Podstawy geologii 1900-1-PGEOL
Wykład
Geologia i jej zakres. Procesy endo i egzogeniczne. Budowa Ziemi i skład chemiczny geosfer. Hipotezy geotektoniczne. Trzęsienia ziemi. Plutonizm. Wulkanizm. Metamorfizm. Geologia strukturalna. Rodzaje skał. Środowiska sedymentacyjne. Czas w geologii. Stratygrafia i geochronologia. Wiek Ziemi. Zarys dziejów ziemi. Czwartorzęd w Polsce.
Opis pełny
Geologia, jej zakres i relacje do innych nauk. Fizyka i chemizm Ziemi. Ruch Ziemi. Pole magnetyczne. Budowa wewnętrzna (geosferyczna) Ziemi i badania geofizyczne (sejsmiczne). Ciepło Ziemi i jego źródła, gradienty. Skład chemiczny Ziemi i poszczególnych geosfer. Skorupa ziemska, jej budowa i podstawowe rodzaje.
Magnetyzm i paleomagnetyzm. Rewersje pola magnetycznego, epoki magnetyczne. Hipotezy geotektoniczne. Dowody geologiczne dryfu kontynentów. Tektonika płyt i dynamika litosfery. Spreading i subdukcja, uskoki transformujące. Strefy ryftowe. Typy granic płyt litosfery. Wiek den oceanicznych i kratonów. Plamy gorąca. Terrany. Trzęsienia ziemi, ich przyczyny, geografia, skutki. Tsunami. Elementy geologii strukturalnej.
Plutonizm: procesy różnicowania się magm, typy intruzji, procesy pomagmowe. Wulkanizm: typy wulkanów, rodzaje erupcji, klasyfikacja law, produkty wulkanizmu, procesy powulkaniczne, rozmieszczenie zjawisk wulkanicznych w powiązaniu z tektoniką płyt. Znaczenie wulkanów, zagrożenia. Metamorfizm: główne czynniki i typy metamorfizmu. Ruchy diastroficzne, izostazja.
Materia Ziemi. Kryształ. Wiązania chemiczne i układy krystalograficzne. Minerały i ich podstawowe cechy. Skała. Główne typy skał: magmowe, osadowe i metamorficzne. Cykl geologiczny, obieg materii skalnej, tempo procesów geologicznych.
Procesy egzogeniczne, ich klasyfikacja. Produkty wietrzenia. Procesy erozji, transportu i akumulacji. Skały osadowe. Środowiska sedymentacji i ich charakterystyka. Wybrane metody badań osadów czwartorzędowych.
Zasada aktualizmu. Czas w geologii, przemiany Ziemi w czasie geologicznym. Ery i ich charakterystyka. Podstawy stratygrafii. Litostratygrafia, biostratygrafia i skamieniałości przewodnie. Chronostratygrafia i geochronologia. Zmienność facjalna i następstwo facji. Wiek względny i radiometryczny. Wiek Ziemi.
Czwartorzęd w Polsce. Stratygrafia czwartorzędu. Zlodowacenia i interglacjały. Historia Bałtyku.
Ćwiczenia:
1. Zagadnienia wstępne – podstawy podziału dziejów Ziemi; tabela stratygraficzna; najważniejsze wydarzenia w geologicznej historii Ziemi.
2. Minerały – budowa, własności fizyczne, podstawowe grupy, warunki powstawania, rozpoznawanie.
3. Skały magmowe – typy genetyczne, klasyfikacje, budowa wewnętrzna, cechy rozpoznawcze podstawowych typów skał magmowych.
4. Geneza, systematyka i rozpoznawanie skał osadowych.
5. Czynniki, rodzaje i facje metamorfizmu; budowa wewnętrzna i podstawowe typy skał metamorficznych, rozpoznawanie głównych skał metamorficznych występujących w Polsce.
6. Struktury tektoniczne na mapach i przekrojach geologicznych;
7. Zasady konstrukcji map planisekcyjnych i intersekcyjnych oraz interpretacja map i przekrojów geologicznych
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kierunkowe: K_W01, K_W02, K_U01, K_U03, K_U05, K_K02, K_K04
WIEDZA
1) Zna główne koncepcje geologiczne oraz podstawy mineralogii, petrografii geologii dynamicznej i historycznej.
2) Zna koncepcje geologiczne wyjaśniające zróżnicowanie zjawisk i procesów w głębi Ziemi i na powierzchni.
3) Wykazuje znajomość podstawowej terminologii geologicznej, częściowo też zaawansowanych kategorii pojęciowych w zakresie nauk geologicznych.
UMIEJĘTNOŚCI
1) Umie wykorzystać krytycznie literaturę naukową i inne źródła.
2) Posiada umiejętność przygotowania prezentacji na temat oraz pisemnych prac na podstawie literatury.
3) Posługuje się szczegółową terminologią geologiczną.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1) Rozumie potrzebę poszerzania kompetencji zawodowych i aktualizacji wiedzy geologicznej, wzbogaconej o wymiar interdyscyplinarny.
2) Potrafi współdziałać i pracować w grupie.
3) Rozumie szczególną społeczną rolę nauki i potrzebę upowszechniania dokonań naukowych.
Ćwiczenia:
WIEDZA
1. Zna podział dziejów Ziemi i podstawowe skamieniałości przewodnie
2. Zna podstawowe minerały i skały (z podziałem na magmowe, osadowe i przeobrażone)
3. Zna podstawowe struktury tektoniczne
UMIEJĘTNOŚCI
1. umie dopasować wybrane wydarzenia z historii geologicznej Ziemi i skamieniałości przewodnie do poszczególnych er.
2. Rozpoznaje cechy fizyczne minerałów oraz rozpoznaje podstawowe minerały i skały.
3. Rozpoznaje i oznacza symbolami struktury tektoniczne.
4. Rysuje przekroje geologiczne.
5. Umie pozyskiwać i interpretować mapy geologiczne oraz mapy geozagrożeń, m.in. ze źródeł internetowych.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
1. Potrafi współdziałać i pracować w grupie.
2. Jest odpowiedzialny za realizację podjętych zobowiązań
3. Jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych
Kryteria oceniania
Wykład
Egzamin pisemny (testowy mieszany) na ocenę. Ocena końcowa obejmuje ocenę z egzaminu i ćwiczeń (średnia)
Ćwiczenia:
Obowiązkowa obecność. Ocena końcowa składa się z dwóch części:
70% oceny końcowej stanowi średnia z ocen cząstkowych (kartkówki, ćwiczenia domowe); 30% stanowi ocena ze sprawdzianu końcowego.
Zakres ocen:
90,1-100% – 5
80,1-90,0 – 4+
70,1-80,0 – 4
60,1-70,0 – 3+
50,1-60,0 – 3
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Allen P.A., Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. PWN – 2000.
Duxbury A.C., Duxbury A.B., Sverdrup K.A. Oceany świata. PWN - 2002.
Lindner L., Czwartorzęd.- Osady, metody badan, stratygrafia. Wydawnictwo PAE - 1992.
Mizerski W., Geologia dynamiczna. PWN – 2002, 2012.
Mizerski W., Przewodnik do ćwiczeń z geologii. PWN – 2004, 2009, 2021.
Mizerski W., Orłowski S., Geologia historyczna dla geografów. PWN - 2001.
Stanley S.M. Historia Ziemi. PWN - 2002.
Van Andel T.H. Nowe spojrzenie na stara planetę - zmienne oblicze Ziemi. PWN - 1997.
Żaba J., Ilustrowany słownik skał i minerałów. Videograf II - 2003.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: