Socjologia spraw publicznych 1600-SZD-SSP

Problematyka zajęć
Socjologia spraw publicznych jest kursem obejmującym zagadnienia z zakresu socjologii publicznej, socjologii sfery publicznej oraz socjologii życia publicznego, przygotowanym w ten sposób, że pozwala przełożyć (zastosować) wiedzę i elementy warsztatu socjologicznego
do analizy działań publicznych. Stąd wyeksponowanie spraw publicznych jako kategorii analitycznej i zarazem kategorii organizującej dyskurs publiczny i działania publiczne.
W ramach zajęć przedstawione zostaną kryteria rozróżniające sferę publiczną i sferę prywatną oraz procesy „wędrowania” spraw między tymi sferami. Ponadto omówione zostaną mechanizmy konstruowania ładu zbiorowego w sferze publicznej, modele zarządzania sprawami publicznymi oraz przebieg procesów decyzyjnych w sprawach publicznych, z wyszczególnieniem roli aktorów kluczowych i drugoplanowych.
W każdym z modułów ilustracją dla rozważań będą studia przypadku dotyczące biegu spraw publicznych we współczesnej Polsce.
Tematyka zajęć
Moduł 1: Sprawy publiczne w perspektywie socjologicznej: Sprawa publiczna jako
(i) jednostka organizacyjna działań publicznych oraz (ii) kategoria analityczna.
- Sprawy publiczne, problemy społeczne, kwestie społeczne, zadania publiczne –
pozycjonowanie pojęć: (i) sprawy publiczne jako podstawowa kategoria organizująca
dyskurs publiczny i działania publiczne; (ii) problemy społeczne jako szczególna podkategoria spraw publicznych; (iii) kwestie społeczne jako wiązki problemów
społecznych; (iv) zadania publiczne jako sprawy publiczne powierzone „do załatwienia”;
- Od osobistych trosk do spraw publicznych w ujęciu C.W. Millsa: sprawy publiczne jako kategoria analityczna;
- Kryteria rozróżniania sfery publicznej (gdzie lokujemy sprawy publiczne) i sfery prywatnej (gdzie lokujemy sprawy prywatne);
- Ruchome granice między sferami: procesy upubliczniania spraw prywatnych i uprywatniania spraw publicznych;
2
- Studia przypadku: Pozycjonowanie i rangowanie spraw publicznych w Polsce – agenda setting (ujęcie konstruktywistyczne).
Moduł 2: Ład zbiorowy w sferze publicznej, czyli jak uporządkować sprawy publiczne.
- Transformacja sfery publicznej w nowożytnej Europie w ujęciu J. Habermasa oraz R. Sennetta;
- Sfera publiczna i jej segmenty we współczesnych państwach demokratycznych
o gospodarce rynkowej (państwo, rynek, społeczeństwo obywatelskie);
- Typy ładu społecznego w teoriach socjologicznych: E. Durkheim, M. Weber, A. Etzioni, S. Ossowski, T.H. Marshall;
- Klasyczne paradygmaty analizy ładu zbiorowego w sferze publicznej i jego przeobrażeń: paradygmat funkcjonalny i paradygmat konfliktu społecznego;
- Mechanizmy kształtowania się ładu zbiorowego w ujęciu konstruktywistycznym;
- Legitymizacja ładu społecznego (z uwzględnieniem aspektu aksjo-normatywnego);
- Podejście neoinstytucjonalne w badaniach ładu zbiorowego;
- Studia przypadku: (i) Imponderabilia ładu zbiorowego i ich społeczna legitymizacja na przykładzie przynależności Polski do UE; (ii) Ład społeczny w polskich
konstytucjach (Konstytucja 3 Maja, Konstytucja marcowa , Konstytucja kwietniowa, Konstytucja PRL, Konstytucja RP z 1997 r.).
Moduł 3: Zarządzanie sprawami publicznymi
- Urzędnicy i politycy jako decydenci publiczni;
- Trzy modele zarządzania sprawami publicznymi: od Weberowskiej logiki biurokracji do współczesnych koncepcji: (i) nowego zarządzania publicznego (new public management), (ii) trybu współrządzenia (new mode of governance) oraz (iii) podejścia neo-Weberowskiego;
- Zarządzanie sprawami publicznymi w społeczeństwie sieciowym i społeczeństwie ryzyka;
- Dobra publiczne, dobra prywatne, dobro wspólne w ujęciu socjologii ekonomicznej;
- Korupcja i nepotyzm jako patologie zarządzania sprawami publicznymi;
- Studia przypadku: (i) Kogo reprezentuje parlamentarzysta?; (ii) Czym jest (i czym nie jest) korpus służby cywilnej w Polsce?
Moduł 4: Procesy decyzyjne w sprawach publicznych
- Poszukiwanie konsensu i zawieranie kompromisów jako dwie strategie prowadzenia procesów decyzyjnych w sprawach publicznych;
- Organizacja i przebieg procesów decyzyjnych na przykładzie procesu legislacyjnego;
- Drugoplanowi uczestnicy procesów decyzyjnych i ich aktywność: rzecznictwo w interesie publicznym, lobbing grup interesu, regulacje działalności rzeczniczej i lobbingowej w procesie stanowienia prawa;
- Decyzje publiczne i uzgodnienia zakulisowe: ile transparentności w procesach decyzyjnych;
- Legitymizacja decyzji publicznych: rola opinii publicznej i działań obywatelskich;
3
- Studium przypadku: Alokacja funduszy unijnych w Polsce jako przestrzeń ścierania się różnych logik prowadzenia procesów decyzyjnych.
Moduł 5: Socjolog jako ekspert w obszarze wybranych policies
- Sfera politics i sfera policies jako dwa poziomy prowadzenia działań publicznych;
- Użyteczność wiedzy socjologicznej i warsztatu socjologicznego w poszczególnych fazach prowadzenia policies : (i) diagnoza, (ii) programowanie, (iii) ewaluacja;
- Case studies: (i) Gromadzenie i granice aplikowalności zobiektywizowanych danych empirycznych na przykładzie podejścia evidence-based (działania oparte na dowodach); (ii) Programowanie polityk publicznych w perspektywie średnio i długookresowej na przykładzie Strategii Polska 2030 oraz Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju.