Wstęp do kognitywnych badań nad kulturą 1500-SZD-WDKBNK
Kurs jest wprowadzeniem do metodologii stosowanej w lingwistyce kognitywnej pozwalającej na badania nad człowiekiem i kulturą, ze szczególnym uwzględnieniem interpretacji znaków, zarówno językowych, jak i wizualnych. Lingwistyka kognitywna to dziedzina humanistyki, która powstała w latach 80-tych ubiegłego stulecia; za moment jej powstania przyjmuje się wydanie książki George’a Lakoffa Metaphors We Live By (1980, polski przekład Metafory w naszym życiu, 1988, 2010). Wychodząc od badań psychologii kognitywnej i rozwojowej, lingwistyka kognitywna bada zależności zachodzące pomiędzy umysłem i językiem z jednej strony a ludzkim doświadczeniem z drugiej. Zakłada ucieleśnienie znaczenia znaków oraz związek między znakiem a myśleniem. Proponuje trzy modele sposobów, w jaki tworzone są znaki: metonimia pojęciowa, metafora pojęciowa, amalgamat pojęciowy. Modele pozwalają również na analizę, w jaki sposób znaki są rozumiane i interpretowane przez odbiorców w zależności od kontekstu. Zastosowanie tych modeli pozwala nie tylko na analizę myślenia i działania w obrębie danej kultury, lecz także ich studia porównawcze. Kurs dzieli się na dwie części: w pierwszej wprowadzona zostaje metodologia lingwistyki kognitywnej, w drugiej zaprezentowane zostaną przykłady kognitywnej analizy różnych zjawisk kultury (religijnych, politycznych, artystycznych, reklamy), także w aspekcie porównawczym (kultura europejska i wybrane kultury nieeuropejskie).
|
W cyklu 2023L:
Kurs jest wprowadzeniem do metodologii stosowanej w lingwistyce kognitywnej pozwalającej na badania nad człowiekiem i kulturą, ze szczególnym uwzględnieniem interpretacji znaków, zarówno językowych, jak i wizualnych. Lingwistyka kognitywna to dziedzina humanistyki, która powstała w latach 80-tych ubiegłego stulecia; za moment jej powstania przyjmuje się wydanie książki George’a Lakoffa Metaphors We Live By (1980, polski przekład Metafory w naszym życiu, 1988, 2010). Wychodząc od badań psychologii kognitywnej i rozwojowej, lingwistyka kognitywna bada zależności zachodzące pomiędzy umysłem i językiem z jednej strony a ludzkim doświadczeniem z drugiej. Zakłada ucieleśnienie znaczenia znaków oraz związek między znakiem a myśleniem. Proponuje trzy modele sposobów, w jaki tworzone są znaki: metonimia pojęciowa, metafora pojęciowa, amalgamat pojęciowy. Modele pozwalają również na analizę, w jaki sposób znaki są rozumiane i interpretowane przez odbiorców w zależności od kontekstu. Zastosowanie tych modeli pozwala nie tylko na analizę myślenia i działania w obrębie danej kultury, lecz także ich studia porównawcze. Kurs dzieli się na dwie części: w pierwszej wprowadzona zostaje metodologia lingwistyki kognitywnej, w drugiej zaprezentowane zostaną przykłady kognitywnej analizy różnych zjawisk kultury (religijnych, politycznych, artystycznych, reklamy), także w aspekcie porównawczym (kultura europejska i wybrane kultury nieeuropejskie). |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza. P8S_WG
Zakres i głębia. Posiada wiedzę w stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe.
Posiada wiedzę o najnowszych modelach myślenia wypracowanych przez lingwistykę kognitywną (metonimia pojęciowa, metafora pojęciowa, amalgamat pojęciowy) pozwalającą na krytyczne odniesienie się do innych nurtów wypracowanych w językoznawstwie, semiotyce i kulturoznawstwie.
P8S_WK
Kontekst — uwarunkowania, skutki. Rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji.
Zna najnowsze modele myślenia wypracowanej przez lingwistykę kognitywną (metonimia pojęciowa, metafora pojęciowa, amalgamat pojęciowy) oraz ich teoretyczne podstawy, rozumie sposoby, w jaki powstaje znaki stają się dla ludzi znaczące oraz ich użycia w różnych tekstach kultury i kulturowych zachowaniach (nauka, polityka, religia, sztuka, reklama), a także, w jaki sposób teksty i zachowania wpływają i modelują myślenie (od perswazji do manipulacji)
Umiejętności. P8S_UW
Wykorzystanie wiedzy. Umie wykorzystywać wiedzę do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów
Potrafi zastosować modele myślenia w interpretacji tekstach i zachowań kulturowych. Potrafi wyjaśnić znaczenie zjawisk kultury (tekstów i zachowań) dzięki użyciu tych modeli, a także rolę sposobów myślenia dających się użyć w tych modelach dla wzajemnego porozumienia i poczucia przynależności do grupy. Potrafi wyjaśnić przyczyny nieporozumień oraz naturę perswazji i manipulacji przy użyciu tych modeli.
Kompetencje. P8S_KK
Oceny — krytyczne podejście. Jest gotów do krytycznej analizy dorobku w ramach danej dyscypliny naukowej, krytycznej oceny własnego dorobku w rozwój danej dyscypliny, uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych.
Jest gotów do krytycznej analizy tekstów kultury i kulturowych zachowań i do wyjaśniania ich złożoności innym.
Kryteria oceniania
zaliczenie ustne ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), dopuszczalna liczba nieobecności — 2, zaliczenie poprawkowe - te same wymagania, co zaliczenie w terminie: kognitywna analiza wybranego tekstu kultury
Literatura
W języku polskim
1. Habrajska G., Ślósarska J. (wyd.) 2006. Kognitywizm w poetyce i stylistyce. Kraków:
Universitas
2. Kövecses Z. 2011. Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie. Kraków: Universitas
3. Lakoff G., Johnson M. 1988. Metafory w naszym życiu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy
4. Lakoff G. 2011. Nie myśl o słoniu! Jak język kształtuje politykę. Oficyna Wydawnicza
Łośgraf, Warszawa
5. Libura A. 2007. (red.) Amalgamaty kognitywne w sztuce. Kraków: Universitas
6. Libura A. 2010. Teoria przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej. Struktura modelu i jego funkcjonalność. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
W języku angielskim
1. Fauconnier G., Turner M. 2003. The way we think. Conceptual blending and the mind’s
hidden complexities. New York: Basic Books
2. Johnson M. 1987. The Body in the Mind. The Bodily Basis of Meaning, Imagination, and
Reason. Chicago, London: The University of Chicago Press
3. Lakoff G. 1987. Women, Fire, and Dangerous Things. What Categories Reveal about the Mind. Chicago and London: University of Chicago Press
4. Lakoff G., Johnson M. 1980. Metaphors We Live By. Chicago: The University of Chicago Press
5. Lakoff G. 2002. Moral Politics. How Liberals and Conservatives Think. Chicago and
London: The University of Chicago Press
6. Semino E. 2008. Metaphor in Discourse. Cambridge: Cambridge University Press
|
W cyklu 2023L:
W języku polskim W języku angielskim |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: