Geografia współczesnego świata 1900-1-GWS

Geografia współczesnego świata jest przedmiotem syntetyzującym wiedzę zdobytą podczas dwóch lat studiów licencjackich na kierunku GEOGRAFIA. Jest to seria uporządkowanych tematycznie (w miarę możliwości) wykładów, prowadzonych przez kilku wykładowców z naszego Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, reprezentujących wąskie ukierunkowane zainteresowania w szerszej perspektywie. Każdy z wykładowców poprowadzi jeden lub dwa wykłady obejmujące wycinek geograficznej rzeczywistości, jeden z aktualnych problemów współczesnego świata. Taki wybór tematów może dostarczyć inspiracji do przyszłych badań dokonywanych w ramach prac magisterskich.

Tematy wykładów (kolejność może ulec zmianie):
1. Nierówności społeczne w państwach i miastach świata.
Polaryzacja społeczna państw i segregacja społeczna miast na świecie – różne uwarunkowania, skale i dynamika zmian.
2. Badania biograficzne i zwrot ku mobilności, czyli o nowych perspektywach badawczych w geografii.
Co to są badania biograficzne i na czym polega ich specyfika w ramach geografii. Jak zwrot ku mobilności zmienił podejście w badaniach nad zachowaniami przestrzennymi. Jak obie te perspektywy można połączyć, czyli o biograficznych badaniach nad mobilnością.
3. Problematyka transgranicznego przemieszczania odpadów niebezpiecznych na świecie.
Kraje wysyłające i przyjmujące odpady niebezpieczne. Uwarunkowania prawne i główne trasy przesyłu odpadów.
4. Globalne zagrożenia środowiskowe – wybrane problemy.
Zanieczyszczenia oceanów (typy zanieczyszczeń, drogi krążenia i akumulacji odpadów, odpady plastikowe, zagrożenia dla środowiska). Gatunki inwazyjne (definicje, rozmieszczenie, drogi rozprzestrzeniania, przykłady). Fragmentacja siedlisk (skala zjawiska, przyczyny i skutki fragmentacji). Handel dzikimi zwierzętami lub fragmentami ich ciał.
5. Geografia mediów i komunikacji.
W czasie wykładu zostanie omówione co kryje się pod pojęciem geografii mediów i komunikacji oraz przykłady tematów podejmowanych przez geografów.
6. Wielolokalność mieszkaniowa i jej znaczenie dla zrównoważonej gospodarki przestrzennej.
Wykład ma na celu zapoznać studentów ze współczesnymi badaniami nad wielolokalnym zamieszkiwaniem. Szczególny nacisk zostanie położony na kwestie zmian zachowań mieszkaniowych wraz ze wzrostem mobilności mieszkańców oraz potencjalnego wpływu wielolokalnych praktyk na zrównoważoną gospodarkę przestrzenną.
7. Nielegalne, nieraportowane, nieuregulowane (NNN) połowy - współczesne trendy, uwarunkowania, nowoczesne metody pomiarów, zróżnicowanie przestrzenne na świecie, aktualne osiągnięcia w zapobieganiu i eliminowaniu.
8. Greenpoint i Jackowo (USA) w kontekście transoceanicznych ruchów migracyjnych.
Stany Zjednoczone to państwo, na którego początki i funkcjonowanie niebagatelny wpływ miały wielkie ruchy migracyjne. Na zajęciach studenci poznają genezę i aktualną sytuację Polonii w Stanach Zjednoczonych w kontekście mobilności społecznej między Europą i Stanami Zjednoczonymi, począwszy od XIX stulecia.
9. Make my country great again. Zmiany granic w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w. na tle procesów polityczno-społecznych.
Wydarzenia polityczne XX w. powodowały regularne i daleko idące zmiany granic państwowych, których reperkusje trwają do dzisiaj. Na wykładzie studenci dowiedzą się, które wydarzenia miały największy wpływ na zmiany granic w dwudziestowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej m.in. na przykładzie koncepcji Wielkich Węgier i Wielkiej Rumunii oraz jak pamięć o tych wydarzeniach kształtuje dzisiaj politykę historyczną tych państw.
10. Turystyka we współczesnym świecie - między overtourism a turystyką zrównoważoną.
Podczas wykładu omówione zostaną aktualne wyzwania związane z rozwojem turystyki w różnych regionach świata.
11. Krajobrazy winiarskie Europy jak przykład krajobrazów kulturowych.
12. Śladami wojny. Sarajewo trzy dekady później.
Wykład stanowić będzie prezentację autorskiego i zgromadzonego materiału fotograficznego oraz omówienie śladów konfliktu balkańskiego z lat 1991-1995 w krajobrazie współczesnego Sarajewa. Analiza znaczących elementów przestrzeni miejskiej i skupionych wokół nich narracji umieszczona zostanie w kontekście zagadnień teoretycznych z zakresu geografii pamięci i antropologii przestrzeni.
13. Geografie rodzinnych pamięci: fenomen poszukiwań genealogicznych na terytoriach dawnej Rzeczpospolitej.
Wykład obejmować będzie wybrane wątki z badań poświęconych fenomenowi amatorskich poszukiwań genealogicznych prowadzonych przez Polaków na terytoriach należących przed 1945 rokiem do Rzeczpospolitej, z naciskiem na tereny współczesnej Litwy i Białorusi. W tle omówione zostaną związki między pamięcią i geografią w aspekcie konstruowania historii rodzinnych.
14. Ekstremalne procesy geomorfologiczne i geoekologiczne w warunkach zmieniającego się klimatu – wybrane problemy.
Przyczyny i skutki ekstremalnych zdarzeń geomorfologicznych i geoekologicznych w różnych strefach klimatycznych i typach rzeźby terenu oraz ich znaczenie dla działalności człowieka.
15. Powodzie i susze jako efekt zmian klimatu.
W trakcie zajęć przedstawione zostaną główne obszary na świecie, które w największym stopniu dotknięte zostaną zjawiskami powodzi i suszy. Omówione zostaną przyczyny i skutki tych zjawisk na wybranych przykładach państw i regionów na świecie.

W ramach ćwiczeń studenci samodzielnie szukają, opracowują i prezentują w formie podcastu tematy związane ze współczesnymi zjawiskami i procesami geograficznymi. Szczególny nacisk kładziony jest na pozyskiwanie wiarygodnych źródeł informacji, kreatywność i współpracę w grupie.

Szacowany czas związany z wkładem studenta w osiągniecie zdefiniowanych efektów wynosi 30 godzin wykładów (wraz z zaliczeniem) (1 ECTS), około 25 godzin pracy indywidualnej (1 ECTS), związanej z zapoznaniem się z literaturą lub innymi materiałami, konsultacjami i przygotowaniem do zaliczenia pisemnego oraz dla ćwiczeń (1 ECTS): 15 godzin zajęć i około 10 godzin pracy indywidualnej studenta: samodzielne poszukiwanie źródeł informacji, zapoznanie się z materiałami, przygotowywanie pracy zaliczeniowej i przygotowanie się do kolokwium.