnicowania rozwoju oraz zinterpretować wyniki tych pomiarów w zakresie interwencji w rozwoju;
• jest gotów/gotowa do: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu celowości stosowania i potencjalnych skutków interwencjonizmu w rozwoju obszaru na poziomie regionalnym i lokalnym.
Kryteria oceniania
Dla osiągnięcia zdefiniowanych dla przedmiotu efektów kształcenia student/ka powinien/powinna:
• w przypadku treści omawianych na wykładzie – nauczyć się i napisać egzamin (egzamin pisemny - do 12 pytań, w większości otwartych).
• w przypadku dyskusji na ćwiczeniach - przeczytać i potrafić przedstawić klarownie w grupie teksty dotyczące zagadnień omawianych na zajęciach (wraz z odpowiedzią na pytania pojawiające się w dyskusji); wykonać opracowanie (obliczenia statystyczne, prezentacja graficzna, analiza wyników) zakresu interwencji w rozwoju wybranego obszaru.
Oceny końcowe (wykład):
0-50% punktów = 2,0; 51-60% punktów = 3,0; 61-70% punktów = 3,5; 71-80% punktów = 4,0; 81-90% punktów = 4,5; 91-100% punktów = 5,0.
Oceny z ćwiczeń:
0-50% punktów = 2,0; 51-60% punktów = 3,0; 61-70% punktów = 3,5; 71-80% punktów = 4,0; 81-90% punktów = 4,5; 91-100% punktów = 5,0.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Literatura (uzupełniająca do treści prezentowanych na wykładzie):
Chojnicki Z., 1988, Koncepcja terytorialnego systemu społecznego. Przegląd Geograficzny 60(4):491-510.
Chojnicki Z., T. Czyż, 2005, Rozwój społeczno-gospodarczy w ujęciu regionalnym. Biuletyn PKZK PAN nr 219, s.8-22.
Churski P., 2018, Spójność a przestrzeń – dylematy polityki regionalnej.
Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (15), 99-108.
Churski P. i in. 2017. Czynniki rozwoju regionalnego w świetle współczesnych przemian społeczno-ekonomicznych – dyskurs teoretyczny. 01/2017 - Working Paper of FORSED Project. Zakład Analizy Regionalnej IGSEiGP UAM. Poznań.
Churski P., 2008, Czynniki rozwoju regionalnego i polityka regionalna w Polsce w okresie integracji z Unią Europejską. UAM w Poznaniu: Poznań, Seria Geografia nr 79.
Czarnecki A., M.J. Nowak. 2024. Konflikty przestrzenne. Pomiędzy wymiarem geograficzno-ekonomicznym a prawnym. Wieś i Rolnictwo, 2(203):41-64.
Dubownik A., R. Rudnicki, B. Szyda, Cz. Adamiak, K. Kaliński, 2019, Fundusze Unii Europejskiej jako czynnik rozwoju regionalnego. Studia, Cykl Monografii KPZK PAN, tom 1/193.
Gawlik U., Innere Kolonisierung. Italien und Deutschland von 1927 bis 1935, Verlag W. Kohlhammer GmbH, Stuttgart.
Grosse T. G., 2002, Przegląd koncepcji teoretycznych rozwoju regionalnego, Studia Regionalne i Lokalne, 1, 8, s. 25-48.
Grzeszczak J., 1971, Koncepcje polaryzacyjne w przestrzennym zagospodarowaniu kraju. (na przykładzie Francji), Studia KPZK PAN, nr 36.
Kaczmarek T.. 2017. Implementacja Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w miejskich obszarach funkcjonalnych. Przykład metropolii Poznań. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 40: 9–24.
Malinowski A., 1976, Problemy rozwoju regionalnego Hiszpanii, Biuletyn KPZK PAN, nr 92.
Noworól A., 2009, Formy interwencji publicznej w zarządzaniu rozwojem na przykładzie terenów wiejskich. Współczesne Zarządzanie, nr 2, s.114-123.
Parysek J. J., 1997, Podstawy gospodarki lokalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Parysek J. J., 2007, Wprowadzenie do gospodarki przestrzennej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Perdał R., J. Hauke, 2014, Czynniki rozwoju obszarów wzrostu i obszarów stagnacji gospodarczej w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, nr 25, s.69-88.
Szewczuk A., Kogut-Jaworska M., Zioło M., 2011, Rozwój lokalny i regionalny. Teoria i praktyka, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa.
Śleszyński P., J. Bański, M. Degórski, T. Komornicki. 2017. Delimitacja obszarów strategicznej interwencji państwa: obszarów wzrostu i obszarów problemowych. Prace Geograficzne nr 260.
Wojtasiewicz L., 1996, Czynniki rozwoju lokalnego – nowe ujęcia metodologiczne, [w:] Maik W. (red.) Problematyka rozwoju lokalnego w warunkach transformacji systemowej, Biuletyn KPZK PAN, nr 177, s. 7-18.
Załoga E., 2022, Nowa polityka transportowa Unii Europejskiej (w:) K. Wojewódzka-Król, E. Załoga (red.) Transport. Tendencje zmian, Warszawa: PWN, s. 583-614.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: