Natura 2000 - ochrona przyrody w Europie 1400-126N2OPE
Zajęcia dedykowane są osobom, których praca w przyszłości będzie miała związek z ochroną przyrody, a więc przede wszystkim pracownikom instytucji państwowych i urzędów zajmujących się ochroną przyrody i środowiska, organizacji pozarządowych, instytucji naukowych oraz firm zajmujących się np. OOŚ, działających zarówno w Polsce jak i w innych krajach Unii Europejskiej. W obecnych warunkach prawnych, system Natura staje się podstawowym narzędziem służącym ochronie przyrody w krajach UE.
Zajęcia te są skierowane zarówno od studentów kierunku Ochrona Środowiska na wydziale Biologii, ale także do studentów MSOŚ, MISMaP czy kierunu Biologia na Wydziale Biologii.
Zajęcia te stanowią bardzo przydatny wstęp do innych przedmiotów specjalizacyjnych, takich jak „Ochrona i Restytucja Ekosystemów”.
Wykłady prowadzone będą w Warszawie. Przedstawione zostaną ogólne informacje o systemie Natura 2000 – geneza powstania, podstawa prawna, powoływanie, funkcjonowanie i zarządzanie obszarami Natura 2000, chronionymi siedliskami przyrodniczymi i gatunkami. Kolejne wykłady obejmować będą przegląd siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, gatunków roślin i zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz gatunków ptaków z załączników Dyrektywy Ptasiej. Przedstawiona zostanie ich charakterystyka, rozmieszczenie, sposoby identyfikacji, zagrożenia, stan zachowania i metody ochrony, ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk i gatunków występujących w Polsce.
Ćwiczenia terenowe obejmować będą sześciodniowy wyjazd terenowy do ECEG w Chęcinach. Zajęcia będą odbywać się zarówno w okolicach stacji terenowej UW, jak i w innych lokalizacjach w regionie Świętokrzyskim.
W trakcie ćwiczeń terenowych studenci dokonywać będą identyfikacji ważniejszych bądź częściej spotykanych w Polsce siedlisk i gatunków Natura 2000 (oprócz górskich i nadmorskich). Zajęcia terenowe będą prowadzone w ekosystemach leśnych, łąkowych, jeziornych, torfowiskowych, murawowych, w których występują chronione w systemie Natura 2000 gatunki roślin, ptaków, ssaków, płazów, gadów, ryb i bezkręgowców.
W odniesieniu do wybranych płatów siedlisk Natura 2000 i populacji gatunków, studenci ustalą zagrożenia, przeprowadzą ocenę stanu ochrony zgodnie z obowiązująca i stosowaną przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska metodyką oraz zaplanują zadania ochronne.
Kierunek podstawowy MISMaP
biologia
geografia
gospodarka przestrzenna
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
monograficzne
obowiązkowe
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
K_W02. Ma wiedzę w zakresie podstawowej terminologii stosowanej w ochronie środowiska przyrodniczego i ekologii. Zna przebieg podstawowych procesów ekologicznych
K_W06. Ma wiedzę w zakresie najważniejszych problemów ochrony przyrody oraz zna ich powiązania z innymi dyscyplinami przyrodniczymi.
K_W07. Zna globalne problemy środowiskowe oraz zastosowanie ekologii w praktyce ochrony przyrody i kształtowania środowiska
K_W09. Identyfikuje najważniejsze zagrożenia stanu środowisk wodnych i lądowych
K_W10. Rozpoznaje mechanizmy i instrumenty ekonomiczne służące realizacji celów polityki ochrony środowiska
K_W11. Charakteryzuje stan zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej oraz formy i metody ich ochrony
K_U08. Analizuje przyczyny zagrożeń środowiska i różnorodności biologicznej oraz potrafi wskazać rodzaj działań zaradczych
K_U09. Stosuje podstawowe metody zbierania danych ekologicznych w terenie.
K_U14. Rozpoznaje typowych przedstawicieli głównych grup systematycznych organizmów roślinnych i zwierzęcych ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych i zagrożonych
K_W03. Zna nowoczesne metody ochrony przyrody i środowiska
K_W04. Zna terminologię oraz metody wykorzystywane w zakresie ochrony przyrody
K_W10. Ma wiedzę dotyczącą zagrożeń i wie jakie zastosować współczesne metody ochrony przyrody
K_U07. Potrafi identyfikować przyczyny degradacji ekosystemów wodnych i lądowych
K_U08. Określa aktualny stan środowiskowy konkretnego ekosystemu na podstawie dostarczonych danych fizyko-chemicznych i biologicznych oraz własnych.
K_U17. Posiada umiejętność zaproponowania odpowiedniej metody monitoringu gatunków i siedlisk przyrodniczych
Kryteria oceniania
Część wykładowa:
Pisemny test sprawdzający przekazaną podczas wykładów wiedzę o funkcjonowaniu systemu Natura 2000 i ochronie objętych nim siedlisk przyrodniczych i gatunków.
Część ćwiczeniowa:
Przedstawienie (w terenie) zagrożeń, stanu ochrony oraz propozycji zadań ochronnych dla konkretnego płatu siedliska przyrodniczego lub populacji gatunku chronionego w ramach programu Natura 2000 oraz umiejętność uzasadnienia wyników swojej pracy w trakcie dyskusji.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Dyrektywy Siedlikowa i Ptasia
https://natura2000.gdos.gov.pl/akty-prawne
Herbich J. (red.). 2004. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 1-5. Wyd. Ministerstwa Środowiska, Warszawa.
Adamski P., Bartel R., Bereszyński A., Kepel A., Witkowski Z. (red.). 2004. Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 6. Wyd. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
Gromadzki M. (red.) 2004. Ptaki (część I i II). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom 7 i 8. Wyd. Ministerstwa Środowiska, Warszawa.
Sudnik-Wójcikowska B., Werblan-Jakubiec H. (red.). 2004. Gatunki roślin. Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. Tom. 9. Wyd. Ministerstwa Środowiska, Warszawa.
Przewodniki metodyczne na temat monitoringu siedlisk i gatunków Natura 2000 dostępne w Internecie na stronie GDOŚ:
http://siedliska.gios.gov.pl/pl/publikacje/przewodniki-metodyczne
Serwisy informacyjne o systemie Natura 2000:
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska:
https://natura2000.gdos.gov.pl/
Klub Przyrodników:
http://www.kp.org.pl/pl/serwisy-tematyczne/natura-2000
Literatura pomocnicza:
Głowaciński Z. (red.). 2001. Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. Tom I. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
Głowaciński Z., Nowacki J. (red.). 2004. Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. Tom II. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie & Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu.
Kaźmierczakowa, R., Zarzycki, K., Mirek, Z. (red.), 2014. Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków.
Interpretation Manual of European Union Habitats. EU DG Environment, Nature and Biodiversity, 2013. https://ec.europa.eu/environment/nature/legislation/habitatsdirective/docs/Int_Manual_EU28.pdf
Stańko R., Wołejko L., Pawlaczyk P. (red.). 2019. Podręcznik dobrych praktyk w ochronie torfowisk alkalicznych, Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
http://alkfens.kp.org.pl/wp-content/uploads/2018/11/PODRECZNIK_PL_FINAL.pdf
Barańska K., Jermaczek A. 2009. Poradnik utrzymania i ochrony siedliska przyrodniczego 6210 – murawy kserotermiczne. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
http://www.kp.org.pl/images/publikacje/poradnik_21-12-09.pdf
Natura 2000 – Niezbędnik leśnika. Klub Przyrodników, Świebodzin 2012 http://www.kp.org.pl/images/publikacje/niezbednik_lesnika_2012.pdf
Natura 2000 – Niezbędnik urzędnika. Klub Przyrodników, Świebodzin 2012 http://www.kp.org.pl/images/publikacje/niezbednik_urzednika_2012.pdf
Natura 2000 – Niezbędnik przyrodnika. Klub Przyrodników, Świebodzin 2012
http://www.kp.org.pl/images/publikacje/niezbednik_przyrodnika_2012.pdf
Iddle E., Bines T. 2004. Planowanie ochrony obszarów cennych przyrodniczo. Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin
http://www.kp.org.pl/images/publikacje/eddieiddle_timbines.pdf
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: