Podstawy dydaktyki biologii 1400-011PDB
Podczas zajęć zostaną omówione następujące zagadnienia: szkoła tradycyjna i jej współczesne koncepcje; cele nauczania oraz zasady ich formułowania; program nauczania i jego realizacja; planowanie pracy dydaktycznej, w tym budowanie rozkładu treści nauczania; metody nauczania, w szczególności metody aktywizujące oraz uczenie się kooperacyjne; podręczniki szkolne i sposoby ich wykorzystywania w procesie nauczania–uczenia się; technologie informacyjne w pracy nauczyciela; programy edukacyjne i zasoby internetowe wspomagające nauczanie–uczenie się; projektowanie lekcji i zasady konstruowania scenariuszy zajęć; innowacje metodyczne i organizacyjne w pracy nauczyciela (np. lekcje odwrócone); organizacja działań edukacyjnych w pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych; proces komunikacji w klasie szkolnej i jego znaczenie dla jakości edukacji; język nauczyciela jako narzędzie dydaktyczne, w tym techniki budowania wykładu i zadawania pytań; proces oceniania uczniów w szkole, zasady i metody oceniania, nauczycielskie narzędzia diagnozowania procesu i efektów uczenia się; zadania „refleksyjnego praktyka”, ocena efektywności pracy szkoły oraz pojęcie edukacyjnej wartości dodanej.
Zagadnienia poruszane na zajęciach, a w szczególności zaliczenie przedmiotu będą koncentrować się wokół następującej tematyki:
- Zalecenie Rady w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie
- podstawa programowa kształcenie przedmiotu biologia,
- podręczniki do nauczania biologii i przyrody oraz ich analiza;
- projekt badawczy/edukacyjny w nauczaniu biologii i przyrody;
- ocenianie koleżeńskie i samoocena, m.in. na przykładzie projektu edukacyjnego;
- samoocena pracy nauczyciela, metody zbierania informacji zwrotnej od uczniów;
- triada: cel – kryteria sukcesu – ewaluacja i autorefleksja;
- metody monitorowania pracy uczniów i kierowania aktywnością uczniowską w czasie zajęć.
- zasoby internetowe wspomagające nauczanie–uczenie się
- błędne przekonania uczniów i nauczycieli; typowe dla biologii i przyrody błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym
- podstawy metodologii badań edukacyjnych;
- budowanie zadań zamkniętych i otwartych oraz ankiet do badań edukacyjnych a także omówienia rodzajów pytań w kwestionariuszach;
- opracowanie wyników badań, przygotowanie raportu i popularyzacja wniosków z badania w środowisku szkolnym i akademickim.
- innowacje metodyczne i organizacyjne w pracy nauczyciela
- współpraca w procesie dydaktycznym z rodzicami lub opiekunami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym
Udział w ćwiczeniach: 20 h, zajęcia w terenie – kontakt ze szkołami, zbieranie danych: 10h, samodzielna analiza wyników badania i przygotowanie raportu końcowego przez studentów oraz prezentacja analiz i wniosków na forum grupy: 20 h. Łącznie: 50h.
Autorzy najlepszych prac będą mieć okazję do przedstawienia wyników swoich badań na konferencji oraz ich publikacji w czasopiśmie / monografii naukowej.
|
W cyklu 2025Z:
vvvv |
Kierunek podstawowy MISMaP
biotechnologia
ochrona środowiska
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:
D.1/E.1.W2. podstawę programową danego przedmiotu, cele kształcenia i treści nauczania przedmiotu lub prowadzonych zajęć na poszczególnych etapach edukacyjnych, przedmiot lub rodzaj zajęć w kontekście wcześniejszego i dalszego kształcenia, strukturę wiedzy w zakresie przedmiotu nauczania lub prowadzonych zajęć oraz kompetencje kluczowe i ich kształtowanie w ramach nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć;
D.1/E.1.W4. kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela, w tym potrzebę zawodowego rozwoju, także z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej, oraz dostosowywania sposobu komunikowania się do poziomu rozwoju uczniów i stymulowania aktywności poznawczej uczniów, w tym kreowania sytuacji dydaktycznych; znaczenie autorytetu nauczyciela oraz zasady interakcji ucznia i nauczyciela w toku lekcji; moderowanie interakcji między uczniami; rolę nauczyciela jako popularyzatora wiedzy oraz znaczenie współpracy nauczyciela w procesie dydaktycznym z rodzicami lub opiekunami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym;
D.1/E.1.W5. konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania, w tym metody aktywizujące i metodę projektów, proces uczenia się przez działanie, odkrywanie lub dociekanie naukowe oraz pracę badawczą ucznia, a także zasady doboru metod nauczania typowych dla danego przedmiotu lub rodzaju zajęć;
D.1/E.1.W6. metodykę realizacji poszczególnych treści kształcenia w obrębie przedmiotu lub zajęć – rozwiązania merytoryczne i metodyczne, dobre praktyki, dostosowanie oddziaływań do potrzeb i możliwości uczniów lub grup uczniowskich o różnym potencjale i stylu uczenia się, typowe dla przedmiotu lub rodzaju zajęć błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym;
D.1/E.1.W8. sposoby organizowania przestrzeni klasy szkolnej, z uwzględnieniem zasad projektowania uniwersalnego: środki dydaktyczne (podręczniki i pakiety edukacyjne), pomoce dydaktyczne – dobór i wykorzystanie zasobów edukacyjnych, w tym elektronicznych i obcojęzycznych, edukacyjne zastosowania mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnej; myślenie komputacyjne w rozwiązywaniu problemów w zakresie nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć; potrzebę wyszukiwania, adaptacji i tworzenia elektronicznych zasobów edukacyjnych i projektowania multimediów;
D.1/E.1.W10. rolę diagnozy, kontroli i oceniania w pracy dydaktycznej; ocenianie i jego rodzaje: ocenianie bieżące, semestralne i roczne, ocenianie wewnętrzne i zewnętrzne; funkcje oceny;
D.1/E.1.W14. warsztat pracy nauczyciela; właściwe wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela; zagadnienia związane ze sprawdzaniem i ocenianiem jakości kształcenia oraz jej ewaluacją, a także z koniecznością analizy i oceny własnej pracy dydaktyczno-wychowawczej;
W zakresie umiejętności absolwent potrafi:
D.1/E.1.U5. kreować sytuacje dydaktyczne służące aktywności i rozwojowi zainteresowań uczniów oraz popularyzacji wiedzy;
D.1/E.1.U6. podejmować skuteczną współpracę w procesie dydaktycznym z rodzicami lub opiekunami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym;
D.1/E.1.U10. rozpoznać typowe dla nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć błędy uczniowskie i wykorzystać je w procesie dydaktycznym;
W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:
D.1/E.1.K2. popularyzowania wiedzy wśród uczniów i w środowisku szkolnym oraz pozaszkolnym;
D.1/E.1.K5. kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów;
D.1/E.1.K6. budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów oraz kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;
D.1/E.1.K7. rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia;
Kryteria oceniania
Wykonanie projektu, przedstawienie go na forum grupy oraz napisanie raportu końcowego.
Szczegółowa punktacja (maksymalna liczba punktów do zdobycia: 60):
Plan projektu wraz z kamieniami milowymi, dokładnym podziałem ról i określonymi datami wykonania. Ocena ryzyk i sposobów poradzenia sobie z nimi. (10 pkt)
Jakość narzędzia badawczego. (10 pkt)
Terminowe sprawozdania z 1. i 2. etapu pracy. (4 pkt)
Samoocena. (5 pkt)
Ocena koleżeńska – ocena współpracy w grupie projektowej. (5 pkt)
Jakość prezentacji wyników. (5 pkt)
Terminowość i jakość raportu końcowego: odpowiednia wielkość grupy badanej, poprawność analiz, wnioskowania, przegląd literaturowy. (21 pkt)
Oceny:
5!-(60 - 59), 5-(54-58), 4.5-(50-53), 4-(45-49), 3.5-(40-44), 3-(35-30), 2-(0-29)
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Obowiązkowa:
• G. Petty, Nowoczesne nauczanie Praktyczne wskazówki i techniki dla nauczycieli, wykładowców i szkoleniowców, GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010
• R. Sagor, Badanie przez działanie, Centrum edukacji Obywatelskiej, 2014
• K. Czeczott-Łukasik, Projekt edukacyjny w ośmiu krokach - Miniporadnik dla nauczycieli
• W. Zaczyński, Praca badawcza nauczyciela, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995
• PISA 2022. Wyniki Programu Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów, Instytut Badań Edukacyjnych, https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2024/06/PISA2022_Polscy-pietnastolatkowie-w-perspektywie-miedzynarodowej.pdf
• Błędne przekonania w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych, Edukacja Biologiczna i Środowiskowa, 4 / 2014
Uzupelniająca:
• Osiągnięcia matematyczne i przyrodnicze czwartoklasistów. TIMSS 2023: trendy, wyzwania, perspektywy, Wioleta Dobosz-Leszczyńska, Instytut Badań Edukacyjnych, 2024, https://timss.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2024/12/2023-RAPORT-TIMSS.pdf
• W. Gapski, Projekty edukacyjne, Praca z pojęciami kluczowymi. Centrum edukacji Obywatelskiej, 2015
• Marcin M. Chrzanowski, Joanna Lilpop, Robert Bińkowski, Magdalena Czajkowska, Marta Parysek, Igor Siedlecki, Porównanie powszechności występowania błędnych przekonań, dotyczących wybranych zagadnień z zakresu biologii środowiskowej, wśród uczniów szóstych klas szkoły podstawowej i trzecich klas gimnazjum [w:] Edukacja Przyrodnicza – klasyka czy nowoczesność, red. S. Pilichowski, I. Żeber-Dzikowska, Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra 2018
• M. M. Chrzanowski et. al., Vernacular Misconceptions in Teaching Science – Types and Causes, Turkish Journal of Science Education, 15(4) 2018
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: