Antropologia wojny 1500-SZD-AWJWZNINB
Nie będzie to klasyczna antropologia wojny – po krótkiej historii antropologicznego spojrzenia na wojnę i przemoc oraz wprowadzeniu podstawowych pojęć analitycznych spróbujemy zastosować je do zjawisk społecznych związanych z wojną w Ukrainie. Czy pojęcia wypracowane przez antropologów zachodnich na gruncie badań w byłych koloniach, pojęcia, które jeszcze kilka lat temu przyjmowaliśmy bez większej krytyki, możemy zastosować do wojny trwającej w sąsiednim kraju? Zastanowimy się także, jak sytuacja geopolityczna i miejsce w świecie wpływa na krytykę teorii i pojęć wypracowanych w innych, zwykle „odległych” kontekstach, na które wcześniej patrzyliśmy bez większych emocji. Porozmawiamy także o zaangażowaniu antropologów w wojnę – zarówno w Iraku jak i obecnie, choć w nieco innym wymiarze, w Ukrainie. Czy wolontariat na rzecz armii ukraińskiej można uznać za uprawianie antropologii zaangażowanej? Zastanowimy się czy i jak wojna w Ukrainie zmieniła nasze badania i co zmieniła w naszym postrzeganiu świata? Czy ugruntowanie antropologii w lewicowym dyskursie wpływa na konflikty i dysonanse wewnątrz dyscypliny? Jakie są nowe tematy tabu? Na koniec przedyskutujemy także czy i jak prowadzić badania w czasie wojny, jak je zaprojektować , jak robić to względnie bezpiecznie, czego unikać i co nie mniej ważne, jak pisać.
|
W cyklu 2023Z:
Nie będzie to klasyczna antropologia wojny – po krótkiej historii antropologicznego spojrzenia na wojnę i przemoc oraz wprowadzeniu podstawowych pojęć analitycznych spróbujemy zastosować je do zjawisk społecznych związanych z wojną w Ukrainie. Czy pojęcia wypracowane przez antropologów zachodnich na gruncie badań w byłych koloniach, pojęcia, które jeszcze kilka lat temu przyjmowaliśmy bez większej krytyki, możemy zastosować do wojny trwającej w sąsiednim kraju? Zastanowimy się także, jak sytuacja geopolityczna i miejsce w świecie wpływa na krytykę teorii i pojęć wypracowanych w innych, zwykle „odległych” kontekstach, na które wcześniej patrzyliśmy bez większych emocji. Porozmawiamy także o zaangażowaniu antropologów w wojnę – zarówno w Iraku jak i obecnie, choć w nieco innym wymiarze, w Ukrainie. Czy wolontariat na rzecz armii ukraińskiej można uznać za uprawianie antropologii zaangażowanej? Zastanowimy się czy i jak wojna w Ukrainie zmieniła nasze badania i co zmieniła w naszym postrzeganiu świata? Czy ugruntowanie antropologii w lewicowym dyskursie wpływa na konflikty i dysonanse wewnątrz dyscypliny? Jakie są nowe tematy tabu? Na koniec przedyskutujemy także czy i jak prowadzić badania w czasie wojny, jak je zaprojektować badania, jak robić to względnie bezpiecznie, czego unikać i co nie mniej ważne, jak pisać. |
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Osoby, które ukończą zajęcia:
• znają główne obszary badawcze związane z antropologicznymi badaniami dotyczącymi wojen i konfliktów
• znają definicje terminu "antropologia wojny" oraz procesy, które doprowadziły do jej ukształtowania się
• znają główne obszary badawcze związane z antropologicznymi badaniami dotyczącymi wojen i konfliktów
• potrafią krytycznie analizować rzeczywistość wojenną w konkretnym społeczno-kulturowym kontekście
• potrafią używać kategorii i pojęć omawianych podczas zajęć
Kryteria oceniania
Zaliczenie: zaangażowane uczestnictwo w zajęciach i prezentacja
Literatura
1. Antropologia wojny – rys historyczny
Bronislaw Malinowski, An Anthropological Analysis of War, “American Journal of Sociology”, 46/ 4 (1941): 521-550.
P. Roscoe, (2017),THE ANTHROPOLOGY OF WAR AND VIOLENCE, in Ethnology, Ethnography and Cultural Anthropology, [Eds. Paolo Barbaro], in Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS), Developed under the Auspices of the UNESCO, Eolss Publishers, Oxford, UK,
2. Wojna, przemoc – próba definicji
Roscoe, P. (2017),THE ANTHROPOLOGY OF WAR AND VIOLENCE, in Ethnology, Ethnography and Cultural Anthropology, [Eds. Paolo Barbaro], in Encyclopedia of Life Support Systems (EOLSS), Developed under the Auspices of the UNESCO, Eolss Publishers, Oxford, UK,
3. Zaangażowanie antropologów w wojnę. HTS i wojna w Iraku.
Brian R. Price, Human Terrain at The Crossroads “Joint Force Quarterly” 87/4, (2017), 69-75.
Felix Moos, Richard Fardon, Hugh Gusterson, Anthropologists as spies, A response to ‘CIA seeks anthropologists’, news item in AT, “ Anthropology Today” 21/3 (2005): 25-26.
Lesley Gill, Anthropology goes to war again, Focaal—European Journal of Anthropology 50 (2007): 139–145.
4. Zaangażowanie antropologów w wojnę w Ukrainie. „Byłem pacyfistą, a teraz przemycam drony”.
Kim są wolontariusze taktyczni? Jakie są granice zaangażowania?
Slim, Hugo. 2022. “Humanitarian Resistance: Its Ethical and Operational
Importance.” Humanitarian Practice Network, September 20, 2022.
https://odihpn.org/publication/humanitarian-resistance-its-ethical-andoperational-
importance/.
Fassin, Didier. 2007. “Humanitarianism as a Politics of Life.” Public Culture
19 (3): 499–520. https://doi.org/10.1215/08992363-2007-007.
5. Antropolog jako szpieg
Verdery, Caterine. 2018. My life as a spy. Investigations in a Secret Police File. Duke University Press.
David Price, Anthropologists as Spies “The Nation”, November 20. 2000, pp. 1-5 .
AAA Commission on the Engagement of Anthropology with the US Security and Intelligence Communities (CEAUSSIC)
6. Monopol państwa na przemoc? Wolontariat taktyczny w Ukrainie
Channell-Justice, E. 2023. Without the state: Self-organization and political activism in Ukraine. Toronto: University of Toronto Press.
Zarembo, Kateryna. 2017. “Substituting for the State: The Role of Volunteers in Defense Reform in Post-Euromaidan Ukraine.” Kyiv-Mohyla Law and Politics Journal 3:47-70.
Oleinik A (2018) Volunteers in Ukraine: From provision of services to state- and nation-building. Journal of Civil Society 14(4): 364–385.
7. Zbiorka na Bayraktra i rozproszony humanitaryzm
Brkovic, Carna. 2023. “Vernacular Humanitarianisms: An Introduction.” Social Anthropology/Anthropology Sociale 31(1): 1-13.
Cantat, C. 2022. ‘Th e reception spectacle: on Ukrainian displacement and selective empathy at Europe’s borders’, Focaal Blog (https://www.focaalblog.com/2022/06/28/celine-cantat-the-reception-spectacle-on-ukrainian-displacement-and-selective-empathy-at-europes-borders/).
8. Dekolonizacja i wojna w Ukrainie. Hierarchie wiedzy
https://www.e-flux.com/notes/457576/decolonialism-and-the-invasion-of-ukraine
https://culanth.org/fieldsights/series/russias-war-on-ukraine
9. Kryzys, poli-kryzys i geopolityka codzienna – wprowadzenie pojęć
Polycrisis https://rai.onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/1467-8322.12793
10. Rusofobia czy trauma generacyjna? Rola Rosji w tworzeniu polskiej tożsamości narodowejZarycki, T. 2004. ‘Uses of Russia: the role of Russia in the modern Polish national identity’, East European Politics and Societies 18: 595–627.
11. Wojna w Ukrainie i zachodnia lewica: „anty-imperializm idiotów”?
Hann, C. 2022. ‘The agony of Ukraine’, FocaalBlog (https://www.focaalblog.com/
2022/03/11/chris-hann-the-agony-of-ukraine/).
Kalb, D. 2022. ‘“Fuck off ” versus “humiliation”: the perverse logic towards war in Europe’s East’,
FocaalBlog (https://www.focaalblog.com/2022/03/01/don-kalb-fuck-off -versus-humiliationthe-
perverse-logic-towards-war-in-europes-east/).
Mannheim, L. 2022. ‘“F*ck Left ist Westsplaining!” Listening to voices of the Central and East
European left ’, Th e Nation (https://www.thenation.com/article/world/ukraine-russia-europe
an-left /). Accessed 8 December 2022.
(Al-Shami): https://www.opendemocracy.net/en/odr/a-letter-to-the-western-left-from-kyiv/?fbclid=IwAR1HpvdxqsqAdc0nGQL1ksJOVzb3Z3M9-zSXGhHcl13kg9tngA1WX9hXUcM
12. Badania terenowe w czasie wojny
Jeffrey A. Sluka, 1990. “Participant Observation in Violent Social Contexts.” Human Organization, 49 (2): 114-126.
Omidian, Patricia, “Living and working in a war zone: An applied anthropologist in Afghanistan.” Practicing Anthropology, 31 /2(2009): 4-11.
13. Spotkanie z gościem
Literatura uzupełniająca:
Channell-Justice, E. 2023. Without the state: Self-organization and political activism in Ukraine. Toronto: University of Toronto Press.
Duszczyk, M. et al. 2023. War refugees from Ukraine in Poland – one year after the Russian aggression: Socioeconomic consequences and challenges. Regional Science Policy & Practice 15(1): 181-199.
Didier Fassin, Beyond Good and Evil. Questioning anthropologists' discomfort with morals, “Anthropological Theory”, 2008, Vol 8(4): 333–344.
Magdalena Lubanska, Postmemory of Killings in the Woods of Dębrzyna (1945-1946): A (Post)secular Anthropological Perspective, “Ethnologia Polona” 38, “Ethnologia Polona” (2018), vol.38, pp.15-45.
David Price, Anthropologists as Spies „The Nation”, November 20. 2000.
AAA 1998. ‘Code of Ethics of the American Anthropological Association’.
Uehling, Greta Lynn. 2023. Everyday War: The Conflict over Donbas, Ukraine.
Ithaca, NY: Cornell University Press.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: