Zaawansowana metodologia badań w naukach o bezpieczeństwie - metody, techniki, narzędzia badawcze oraz ich zastosowanie 1600-SZD-SPEC-ZMD-NB
Celem zajęć jest zapoznanie doktorantów z zaawansowaną metodologią badań w naukach o bezpieczeństwie, ze szczególnym uwzględnieniem metod analizy strategicznej, projektowania i prognozowania w polityce bezpieczeństwa. Uczestnicy poznają zaawansowane narzędzia badawcze służące formułowaniu celów, planowaniu działań oraz opracowywaniu koncepcji bezpieczeństwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym.
Zakres tematyczny:
Metodologia badań w naukach o bezpieczeństwie – logika badań naukowych, problem badawczy, hipotezy, operacjonalizacja pojęć, kierunki rozwoju metodologii bezpieczeństwa w świetle zmian w środowisku bezpieczeństwa XXI wieku.
Metody analizy strategicznej – wybór modelu środowiska bezpieczeństwa państwa, metody identyfikacji zagrożeń i szans, sił i słabości, analiza SWOT.
Projektowanie i prognozowanie w badaniach nad bezpieczeństwem – metody foresightu strategicznego, analiza trendów i megatrendów, analiza ryzyka, scenariusze.
Metoda formułowania celów polityki bezpieczeństwa – modele planowania strategicznego, zarządzanie przez cele (MBO), cele o niskim i wysokim stopniu integracji.
Metoda planowania koncepcji działania w dziedzinie bezpieczeństwa – narzędzia planowania operacyjnego i strategicznego w instytucjach bezpieczeństwa, metody ewaluacji i wnioskowania strategicznego.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza | Zna i rozumie:
WG_01: światowy dorobek teoretyczny i metodyczny w zakresie nauk o bezpieczeństwie, umożliwiający rewizję istniejących paradygmatów.
WG_02: główne tendencje rozwojowe metodologii badań w naukach społecznych i o bezpieczeństwie.
WG_03: zasady i techniki badań naukowych stosowanych w analizach strategicznych i prognozowaniu bezpieczeństwa.
Umiejętności | Potrafi:
UU_02: projektować i prowadzić badania z zastosowaniem metod analizy strategicznej, prognozowania i planowania w obszarze bezpieczeństwa.
Kompetencje społeczne | Jest gotów do:
KO_01: realizowania zobowiązań społecznych badacza w zakresie analizy problemów bezpieczeństwa publicznego.
KK_1 - krytycznej oceny dorobku w ramach danej dyscypliny w obrębie nauk społecznych
Kryteria oceniania
Opis wymagań związanych z uczestnictwem w zajęciach, w tym dopuszczalnej liczby nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: Brak wymagań wstępnych. Dopuszczalna jest maksymalnie 1 nieobecność usprawiedliwiona. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa.
Zasady zaliczania zajęć i przedmiotu (w tym zaliczania poprawkowego):
Zaliczenie przedmiotu na podstawie pracy pisemnej (analiza metodologiczna wybranego problemu badawczego z zakresu bezpieczeństwa) o objętości 8–10 stron.
W przypadku niezaliczenia – możliwość poprawy w terminie uzgodnionym z prowadzącym.
Metody weryfikacji efektów uczenia się: Ocena pracy pisemnej (dobór i zastosowanie metod badawczych). Ocena aktywności i udziału w dyskusjach. Opcjonalnie: prezentacja wybranego narzędzia badawczego.
Kryteria oceniania:
60% – jakość pracy pisemnej (poprawność metodologiczna, zastosowanie metod, argumentacja).
30% – aktywność i udział w dyskusjach.
10% – przygotowanie prezentacji lub przykładów zastosowania metod badawczych.
Literatura
Szulc B.M. (2024). Bezpieczeństwo a nauki o bezpieczeństwie. Warszawa: Adam Marszałek.
Glen A. (2025). Poznanie bezpieczeństwa podmiotu. Prawda, metafory, myślenie, język. Uniwersytet w Siedlcach.
Wiśniewski, B. (red.) (2021). Bezpieczeństwo w teorii i badaniach naukowych. Wydanie III uzupełnione i poszerzone. Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie.
Gierszewski J. (2024). Sprawiedliwość, wolność i subsydiarność jako komponenty bezpieczeństwa społecznego. Warszawa: Difin.
Kitler W., Wiśniewski B., Wołejszo J. (2024). Metodyka ćwiczeń podsystemu niemilitarnego w systemie obronnym RP. Teoria i praktyka. Towarzystwo Wiedzy Obronnej.
Jurczak J. (2024). Projektowanie jako narzędzie planowania strategicznego w dziedzinie bezpieczeństwa. Warszawa: Difin.
Wiśniewski B., Polko P. (2024). Contemporary Understanding of Security and Its Contexts. Peter Lang.
Bryman, A. (2016). Social Research Methods. Oxford: Oxford University Press.
Creswell, J. W. (2018). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. SAGE Publications.
Baylis, J., Wirtz, J., Gray, C. S. (eds.) (2018). Strategy in the Contemporary World. Oxford University Press.
Salter, M.B., Mutlu, C.E., & Frowd, P.M. (Eds.). (2023). Research Methods in Critical Security Studies: An Introduction (2nd ed.). Routledge.
De Goede, M., Bosma, E., & Pallister-Wilkins, P. (Eds.). (2019). Secrecy and Methods in Security Research: A Guide to Qualitative Fieldwork (1st ed.). Routledge.
Finden, A., López C.Y., Ike T., Gaudino U., Oando S. (Eds.) (2025). Methodologies in Critical Terrorism Studies. Gaps and Interdisciplinary Perspectives. Routledge.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: