Metodologia badań nad muzyką popularną 1500-SZD-MBNMP
Jeszcze dekadę temu dość powszechnie można było usłyszeć zdania głoszące niedostatek badań nad muzyką popularną w Polsce. Dziś sytuacja poprawiła się na tyle, że bez wątpliwości można stwierdzić, że badania nad muzyką popularną w Polsce – prowadzone z różnych perspektyw badawczych – rozwijają się prężnie. Udaje się tym samym zminiejszyć dystans wobec ośrodków zachodnich (angielskich, amerykańskich, niemieckich), w których badania nad muzyką popularną prowadzone były z sukcesami już w latach 70.
Przedmiot „Metodologia badań nad muzyką popularną” przedstawia to ciekawe pole badawcze z punktu widzenia przede wszystkim muzykologii, ale także innych dyscyplin naukowych, jak językoznawstwo, literaturoznawstwo, historia sztuki, socjologia, kulturoznawstwo oraz antropologia. Specyfika przedmiotu badań sprzyja interdscyplinarnemu ujęciu. Bogactwo ujęć metodologicznych jest także swoistym pokłosiem faktu, że zajmują się nią nierzadko osoby zafascynowane muzyką popularną, które chcą ją badać poprzez pryzmat własnych dyscyplin akademickich, co przynosi bardzo ciekawe efekty.,
Podczas zajęć przedstawione zostaną ustalenia badaczy patrzących na muzykę popularną z perspektywy muzykologii: Allana F. Moore'a, Philipa Tagga, Johna Covacha, Nicholasa Cooka, Richarda Middletona, Simona Fritha, a także Grzegorza Piotrowskiego, Jakuba Kasperskiego, Rafała Ciesielskiego. Przedstawione zostaną ujęcia interdyscyplinarne: Pawła Tańskiego, Patryka Gałuszki, Konrada Sierzputowskiego, Radosława Marcinkiewicza, Ewy Mazierskiej, Krzysztofa Gajdy, Izoldy Kiec, Anny Idzikowskiej-Czubaj i innych.
Przedstawienie ujęć metodologicznych będzie szło w parze z przybliżaniem wybranych elementów badań nad muzyką popularną, m. in. jej historii, problematyki stylu i gatunku, brzmienia, problematyki persony muzycznej, performatywności, cielesności, relacji z muzyki i śpiewanego słowa i in..
Celem zajęć jest możliwie dokładne przedstawienie muzykologicznej perspektywy w badaniach nad muzyką popularną, a także zaproponowanie narzędzi badawczych, dzięki którym uczestnicy zajęć będą mogli wykorzystać zdobytą wiedzę we własnych badaniach.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza: zna i rozumie
P8S_WG.1 w stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów - światowy i polski dorobek obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe – właściwe dla muzykologicznych badań nad muzyką popularną, a także wybranych badań dyscyplin pokrewnych zaprezentowanych na zajęciach
P8S_WG.2 główne tendencje rozwojowe muzykologii i dyscyplin pokrewnych w kontekście muzyki popularnej
P8S_WG.3 metodologię muzykologicznych badań naukowych kontekście muzyki popularnej
P8S_WK.1 fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji skupiające się w badaniach nad odbijającą je muzyką popularną
Umiejętności: potrafi
P8S_UW.1 wykorzystywać pozyskaną wiedzę muzykologiczną do twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych problemów lub wykonywania zadań o charakterze badawczym, a w szczególności:
- definiować cel i przedmiot badań naukowych, formułować hipotezę badawczą,
- rozwijać metody, techniki i narzędzia badawcze oraz twórczo je stosować,
- wnioskować na podstawie wyników badań naukowych
- stosować pozyskaną wiedzę do wzbogacania badań własnej dyscypliny naukowej
P8S_UK.1 komunikować się na tematy specjalistyczne w stopniu umożliwiającym aktywne uczestnictwo w międzynarodowym środowisku naukowym zajmującym się badaniami dotyczącymi muzyki popularnej
P8S_UK.4 uczestniczyć w dyskursie naukowym nad problematyką muzyki popularnej
Kompetencje społeczne: jest gotów do
P8S_KK.3 uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych w kontekście muzyki popularnej i jej społecznych wymiarów
P8S_KR.1 podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych, w tym:
- prowadzenia działalności naukowej w sposób niezależny,
- respektowania zasady publicznej własności wyników działalności naukowej, z uwzględnieniem zasad ochrony własności intelektualnej
Kryteria oceniania
Zajęcia zaliczane na podstawie obecności (dopuszczalne 2 nieusprawiedliwione nieobecności) oraz aktywnego uczestnictwa w zajęciach (lektura tekstów, dyskusja).
(Zajęcia usprawiedliwia: a) zwolnienie lekarskie, b) zaświadczenie od promotora o realizowaniu działań związanych z niemożliwą do wykonania w innym terminie pracą niezbędną do powstania do doktoratu)
W przypadku nadprogramowych nieusprawiedliwionych nieobecności lub braku aktywności zajęcia zaliczane będą na podstawie rozmowy (przeprowadzanej w sesji egzaminacyjnej) na temat lektur omawianych na zajęciach, wskazanych na ostatnim spotkaniu przez prowadzącego.
Literatura
Wybrane książki i artykuły
Ciesielski Rafał, Polska krytyka jazzowa XX wieku Zagadnienia i postawy, Uniwersytet Zielonogórski, Zielona Góra 2017.
Gałuszka Patryk, Nowe nurty badawcze w studiach nad muzyką popularną – przegląd wybranych koncepcji, „Przegląd Socjologiczny” 2015, LXIV (64), 3, s. 113–129.
Gradowski Mariusz oraz Konert-Panek Monika, Marlene Dietrich i „The Millionaire Waltz” Queen. Językowo-muzyczne konstrukcje persony w muzyce popularnej, „Załącznik Kulturoznawczy” 7, 2020, s. 301-323. DOI: 10.21697/zk.2020.7.14
Gradowski Mariusz, Success, Failure, Splendid Isolation: Czesław Niemen’s Career in Europe [w:] Eastern European Popular Music in a Transitional Context. Beyond the Borders, eds. Ewa Mazierska, Zsolt Győri, Palgrave Macmillan 2019, s. 119–136
Hendrykowski Marek, Anatomia bluesa. Studium z semiotyki kultury, Teksty Drugie", 6 [138] 2012, ss. 188–209.
Idzikowska-Czubaj Anna, Rock w PRL. O paradoksach współistnienia, Wydawnictwo
Poznańskie, Poznań 2011
Kasperski Jakub, Piosenka, canzona, chanson? Problematyka podstawowej formy muzycznej w muzyce rockowej, [w:] Kultura rocka 2, red. nauk. Jakub Osiński, Michał Pranke, Paweł Tański, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Toruń 2019, s. 9–20.
Kasperski Jakub, Rozwój polskiej rockologii [w:] „Załącznik Kulturoznawczy” 07/2020, UKSW Warszawa, s. 273–299.
Mazierska Ewa, Czesław Niemen: Between Enigma and Political Pragmatism [w:] Popular Music in Eastern Europe: Breaking the Cold War Paradigm, ed. Ewa mazierska, Palgrave Macmillan, London 2016
Peterson Richard. A., Why 1955? Explaining the Advent of Rock Music, „Popular Music”, no. 9(1) 1990, pp. 97–116, doi:10.1017/S0261143000003767.
Pęczak Mirosław, Muzyka jako wehikuł „ideologii” subkulturowej w czasach PRL, [w:] „Głowa mówi…”. Polski rock lat 80., red. Marek Jeziński, Michał Pranke, Paweł Tański, Wyd. ProLog, Toruń 2018, s. 43–64.
Piłaciński Przemysław, „Czy to jeszcze rock?”. Gatunki muzyczne jako zbiory rozmyte, [w:] Unisono w wielogłosie 5, red. R. Marcinkiewicz, GAD Records, Sosnowiec 2014, ss. 23–29.
Piłaciński Przemysław, Czy potrzebujemy estetycznej refleksji nad muzyką rockową? [w:] Unisono w wielogłosie 3. Rock a korespondencja sztuk, red Radosław Marcinkiewcz, GAD Records, Sosnowiec 2012. ss. 95–104.
Piłaciński Przemysław, Koncepcja autentyczności w muzyce rockowej a szczerość, ekspresja i przekaz emocji, [w:] Unisono w wielogłosie 4. Rock a media, red. R. Marcinkiewicz, GAD Records, Sosnowiec 2013, ss. 66–73
Piłaciński Przemysław, Ujęcie performatywne w badaniu muzyki popularnej – perspektywy, [w:] Nowa muzykologia, red. M. Jabłoński, M. Gamrat, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2016, ss. 103–110 .
Sierzputowski Konrad, Słuchając hologramu. Cielesność wirtualnych zespołów animowanych, Fundacja Instytut Kultury Popularnej, Poznań 2018
Socha Ziemowit, Między bytem a niebytem. Socjologia muzyki w Polsce, „Muzyka”, nr 223(4), 2011, ss. 5–24.
Storey John, Studia kulturowe i badania kultury popularnej. Teorie i metody, przekład i redakcja Janusz Baranowski, rozdz. Muzyka popularna, WUJ, Kraków 2003, s. 89–106.
Szarecki Artur, Muzyka popularna w perspektywie posthegemonicznej. Zarys projektu, [w:] Socjologia muzyki w Polsce. Pęknięcia i kontynuacje, red. Choczyński Marcin, Rozalska Agata, Drzewek Katarzyna, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019, s. 49–71.
Środa-Więckowska Katarzyna, Degradacja muzyki czy odrodzenie wspólnot? Zmysłowa percepcja dzieła muzycznego jako czynnik integrujący współczesne neoplemiona [w:] Socjologia muzyki w Polsce. Pęknięcia i kontynuacje, red. Choczyński Marcin, Rozalska Agata, Drzewek Katarzyna, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019, s. 93–111.
Tański Paweł, Głosy i performanse tekstów: literatura, piosenki, ciało, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2021.
Walczak Karol, Zjednoczeni w rocku. Muzyka rockowa jako alternatywne źródło tożsamości, [w:] Między duszą a ciałem, praca zbiorowa pod redakcją Wojciecha Józefa Burszty i Marcina Rychlewskiego, Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl”, Warszawa 2003, s. 127–138.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: