Mechanizmy kancerogenezy oraz choroby związane z zaburzeniami naprawy DNA-W-z 1400-226MKNDNA-W-z
Epidemiologia nowotworów. Czynniki sprzyjające powstawaniu chorób nowotworowych: skażenie środowiska, uwarunkowania genetyczne. Charakterystyka komórki nowotworowej. Geny torów mutacyjnych: onkogeny, geny supresorowe, geny stabilizujące i ich rola w kancerogenezie. Mutacyjna teoria kancerogenezy, klasyczne modele: inicjacja, promocja, progresja. Aktywacja metaboliczna i detoksykacja związków egzogennych; polimorfizm genów metabolicznych jako marker wrażliwości na nowotworzenie. Uszkodzenia DNA jako źródło mutacji. Zewnętrzne i wewnętrzne czynniki uszkadzające DNA: promieniowanie UV, jonizujące, środowiskowe kancerogeny chemiczne, dieta, stany zapalne, infekcje, stres oksydacyjny, endogenna metylacja DNA. Mutageneza replikacyjna i transkrypcyjna; rodzina polimeraz o obniżonej wierności - charakterystyka i rola w powstawaniu mutacji i nowotworów. Naprawa DNA: systemy naprawy DNA - odwrócenie uszkodzenia, poreplikacyjna naprawa źle dopasowanych zasad, naprawa przez wycinanie, naprawa rekombinacyjna. Rola białek naprawy DNA w tworzeniu przeciwciał. Nowoczesna teoria kancerogenezy. Zaburzenia w transmisji sygnałów. Cykl komórkowy i rola zaburzeń w przebiegu cyklu komórkowego w kontekście nabywania zdolności do nieograniczonych podziałów. Apoptoza i jej rola w kancerogenezie. Naprawa DNA a sygnalizacja komórkowa. Choroby związane z brakiem naprawy DNA: nowotwory (Xeroderma pigmentosum, syndrom Blooma, Ataksja telangiectasia, anemia Fanconiego), choroby rozwojowe i neurodegeneracyjne (syndrom Cockayne'a, Trichotiodystrofia), starzenie (syndrom Wernera). Kancerogeneza wirusowa: wirusy onkogenne (DNA, RNA), wirusy onkogenne człowieka (rak szyjki macicy - HPV 16, 18; białaczki - HTLV 1,2; żółtaczki - HBV, HCV). Angiogeneza. Tworzenie nowych naczyń. Drogi przerzutowania. Rozrost nowotworu w nowym miejscu. Zależność od czynników wzrostu i białek adhezyjnych. Przyczyny przerzutowania do określonych organów. Współczesna diagnostyka nowotworów. Metody oparte o techniki PCR (PCR, LTR, RT-PCR, QTR-PCR), techniki oparte o działanie enzymów restrykcyjnych. Klasyczne metody terapii nowotworów; radioterapia; chemioterapia; nowoczesna terapia biologiczna. Prewencja: czynniki prewencyjne diety, leki przeciwzapalne. Metody testowania związków mutagennych. Poradnictwo genetyczne w chorobach nowotworowych.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
1.Bal J (red) Biologia molekularna w medycynie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007.
2.Kosmos, t. 48 (3), 1999, kilka artykułów nt. naprawy DNA.
3.Friedberg E, DNA Repair,
4.Tudek B, Wewnątrzkomórkowe utlenianie i alkilacja DNA - mechanizmy i skutki. w Koroniak H, Barciszewski J (red) "Na pograniczu Chemii i Biologii", t IV, Wydawnictwa Naukowe UAM, Poznań 2000, str 201-229
5.Rzeszowska-Wolny J, Drobot L, Sygnalizacja i zmiany funkcjonowania komórki po uszkodzeniu DNA. W: Koroniak H, Barciszewski J (red) "Na pograniczu Chemii i Biologii", t IV, Wydawnictwa Naukowe UAM, Poznań 2000, str. 231-252.
6.Sugimura T, Wakabayashi K, Nakagama H, Nagao M (2004) Heterocyclic amines: Mutagens/carcinogens produced during cooking of meat and fish. Cancer Sci. 94(4): 290-299.
7.Jagerstad M, Skog K (2005) Genotoxicity of heat-processed foods, Mutation res., 574: 156-172.
8.Goodman M (2002) Error-prone repair DNA polymerases in prokaryotes and eukaryotes. Annu Rev.Biochem., 71 : 17-50.
9.Zastawny T, Oksydacyjne uszkodzenia DNA (1997) Post.Bioch., 43(4): 238-250.
10.Herrera LA, Benitez-Bribiesca L, Mohar A, Ostrosky-Wegman P (2005) Role of Infectious diseases in carcinogenesis, Environ.Mol.Mut. 45: 284-303.
Additional literature:
11.Hannan A (2004) Molecular Mediators, environmental modulators and experience-dependent synaptic dysfunction in Huntington disease. Acta Biochim. Pol. 51(2) 415-430.
12.Parniewski P, Jaworski A, Wells RD, Bowater RP (2000) Length of CTG.CAG repeats determines the influence of mismatch repair on genetic instability.
J Mol Biol. 299(4):865-74.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: