Biogeochemia -W 1400-215BGEOCH-W
1. Podstawowe zagadnienia geochemii: parametry planety (wielkość, masa, gęstość), budowa wewnętrzna planety (jądro, płaszcz, skorupa ziemska), charakterystyka zewnętrznych stref Ziemi (skorupa ziemska [litosfera], hydrosfera, atmosfera), pochodzenie zasobów Ziemi jako konsekwencja przemieszczania się i koncentracji pierwiastków i związków chemicznych.
2. Biogeochemia jako specyficzna dziedzina geochemii - rys historyczny i współczesność.
3. Klasyfikacja geochemiczna pierwiastków (pierwiastki syderofilne, chalkofilne, litofilne, atmofilne i biofilne). Różnice w składzie pierwiastkowym materii nieożywionej (zewnętrzne geostrefy) i organizmów żywych. Koncentracja pierwiastków biofilnych.
4. Biosfera jako połączenie geostref w zakresie stwarzającym warunki do rozwoju życia. Rozkład materii żywej w biosferze.
5. Podstawowe procesy warunkujące istnienie biosfery - fotosynteza i chemosynteza. Migracja pierwiastków chemicznych w biosferze. Pierwiastki śladowe w glebie i organizmach żywych. Zanieczyszczenie środowiska pierwiastkami śladowymi, bioindykacja. Rola wody w kształtowaniu biosfery.
6. Interakcja i transformacja składników organicznych i nieorganicznych w litosferze. Składniki naturalne i ksenobiotyki. Humus - teorie powstawania i rola w glebie.
7. Procesy biogeochemiczne w środowiskach lądowych i wodnych. Obiegi pierwiastków. Procesy biogeochemiczne w środowiskach ekstremalnych.
8. Przegląd środowisk akumulacji biogenicznej. Stopień rozkładu i popielność osadów biogenicznych.
9. Ksenobiotyki w zanieczyszczonych ekosystemach - biotyczne i abiotyczne transformacje związków organicznych i nieorganicznych. Zasolenie i jego konsekwencje. Bioremediacja.
10.Lipidy kopalne. Biotransformacja izoprenoidów do wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Metabolizm wtórny.
11.Kierunki i perspektywy badań biogeochemicznych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- zna podstawowe metody i techniki pomiarowe zjawisk przyrodniczych (K_W03, kierunek Ochrona przyrody),
- zna fundamentalne teorie naukowe w zakresie nauk przyrodniczych (K_W05, kierunek Ochrona przyrody),
- zna globalne problemy środowiskowe oraz zastosowanie ekologii w praktyce ochrony przyrody i kształtowania środowiska (K_W07, kierunek ochrona przyrody),
- identyfikuje najważniejsze zagrożenia stanu środowisk wodnych, lądowych i atmosfery (K_W09, ochrona przyrody).
Umiejętności:
- rozpoznaje i wyjaśnia zjawiska z punktu widzenia biologicznego (K_U03, ochrona przyrody)
- potrafi interpretować podstawowe wskaźniki stanu środowiska (K_U05, ochrona przyrody)
- analizuje przyczyny zagrożeń środowiska i różnorodności biologicznej oraz potrafi wskazać rodzaj działań zaradczych (K_U08, ochrona przyrody)
- potrafi rozpoznać i wyjaśnić na podstawie różnych źródeł podstawowe problemy związane z gospodarowaniem zasobami naturalnymi (K_U10, ochrona przyrody).
Kompetencje społeczne:
- Potrafi odpowiednio określić priorytety służące rozwiązaniu problemów w zakresie ochrony środowiska i przyrody (K_K03, ochrona przyrody),
- Rozumie konieczność stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w życiu codziennym oraz gospodarce (K_K04, ochrona przyrody),
- Podejmuje aktywność w kwestiach ochrony środowiska przyrodniczego (K_K08, ochrona przyrody).Wiedza:
- zna podstawowe metody i techniki pomiarowe zjawisk przyrodniczych (K_W03, kierunek Ochrona przyrody),
- zna fundamentalne teorie naukowe w zakresie nauk przyrodniczych (K_W05, kierunek Ochrona przyrody),
- zna globalne problemy środowiskowe oraz zastosowanie ekologii w praktyce ochrony przyrody i kształtowania środowiska (K_W07, kierunek ochrona przyrody),
- identyfikuje najważniejsze zagrożenia stanu środowisk wodnych, lądowych i atmosfery (K_W09, ochrona przyrody).
Umiejętności:
- rozpoznaje i wyjaśnia zjawiska z punktu widzenia biologicznego (K_U03, ochrona przyrody)
- potrafi interpretować podstawowe wskaźniki stanu środowiska (K_U05, ochrona przyrody)
- analizuje przyczyny zagrożeń środowiska i różnorodności biologicznej oraz potrafi wskazać rodzaj działań zaradczych (K_U08, ochrona przyrody)
- potrafi rozpoznać i wyjaśnić na podstawie różnych źródeł podstawowe problemy związane z gospodarowaniem zasobami naturalnymi (K_U10, ochrona przyrody).
Kompetencje społeczne:
- Potrafi odpowiednio określić priorytety służące rozwiązaniu problemów w zakresie ochrony środowiska i przyrody (K_K03, ochrona przyrody),
- Rozumie konieczność stosowania zasad zrównoważonego rozwoju w życiu codziennym oraz gospodarce (K_K04, ochrona przyrody),
- Podejmuje aktywność w kwestiach ochrony środowiska przyrodniczego (K_K08, ochrona przyrody).
Literatura
Literatura przedmiotu:
I. przede wszystkim treść wykładu
II. podręczniki
- Kabata-Pendias A., Pendias H. (1999) Biogeochemia pierwiastków śladowych, PWN, Warszawa.
- Szperliński Z. Chemia w ochronie i inżynierii środowiska (2002), Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa
- O'Neill P. (1997) Chemia środowiska, PWN, Warszawa
- Walker C. H., Hopkin S. P,. Sibly R. M., Peakal D. B. (2002) Podstawy ekotoksykologii, PWN, Warszawa
- Zakrzewski S. F. (2000) Podstawy toksykologii środowiska, PWN, Warszawa
- Migaszewski Z. M., Gałuszka A. (2007) Podstawy geochemii środowiska, WNT, Warszawa
- Andrews J. E., Brimblecombe P., Jickelis T. D., Liss P. S. (1999) Wprowadzenie do chemii środowiska, WNT, Warszawa
- Pulford I., Flowers H. (2006) Environmental Chemistry at a Glance, London
III. publikacje w czasopismach polskich i zagranicznych dotyczące tematyki wykładu
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: