Prowadzony w cyklach: 2023L, 2024L

Punkty ECTS: 8

Język: angielski

Organizowany przez: Wydział Biologii

Polsko-Szwajcarska Szkoła Letnia „Monitoring Różnorodności Biologicznej” 1400-SZL-MRB

Zajęcia dedykowane studentom planującym w przyszłości
wykonywanie prac terenowych związanych z ochroną przyrody
(np. monitoringu przyrodniczego), planującym badania naukowe
nad różnorodnością biologiczną, jak i również przyszłym
pracownikom instytucji i urzędów działających na rzecz ochrony
przyrody i środowiska.
Szkoła Letnia jest intensywnym kursem terenowym. W trakcie 12
dni studenci zapoznają się z metodyką monitoringu roślinności,
owadów oraz małych ssaków a następnie, w niewielkich grupach,
wykonują projekt badawczy pod opieką nauczycieli – specjalistów
od danej grupy taksonomicznej.

Zajęcia odbywają się co roku, na przemian, w obszarze chronionym "Parc Ela" w Szwajcarii lub w Białowieży.

W trakcie Szkoły Letniej w formie wykładów omawiane są
następujące zagadnienia:

1. Ekologia lokalnych ekosystemów, ze szczególnym
zwróceniem uwagi na ekosystemy nieleśne i problemy ochrony przyrody
2. Podstawy monitoringu przyrodniczego – cele, rodzaje,
prawidłowe planowanie, potencjalne problemy i
ograniczenia
3. Metodyka monitoringu roślinności
4. Metodyka monitoringu owadów
5. Metodyka monitoringu niewielkich ssaków
6. Ekologia funkcjonalna roślin i metodyka pomiarów
wybranych cech funkcjonalnych
7. Analiza danych o różnorodności biologicznej – schemat
wyboru metody statystycznej i wnioskowania
8. Warsztaty z zakresu przygotowywania publikacji
naukowych
Zajęcia mają dostarczyć absolwentom przede wszystkim wiedzy
na temat monitoringu różnorodności biologicznej m.in. planowania
schematu zbierania danych z uwzględnieniem specyfiki danej
grupy taksonomicznej, prowadzenia takich badań i
zaawansowanego oznaczania gatunków. Ważnym elementem
Szkoły Letniej jest także analiza statystyczna zebranego materiału
i wnioskowania na podstawie uzyskanych wyników. Badania
prowadzone są na stałych powierzchniach badawczych
reprezentujących różne gradienty środowiskowe.
Celem analiz jest m. in. porównanie różnorodności biologicznej
wybranych grup (roślin naczyniowych, owadów z rzędu
prostoskrzydłych, oraz małych ssaków) w badanych gradientach. Ponadto, dzięki danym zebranym w trakcie
poprzednich Szkół Letnich, możliwa jest analiza trendów tej
różnorodności i obserwowanie zmian wynikających m.in. z
ocieplania się klimatu czy zmian użytkowania.
Poza tematyką ściśle związaną z monitoringiem, studenci mają
okazję zapoznać się z funkcjonowaniem lokalnie występujących ekosystemów
a także z wyzwaniami i strategiami dot. ich ochrony.
Ponadto zdobywają nowe umiejętności i doświadczenie z zakresu
oznaczania gatunków roślin i zwierząt a także w opracowywaniu i
prezentowaniu wyników badań, jak i w pisaniu prac naukowych.

UWAGA :
Zajęcia terenowe są intensywne i odbywają się w różnych warunkach pogodowych.

W cyklu 2023L:

Kurs terenowy odbędzie się w terminie 16-27 sierpnia. Zajęcia terenowe odbywają się w okolicach Białowieży, natomiast wykłady, prace laboratoryjne i prace przy komputerach odbywają się w Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW.
W roku 2022, w trakcie pierwszej edycji Polsko-Szwajcarskiej Szkoły Letniej w Białowieży, poszczególne grupy studentów zbierały dane o różnorodności gatunkowej wybranych grup taksonomicznych w obrębie różnych stadiów sukcesyjnych na łąkach a także w różnych stadiach ekspansji inwazyjnych gatunków nawłoci. W kolejnych latach Szkoły planowana jest kontynuacja monitoringu na powierzchniach wyznaczonych w roku 2022, a także realizacja innych, niewielkich projektów badawczych.
Szczegółowy opis poprzedniej edycji Szkoły Letniej w Białowieży dostępny jest pod następującym linkiem:
https://digitalcollection.zhaw.ch/handle/11475/29014

W pierwszej cześi zajęć studenci zapoznaja sie z metodyką monitoringu poszczególnych grup taksonomicznych: roślin naczyniowych, owadów i ssaków. Następnie studenci pracują w niewielkich, międzynarodowych grupach kontynuując zbiór danych o różnorodności jednej z tych grup taksonomicznych. Ostatnia część zajęć przeznaczona jest na wykonanie analiz statycznych zebranych danych i przygotowanie krótkiej prezentacji wyników.
W trakcie zajęć prowadzący prezentują też serię wykładów na temat funkcjonowania ekosystemów typowych dla okolic Białowieży, w tym Puszczy Białowieskiej, planowania i prowadzenia monitoringu przyrodniczego, analizy statystycznej danych, przygotowywania manuskryptów prac naukowych
W ramach zajęć przewidziany jest także kilkugodzinny spacer po Białowieskim Parku Narodowym

Po część terenowej wymagane jest sporządzenie raportu z badań w formie krótkiego artykułu naukowego (w terminie ustalonym z prowadzącymi, zwykle ok. 8 tygodni po zakończeniu zajęć terenowych).

W cyklu 2024L:

Kurs terenowy odbędzie się w terminie 19-29 sierpnia 2025. Zajęcia terenowe odbywają się w miejscowości Preda, w parku narodowym "Parc Ela" w Alpach.
W trakcie poprzednich edycji Polsko-Szwajcarskiej Szkoły Letniej w Predzie, poszczególne grupy studentów zbierały dane o różnorodności gatunkowej wybranych grup taksonomicznych w obrębie łąk i muraw w gradiencie wysokości nad poziomem morza. W kolejnych latach Szkoły planowana jest kontynuacja monitoringu na powierzchniach wyznaczonych w roku 2019, a także realizacja innych, niewielkich projektów badawczych.

Szczegółowy opis jednej z poprzednich edycji Szkoły Letniej wPredzie dostępny jest pod następującym linkiem:
https://digitalcollection.zhaw.ch/handle/11475/21917

Pod poniższym linkiem znajduje się również krótki wywiad z uczestnikami jednej z edycji:
https://digitalcollection.zhaw.ch/handle/11475/28961

W pierwszej cześi zajęć studenci zapoznaja sie z metodyką monitoringu poszczególnych grup taksonomicznych: roślin naczyniowych, owadów i ssaków. Następnie studenci pracują w niewielkich, międzynarodowych grupach kontynuując zbiór danych o różnorodności jednej z tych grup taksonomicznych. Ostatnia część zajęć przeznaczona jest na wykonanie analiz statycznych zebranych danych i przygotowanie krótkiej prezentacji wyników.
W trakcie zajęć prowadzący prezentują też serię wykładów na temat funkcjonowania ekosystemów alpejskich, planowania i prowadzenia monitoringu przyrodniczego, analizy statystycznej danych, przygotowywania manuskryptów prac naukowych.

Wymagania (lista przedmiotów)

Flora i Fauna
Statystyka

Założenia (opisowo)

Do udziału w kursie wymagane jest zaliczenie przedmiotu Fauna i Flora (lub kursu o zbliżonej tematyce) oraz przedmiotów Statystyka I oraz Statystyka II/Elementy Statystycznej Analizy Danych (bądź przedmiotów równoważnych, w trakcie których stosowane jest oprogramowanie R). Wymagane jest także posługiwanie się językiem angielskim w mowie i w piśmie w stopniu przynajmniej dobrym. Student powienien mieć podstawowe umiejętności w posługiwaniu się kluczami do oznaczania gatunków roślin i zwierząt, a także wiedzę na temat najważniejszych metod statystycznej analizy danych i co najmniej podstawowe umiejętności w zakresie prowadzenia takich analiz w środowisku R

Koordynatorzy przedmiotu

Iwona Dembicz

Kierunek podstawowy MISMaP

W cyklu 2023L:

gospodarka przestrzenna
biologia
geografia
ochrona środowiska

Ogólnie:

ochrona środowiska
geografia
biologia
gospodarka przestrzenna

W cyklu 2024L:

biologia
gospodarka przestrzenna
ochrona środowiska
geografia

Rodzaj przedmiotu

uzupełniające

Tryb prowadzenia

w sali i w terenie

Efekty kształcenia

WIEDZA

Absolwent:
• rozumie złożone zjawiska i procesy ekologiczne (K_W01)
• zna czynniki wpływające na stan przyrody i środowiska (K_W02)
• zna nowoczesne techniki stosowane w ocenie stanu oraz metody ochrony przyrody i środowiska (K_W03)
• zna zasady planowania badań oraz nowoczesne techniki zbierania danych (K_W06)
• ma wiedzę z zakresu wnioskowania statystycznego, zna i rozumie zasady metodologii nauk biologicznych (K_W07)

UMIEJĘTNOŚCI

Absolwent:
• Stosuje zaawansowane metody i narzędzia statystyczne do analizy danych empirycznych i opisu procesów
przyrodniczych (K_U01)
• Przewiduje kierunek zmian środowiska przyrodniczego pod wpływem różnych czynników (K_U02)
• Wykazuje umiejętność posługiwania się językiem nowożytnym (angielskim) na poziomie B2+ w stopniu
umożliwiającym korzystanie z literatury naukowej i komunikację z cudzoziemcami (K_U03)
• Potrafi zaplanować i określić cel badawczy i zaplanować oraz przeprowadzić jego realizację (K_U05)
• Potrafi zbierać i interpretować dane empiryczne (K_U10)
• Wykazuje umiejętność napisania krótkiego doniesienia naukowego na podstawie własnych badań, zgodnie z poprawną metodologią w jęz. polskim i j. nowożytnym (angielskim) na poziomie B2+ (K_U11)
• Wykazuje umiejętności językowe w zakresie nauk przyrodniczych (K_U14)
• Posiada umiejętność zaproponowania odpowiedniej metody monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych. (K_U16)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Absolwent:
• Prawidłowo identyfikuje i rozwiązuje problemy wynikające z wykonywania zawodu (K_K01)
• Wykazuje potrzebę stałego aktualizowania i pogłębiania wiedzy z zakresu studiowanej dziedziny (K_K02)
• Wykazuje odpowiedzialność za zagrożenia wynikające ze stosowanych technik badawczych (K_K08)

Kryteria oceniania

Aktywność w trakcie zajęć terenowych oraz pisemny raport z badań (prowadzonych w części terenowej zajęć) w formie manuskryptu artykułu naukowego.
Ocena na podstawie raportu końcowego.
UWAGA: przygotowanie raportu końcowego odbywa się po zakończeniu zajęc terenowych. Na przygotowanie i przesłanie raportu do prowadzących przeznaczony jest czas ok. dwóch miesięcy (dokładny termin oddania prac ustalany jest w trakcie zajęć terenowych).

Literatura

Bazyluk W. 1956. Prostoskrzydłe – Orthoptera (Saltatoria).

Warszawa: PWN
Bazyluk W., Liana A. 2000. Prostoskrzydłe = Orthoptera. Katalog
Fauny Polski. Warszawa: Polska Akademia Nauk. Muzeum i
Instytut Zoologii.
Bellmann H. 2009. Szarańczaki : łatwe oznaczanie gatunków
Europy Środkowej. Warszawa: Multico.
Brink, F. H. van den 1973. A field guide to the mammals of Britain
and Europe. London, Collins.
Eggenberg S., Möhl A. Haupt; Bern: 2009. Flora Vegetativa: Ein
Bestimmungsbuch für Pflanzen der Schweiz im blütenlosen
Zustand. [Atlas z opisami w jęz. niemieckim].
Hensel W. 2001 Rośliny Alp : rozpoznać – podziwiać – chronić.
Warszawa: Klub dla Ciebie.
Lippert W. 1995. Rośliny alpejskie. Warszawa: Muza
Migała, K. 2005. Piętra klimatyczne w górach Europy a problem
zmian globalnych. Acta Universitatis Wratislaviensis. Studia
Geograficzne 78. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego.
Moraczewski I., Sudnik-Wójcikowska B., Dubielecka B.,
Rutkowski R., Nowak K., Borkowski W., Galera H. 2004.
Flora ojczysta. System identyfikacji roślin i atlas [CD-ROM].
Wyd. Cortex Nova, Bydgoszcz.
Odum E. 1977. Podstawy ekologii, PWRiL
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2007. Flora Polski. Rośliny górskie.
Multico, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.

W cyklu 2023L:

Szczegółowy raport z Polsko-Szwajcarskiej Szkoły Letniej 2022: https://digitalcollection.zhaw.ch/handle/11475/29014

W cyklu 2024L:

Raport z Polsko-Szwajcarskiej Szkoły Letniej 2020: https://digitalcollection.zhaw.ch/handle/11475/21917

Raport z Polsko-Szwajcarskiej Szkoły Letniej 2023:
https://www.researchgate.net/publication/382659363_Report_from_the_5th_Master_Summer_School_Biodiversity_Monitoring_Preda_Switzerland_14-25_August_2023

Uwagi

W cyklu 2023L:

ZAPISY:
Zgłoszenia mailowe do 18 lutego 2024 na adres koordynatorki: iwona.dembicz@uw.edu.pl. Mail proszę zatytułować „Summer School 2024 application”. W zgłoszeniu chęci udziału w Szkole Letniej, poza informacją o spełnianiu powyższych kryteriów, powinien się znaleźć także krótki (ok. 200 słów) list motywacyjny w jęz. angielskim oraz informacja o średniej ocen ze studiów.
W razie wiekszej liczby chętnych do uczestnictwa w Szkole Letniej niż liczby dostępnych miejsc, przeprowadzone zostaną krótkie rozmowy kwalifikacyjne.

UWAGA:
Udział w kursie może okazać się płatny. Ostateczna decyzja w tej sprawie znana będzie w styczniu 2024. Koszt wyżywienia i noclegów w trakcie zajęć wyniesie prawdopodobnie ok. 450-500 zł, ale może się on zmienić w zależności od cennika noclegów Stacji czy też cen żywności. W razie konieczności wprowadzenia opłat za uczestnictwo studenci Wydziału Biologii mogą ubiegać się o dofinansowanie kosztów noclegów i podróży. Studenci MSOŚ i MISMaP nie mogą ubiegać się o dofinansowanie z Wydziału Biologii, ale mogą dowiadywać się o możliwość dofinansowania w swoich jednostkach.

W cyklu 2024L:

ZAPISY:
Zgłoszenia mailowe do 28 lutego 2025 na adres koordynatorki: iwona.dembicz@uw.edu.pl. Mail proszę zatytułować „Summer School 2025 application”. W zgłoszeniu chęci udziału w Szkole Letniej, poza informacją o spełnianiu powyższych kryteriów, powinien się znaleźć także krótki (ok. 200 słów) list motywacyjny w jęz. angielskim oraz informacja o średniej ocen ze studiów.
W razie wiekszej liczby chętnych do uczestnictwa w Szkole Letniej niż liczby dostępnych miejsc, przeprowadzone zostaną krótkie rozmowy kwalifikacyjne.

UWAGA:
Udział w kursie jest płatny. Koszt wyżywienia i noclegów w trakcie zajęć wynosi ok. 300 CHF (w ten koszt nie jest wliczony transport, który każdy uczestnik organizuje we własnym zakresie). Dokładniejsze informacje o kosztach zostaną podane w styczniu 2025. Studenci Wydziału Biologii mogą ubiegać się o dofinansowanie kosztów udziału w kursie i podróży. Studenci MSOŚ i MISMaP mogą brać udział w Szkole Letniej, ale nie mogą ubiegać się o dofinansowanie z Wydziału Biologii (o możliwość dofinansowania powinni zapytać w swoich jednostkach).

Zajęcia terenowe są bardzo intensywne. Monitoring wybranych grup taksonomicznych prowadzony jest w górach, w gradiencie wysokościowym sięgającym ok. 900 m. Dotarcie do poszczególnych miejsc wymaga odpowiedniej kondycji fizycznej i przygotowania (odzież, sprzęt itp.) do wielogodzinnych wędrówek po skalistym terenie w różnych warunkach pogodowych.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1400-SZL-MRB w USOSweb