Konflikty lokalne i regionalne w Europie i Ameryce Północnej 1900-3-KEU-GL

TEMATY SPOTKAŃ:
1. Wojna polsko-polska, czyli o politycznej polaryzacji społeczeństwa polskiego i jego wyborczych przejawach od 2007 r. + debata oksfordzka
2. Konflikt w Ukrainie + symulacja obrad Rady Bezpieczeństwa ONZ
3. Wyborcze przepychanki w USA. O co chodzi w najbardziej skomplikowanym systemie wyborczym na świecie + elementy badań rynku wyborczego i marketingu wyborczego .
4. Śladami wojny. Sarajewo trzy dekady później
5. “Kocioł bałkański” – wybrane zagadnienia
6. Genealogie kaszubskie cz. 1
7. Genealogie kaszubskie cz. 2
8. Łemkowszczyzna: przestrzeń, historia i pamięć
9. Pamięć Wołynia: dawne i współczesne konteksty
10 Mimo, że wojna się już skończyła… Ziemie Zachodnie i Północne po 1945 roku
11. Kresy, rubieże, pogranicza… O konfliktach pamięci, roszczeniach terytorialnych, mitach i wyobraźni zbiorowej
12. Warsztaty o stereotypach etnicznych i kulturowych (wybrane przykłady)
13. Archeolodzy versus ludność autochtoniczna: od konfliktu do współpracy (przykład Indian Pueblo)

Opis:
1. Tematem zajęć będzie bieżąca sytuacja polityczna w Polsce, głównie jej aspekty wyborcze wraz z genezą konfliktu. Studenci będą próbowali rozstrzygnąć obecny spór w trakcie debaty oksfordzkiej.
2. Zajęcia skoncentrują się przede wszystkim na przyczynach, przebiegu i skutkach konfliktów u naszych wschodnich sąsiadów. W ramach symulacji obrad RB ONZ studenci spróbują wcielić się w role członków Rady i zaproponować możliwe rozwiązania.
3. Celem spotkania będzie zapoznanie się z systemem wyborczym Stanów Zjednoczonych i próba zrozumienia zróżnicowania przestrzennego amerykańskiego elektoratu. W ramach zajęć studenci poznają i spróbują wykorzystać podstawowe narzędzia badań wyborczych.
4. Podczas zajęć studenci – za pośrednictwem analizy materiałów audiowizualnych i wizualnych (film dokumentalny, fotografie) – zapoznają się z zagadnieniem śladów konfliktu bałkańskiego z lat 1991-1995 w krajobrazie współczesnego Sarajewa.
5. Studenci zapoznają się z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi sytuacji geopolitycznej oraz tożsamościowej na Bałkanach w perspektywie historycznej i współczesnej. W ramach ćwiczenia odbędzie się analiza mapy etniczno-religijnej i debata oksfordzka na temat zaproponowany przez studentów.
6. Studenci na konkretnych przykładach zapoznają się z zagadnieniem złożonej pamięci genealogicznej i historycznej oraz współczesnej tożsamości w kontekście Kaszubów. W ramach ćwiczenia studenci zapoznają się z materiałami źródłowymi (m. in. aktami metrykalnymi) z regionu.
7. Studenci w ramach ćwiczenia dokonają interpretacji źródeł genealogicznych i opowieści osób poszukujących kaszubskich korzeni. Zapoznają się również z elementami współczesnej debaty publicznej na temat Kaszubów.
8. Tematem zajęć będzie problematyka tożsamościowa Łemków od końca XIX wieku, przez II wojnę światową i Akcję „Wisła” aż do dzisiaj. Studenci zapoznają się z podstawowymi wątkami dyskursu tożsamościowego Łemków w perspektywie antropologicznej i geograficzno-kulturowej oraz materiałami audiowizualnymi na temat “Akcji Wisła”.
9. Na zajęciach analizowane będą dzieje długotrwałego konfliktu pamięci wokół tzw. rzezi wołyńskiej z lat 1943-1944 oraz jego wpływ na politykę międzynarodową Polski i Ukrainy.
10. Tematem zajęć będzie sytuacja tożsamościowa na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Studenci wykonują ćwiczenia związane z analizą narracji osób przesiedlonych pochodzących ze źródeł historyczno-etnograficznych i socjologicznych.
11. Studenci zapoznają się z wybranymi konfliktami pamięci zbiorowej narodu polskiego i narodów ościennych po 1945 roku. W ramach ćwiczenia dokonają analizy studiów przypadku w grupach.
12. Studenci, podzieleni na grupy, dokonają analizy wybranych przykładów konfliktów lokalnych i antagonizmów z terytorium Europy i Ameryki Północnej celem analizy procesu powstawania i funkcjonowania stereotypów etnicznych i kulturowych.
13. Studenci zapoznają się z wyzwaniami i problemami dotyczącymi ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego, które stają na drodze w toku badań archeologicznych na terenach zamieszkiwanych przez ludność rdzenną Ameryki Północnej (przykład Indian Pueblo). Spotkanie online z archeologiem.

Nakład pracy studenta: 5 ECTS = 5 × 25h = 125 h (w bezpośrednim kontakcie 4 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,
(S) – praca własna (samodzielna) studenta.
Zajęcia (konwersatorium) = 45h (N)
• Konsultacje = 15h (N)
• zapoznanie z literaturą = 15h (S)
• Przygotowanie (samodzielne) do zajęć = 45h (S)

RAZEM = ok. 120h

W cyklu 2024Z:

TEMATY SPOTKAŃ:

1. Wielka Brytania po brexicie + analiza SWOT
2. Wojna polsko-polska, czyli o politycznej polaryzacji społeczeństwa polskiego i jego wyborczych przejawach od 2007 r. + debata oksfordzka
3. Konflikt w Ukrainie + symulacja obrad Rady Bezpieczeństwa ONZ
4. Wyborcze przepychanki w USA. O co chodzi w najbardziej skomplikowanym systemie wyborczym na świecie + elementy badań rynku wyborczego i marketingu wyborczego .
5. Konflikty tatrzańskie + poster naukowy
6. Presja migracyjna na granicy Polski, Litwy i Łotwy z Białorusią + analiza tekstów naukowych, trening pisania abstraktu naukowego
7. Irlandia- jeden naród, dwa państwa? + film
8. Czy dać Polsce Śląsk, to jak małpie dać zegarek? Ślązacy w konfliktach środkowoeuropejskich + analiza współczesnych przekazów popkulturowych
9. Staroobrzędowcy: skomplikowane dziedzictwo mniejszości wypędzonej + rozmowa z byłym przewodniczącym Naczelnej Rady Staroobrzedowców
10. Łemkowszczyzna: wyludniona kraina na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim + zdalna wizyta na cmentarzu łemkowskim
11. Trójkąt bieszczadzki: między AL, NSZ i UPA + analiza wspomnień uczestników
12. Pamięć Wołynia: dawne i współczesne konteksty + debata oksfordzka

Opis:
1. W ramach zajęć studenci zapoznają się z historią Wielkiej Brytanii oraz jej sytuacją geopolityczną, zwłaszcza po wyjściu z Unii Europejskiej. W ramach analizy SWOT przeanalizują możliwe drogi kształtowania polityki zagranicznej Wielkiej Brytanii.
2. Tematem zajęć będzie bieżąca sytuacja polityczna w Polsce, głównie jej aspekty wyborcze wraz z genezą konfliktu. Studenci będą próbowali rozstrzygnąć obecny spór w trakcie debaty oksfordzkiej.
3. Zajęcia skoncentrują się przede wszystkim na przyczynach, przebiegu i skutkach konfliktów u naszych wschodnich sąsiadów. W ramach symulacji obrad RB ONZ studenci spróbują wcielić się w role członków Rady i zaproponować możliwe rozwiązania.
4. Celem spotkania będzie zapoznanie się z systemem wyborczym Stanów Zjednoczonych i próba zrozumienia zróżnicowania przestrzennego amerykańskiego elektoratu. W ramach zajęć studenci poznają i spróbują wykorzystać podstawowe narzędzia badań wyborczych.
5. Na spotkaniu studenci poznają historię Tatr, zmieniającą się przynależność, konflikty graniczne i współczesne problemy mieszkańców Podhala. W ramach podsumowania przygotują poster naukowy.
6. Tematem zajęć będzie presja migracyjna na granicy Polski, Litwy i Łotwy z Białorusią trwająca od 2021 r. W ramach przygotowania do zajęć studenci zapoznają się z literaturą naukową w języku angielskim związaną z tematem, a w trakcie zajęć będą w parach pisać abstrakt naukowy.
7. Zajęcia będą dotyczyły konfliktu w Irlandii i rozpoczną się projekcją filmu, a zakończą dyskują.
8: Na zajęciach rozpatrywane będą kwestie tożsamościowe dotyczące ludności zamieszkującej Górny Śląsk – przede wszystkim w kontekście konfliktów politycznych i społecznych wokół dążeń do uzyskania statusu mniejszości etnicznej. Studenci w ramach zajęć przeprowadzą podsumowującą debatę pt. “Czy Ślązacy powinni zostać uznani za mniejszość etniczną?”
9: Kolejny temat z zakresu konfliktów tożsamościowych dotyczył będzie zmagań mniejscości religijnej staroobrzędowców o zachowanie swoich miejsc pamięci. Punktem wyjściowym będą zmagania staroobrzędowców o zachowanie zagrożonego cemntarza w Białogórach. Studenci przeprowadzą wywiad z byłym przewodniczącym Naczelnej Rady Staroobrzędowców.
10: Tematem zajęć będzie problematyka tożsamościowa Łemków od końca XIX wieku, przez II wojnę światową i Akcję „Wisła” aż do dzisiaj. Punktem wyjściowym będzie konflikt lokalny o cmentarz w Łupkowie Starym zagrożony budową gazociągu Polska-Słowacja.
11: Na tych zajęciach studenci poznają zawiłą historię zmagań wojennych w Bieszczadach w czasie II wojny światowej oraz w pierwszych latach okresu stalinowskiego. Znajomość tego konfliktu jest potrzebna do zrozumienia konfliktów lokalnych, np. wokół burzenia pomnika Karola Świerczewskiego w Jabłonkach.
12: Na zajęciach analizowane będą dzieje długotrwałego konfliktu pamięci wokół tzw. rzezi wołyńskiej z lat 1943-1944 oraz jego wpływ na politykę międzynarodową Polski i Ukrainy.

RAZEM = ok. 120h

Założenia (opisowo)

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2025Z:

Marta Raczyńska-Kruk
Magdalena Skorupska

W cyklu 2024Z:

Magdalena Skorupska

Kierunek podstawowy MISMaP

geografia

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

w sali i w terenie

Efekty kształcenia

Efekty uczenia się:
Efekty kierunkowe: K_W03, K_W12, K_W13 / K_U07, K_U08 / K_K02
Efekty specjalnościowe: S2_W03, S2_W11, S2_W13 / S2_U07, S2_U08 / S2_K02

WIEDZA:
- zna mechanizmy społeczne stanowiące o przebiegu konfliktów regionalnych/lokalnych oraz konfliktów pamięci wokół regionów.

UMIEJĘTNOŚCI:
- student potrafi wskazać różne rodzaje konfliktów,
- student potrafi samodzielnie zinterpretować zjawiska kulturowe obecne w przestrzeni konfliktu,
- rozumie znaczenie różnic społecznych w rozwoju konfliktu i potrafi je wykorzystać w celu osiągnięcia konsensusu,
- postrzega miasto, jako arenę konfliktów społecznych i politycznych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:
- potrafi przyjąć punkty widzenia różnych stron konfliktu,
- student zna i rozumie przyczyny narastania konfliktu społecznego.

Kryteria oceniania

Metody i kryteria oceniania:

Zajęcia prowadzone częściowo w formule odwróconej klasy (flipped classroom). W zakres metod dydaktycznych wchodzą wystąpienia publiczne, debaty oksfordzkie oraz (w miarę możliwości) spotkania z ekspertami. W ramach zajęć 8-12 każdy ze studentów będzie zobligowany do przygotowania jednej krótkiej prezentacji (15 min) na wcześniej zaproponowane tematy.

1. Obecność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieusprawiedliwione nieobecności),
2. Aktywność podczas spotkań - na każdym spotkaniu z listy (nie dotyczy spotkań z gośćmi) studenci mają do zdobycia po 5 pkt. za aktywności w trakcie zajęć. Oceniane jest przygotowanie do zajęć i zaangażowanie w zadane aktywności.
3. Przygotowanie prezentacji na jeden z tematów:

„Polsko-czeski konflikt o Zaolzie 1918-1945".
„Kość niezgody: Obóz Zgoda. Historia i pamięć"
„Ruch Autonomii Śląska: geneza, założenia ideowe, kontrowersje"
„Mniejszości rosyjskie we współczesnej Europie Środkowo-Wschodniej (osie konfliktów)"
„Prawosławni a staroobrzędowcy: główne różnice w doktrynie"
„Miejsca pamięci i kultu staroobrzędowców we współczesnej Polsce"
„Łemkowie i Bojkowie: charakterystyka etniczna"
„Ruska Ludowa Republika Łemków i Republika Komańczańska 1918-1920"
„Tragedia Zawadki Morochowskiej 1946"
„Akcja Wisła: geneza, przebieg, konsekwencje"
„Pomnik Karola Świerczewskiego „Waltera" w Jabłonkach 1962-2018"
„Czerwone noce: Obrona Przebraża 1943-1944"
„Rzeź wołyńska w działalności Instytut Pamięci Narodowej oraz Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej"

W sumie do zdobycia jest 60 pkt. Zaliczenie po osiągnięciu progu 60% (36 pkt) przy jednoczesnej odpowiedniej frekwencji.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Analizy i raporty Ośrodka Studiów Wschodnich: https://www.osw.waw.pl/
Benedyktowicz Z., Portrety obcego. Od stereotypu do symbolu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria Anthropos: Kraków 2000.
Engstrom EJ, Kernell S., 2014, Party Ballots, Reform, and the Transformation of America’s Electoral System. Cambridge University Press(dostępne onlilne).
Gibas-Krzak D. (red.), Bałkańska szachownica. Geopolityczne i geostrategiczne studia o Bałkanach w XX i XXI wieku, opracowanie zbiorowe, Toruń 2019.
Kaźmierska K., Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Instytut Filozofii i Socjologii PAN: Warszawa 1999.
Kowalski M. (red.), 2003, Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Oleinik A., 2018, Building Ukraine From Within : A Sociological, Institutional, and Economic Analysis of a Nation-State in the Making, rozdz. 1-7.
Palonka R., O'Meara K., Ciomek K., Xu Z., Ancestral Pueblo Settlement Structure and Sacred Landscape at Castle Rock Community, Colorado, Antiquity, Cambridge University Press, 2020, s. 491-511.
Słomczyński T., ,Kaszëbë, Wydawnictwo Czarne: Wołowiec 2021.
Smoleński P., Pochówek dla rezuna, Wydawnictwo Czarne: Wołowiec 2001.
Trzeszczyńska P., Łemkowszczyzna zapamiętana. Opowieści o przeszłości i przestrzeni, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Seria Anthropos: Kraków 2011.
Wylegala A., Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji i polskich "ziem odzyskanych", Warszawa 2014

W cyklu 2024Z:

Chmielewski B., Tarociński J., 2023, Bariery różnych prędkości: państwa bałtyckie i Finlandia odgradzają się od Rosji i Białorusi, Komentarze OSW, nr 539
Kowalski M. (red.), 2003, Przestrzeń wyborcza Polski, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa
Oleinik A., 2018, Building Ukraine From Within : A Sociological, Institutional, and Economic Analysis of a Nation-State in the Making, rozdz. 1-7.
Analizy i raporty Ośrodka Studiów Wschodnich: https://www.osw.waw.pl/
Engstrom EJ, Kernell S., 2014, Party Ballots, Reform, and the Transformation of America’s Electoral System. Cambridge University Press(dostępne onlilne)
Iwaniec E. ,1977, Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich.
Kopczyński M., Tygielski W., 2010, Pod wspólnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej.
Marshall T., 2021, Potęga geografii, Poznań (fragmenty)
Motyka G., 2011, Od rzezi wołyńskiej do Akcji “Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947.
Nijakowski L. M., 2006,, Domeny symboliczne. Konflikty narodowe i etniczne w wymiarze symbolicznym, Warszawa.
Wanatowicz M.W., 2004, Od indyferentnej ludności do śląskiej narodowości? Postawy narodowe ludności autochtonicznej Górnego Śląska w latach 1945-2003 w świadomości społecznej

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1900-3-KEU-GL w USOSweb