Współczesna mediewistyka – tematy, metody, kontrowersje. 1500-SDN-TMTB-WMTMK
Tytuł zajęć nawiązuje do dwóch tomów poświęconych syntetycznej charakterystyce wiodących kierunków badawczych europejskiej mediewistyki, wydanych w odstępie ćwierćwiecza, autorstwa i pod redakcją Hansa Wernera Goetza. Zajęcia o charakterze konwersatorium skierowane są do słuchaczy szkoły doktorskiej nauk humanistycznych, realizujących tematy dysertacji z zakresu historii średniowiecza oraz dyscyplin pokrewnych, niezależnie od stopnia ich zaawansowania. Celem zajęć jest w miarę wszechstronny przegląd wiodących kierunków, metod i wpływowych dyskusji naukowych w badaniach mediewistycznych ostatnich dziesięcioleci, z ukierunkowaniem na mediewistykę zachodnio- i środkowoeuropejską. Warunkiem zaliczenia jest obecność, przygotowanie do zajęć i uczestnictwo w dyskusjach.
Proponowany zestaw tematów obejmuje następujące zagadnienia:
1. Praktyka badawcza a przydatność nowych kierunków metodologicznych: „Moderne Mediävistik” Hansa - Wernera Goetza po ćwierćwieczu
2. „Globalne” średniowiecze? - „Medieval Worlds” Waltera Pohla
3. Powrót do rękopisów – przykład karolińskiej kultury religijnej i prawnej
4. Archeogenetyka i eko-historia wczesnego średniowiecza
5. Piśmienność średniowieczna – od „Sonderforschungsbereichs 231” do „Utrecht Studies of Medieval Literacy”
6. Rewolucja feudalna i „kontrrewolucjoniści” – dyskusja o naturze pokarolińskiego przełomu społeczno-ustrojowego
7. Dokąd zaprowadził konflikt? Studia nad sporem, sądownictwem i przemocą w Europie pokarolińskiej
8. Średniowieczna memoria - pamięć jako praktyka społeczna
9. Kontrowersje w mediewistyce polskiej: ustrój społeczny monarchii piastowskiej X – XIII w.
10. Możliwości i ograniczenia komparatystyki: przykład „sporu o inwestyturę” w Europie Środkowej
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza (zna i rozumie)
WG_01 w stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów – światowy
dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane
zagadnienia szczegółowe – właściwe dla dyscyplin humanistycznych
WG_03 metodologię badań naukowych w obrębie nauk humanistycznych
WK_01 fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji z perspektywy nauk
humanistycznych
Umiejętności (potrafi)
K_U01 komunikować się na tematy specjalistyczne w stopniu umożliwiającym
aktywne uczestnictwo
w międzynarodowym środowisku naukowym w obrębie nauk humanistycznych
UW_01 wykorzystywać wiedzę z różnych dyscyplin nauk humanistycznych do
twórczego identyfikowania, formułowania i innowacyjnego rozwiązywania złożonych
problemów lub wykonywania zadań o charakterze badawczym, a w szczególności
definiować cel i przedmiot badań naukowych w dziedzinie nauk humanistycznych,
właściwie rozwijać metody, techniki i narzędzia badawcze oraz twórczo je stosować;
formułować hipotezę badawczą oraz wnioskować na podstawie wyników badań
naukowych;
Kompetencje społeczne (jest gotów do)
KK_03 uznania priorytetu wiedzy w rozwiązaniu problemów badawczych,
poznawczych i praktycznych, w obrębie dyscyplin humanistycznych, z zachowaniem
szacunku dla standardów pracy i debaty naukowej
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia jest obecność, przygotowanie do zajęć i uczestnictwo w dyskusjach.
Literatura
Paweł Żmudzki, rec: Wprowadzenie do metodologii historii, red. nauk. Ewa Domańska, Jan Pomorski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022, Przegląd Historyczny 114, 2023, z. 4
Hans – Werner Goetz, Moderne Mediävistik. Stand und Perspektiven der Mittelalterforschung, Darmstadt 1999
Kontroversen in der jüngeren Mediävistik, red. H.-W. Goetz, Köln 2023
„Medieval Worlds” https://medieval.vlg.oeaw.ac.at/index.php/medievalworlds
SFB 1167 »Macht und Herrschaft – Vormoderne Konfigurationen in transkultureller Perspektive« (Vandenhoek&Ruprecht)
Mittelalter im Labor: Die Mediävistik testet Wege zu einer transkulturellen Europawissenschaft, red. M. Borgolte , Berlin 2009
Herrscher und Eliten zwischen Symbiose und Antagonismus Kommunizieren in vormodernen Herrschaftsstrukturen, red. M. Becher, K. Gahbler, Göttingen 2022
Bastiaan Waagmeester, Bishops, Priests and Ecclesiastical Discipline in Tenth and Eleventh-Century Lotharingia, „Frühmittelalterliche Studien” 57, 2023, s. 315-346
Carine van Rijn, Manuscripts for local priests and the Carolingian reform, w: Men in the Middle. Local priests in Early Medieval Europe, red. S. Patzold, C. van Rijn, Berlin – Boston 2016
Steffen Patzold, Capitularies in the Ottonian realm, Early Medieval Europe 27, 2019/1
Przemysław Urbańczyk, Słowianie byli „produktem” przypadku historycznego?, „Archeologia Polski” 63, 2023, s. 285 – 315
Pragmatische Schriftlichkeit im Mittelalter. Erscheinungsformen und Entwicklugsstufen, (Akten des Internationalen Kolloquims, 17. – 19 Mai 1989), red. Hagen Keller, München 1992
Geoffrey Koziol, The Politics of Memory and Identity in the Carolingian Royal Diplomas. The West Frankish Kingdom (840 – 987), (Utrecht Studies in Medieval Literacy 19), Turnhout 2012
Thomas Bisson, The „feudal revolution”, Past and Present 142, 1994, s. 5-42
Dominique Barhelémy, La mutation de l’an mil a-t-elle eu lieu? Servage et chevalerie dan la France des Xe et XI siècles, Paris 1997
Historia społeczna późnego średniowiecza. Nowe badania, red. S. Gawlas, Warszawa 2011
The Settlement of Disputes in Early Medieval Europe, red. W. Davies, P. Fouracre, Cambridge 1992
Conflict in Medieval Europe: Changing Perspectives on Society and Culture, red. P. S. Górecki, W. C. Brown, Aldershot 2003
Patrick J. Geary, Phantoms of Remembrance. Memory and Oblivion at the Turn of the First Millenium, Princeton 1994
Creative Selection between Emending and Forming Medieval Memory, red. Sebastian Scholz, Gerald Schwedler, Berlin – Boston 2022
Karol Modzelewski, Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Wrocław 1987
Sławomir Gawlas, Komercjalizacja jako mechanizm europeizacji peryferii na przykładzie Polski, w: Ziemie polskie wobec Zachodu. Studia nad rozwojem średniowiecznej Europy, red. S. Gawlas, Warszawa 2006
Thomas Kohl, Die Erfindung des Investiturstreits, „Historische Zeitschrift”312, 2021, s. 34 - 61
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: