Kartowanie geologiczno-złożowe – praktyka terenowa 1300-WKGZ-GES
Praktyka terenowa zapoznaje studenta z podstawowymi metodami kartografii geologiczno-złożowej, które są wykorzystywane podczas sporządzania dokumentacji geologicznej przy poszukiwaniu i eksploatacji różnego typu surowców. Po analizie budowy geologicznej obszaru występowania złoża i w przypadku dostępności map wyrobisk górniczych następuje etap planowania terenowych robót geologicznych.
Po sporządzeniu odpowiednich założeń następuje etap prac terenowych gdzie studenci wykonują kartowanie ścian wyrobisk górniczych.
Wykonywana zostanie analiza litologii skał z uwzględnieniem jej zmienności, mogącej mieć wpływ na prowadzenie eksploatacji, a także granic pomiędzy poszczególnymi kompleksami litologicznymi. Wykonywany jest opis makroskopowy występujących typów skał, ich tekstur i składu mineralnego. Określona zostanie miąższość nadkładu w danym złożu, co ma znaczenie przy udostępnianiu wyrobisk górniczych i ekonomicznym uzasadnieniu eksploatacji danego surowca. Wykonanie pomiarów biegu i upadu warstw zarówno serii złożowych jak i serii wydzieleń, które występują w danym wyrobisku i na tej podstawie określanie przewidywanych kierunków eksploatacji, bądź jej selektywnego prowadzenia. Przeprowadzona zostanie analiza zjawisk tektonicznych, widocznych w danym wyrobisku mających wpływ na jego udostępnienie, eksploatację, a także jakość kopaliny. Przy prowadzeniu prac geologicznych w wyrobiskach górniczych zostaną uwzględnione także warunki hydrogeologiczne, czy geologiczno inżynierskie mogące mieć wpływ na bieżącą pracę zakładu górniczego.
W oparciu o uzyskane dane terenowe zostaną opracowane, podczas prac kameralnych, mapy, przekroje i profile w celu sporządzenia wybranych elementów dokumentacji geologicznej.
Uzupełnieniem kartowania geologiczno-złożowego prowadzonego na terenie zakładu górniczego będzie przeprowadzenie badań geochemicznych wykorzystywanych jako jedna z metod przy poszukiwaniu i dokumentowaniu złóż. Po wstępie teoretycznym obejmującym podstawy badań geochemicznych i ich zastosowanie w poszukiwaniu i dokumentowaniu złóż studenci wykonają mapę geochemiczną wybranego obszaru w oparciu o zebrane w terenie próbki gleb. Próbki te zostaną zanalizowane przy pomocy spektrometru XRF, a otrzymane wyniki posłużą do wykreślenia mapy rozkładu zawartości wybranych pierwiastków.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student potrafi:
- zaplanować prace geologiczne konieczne do wykonania dokumentacji geologicznej w oparciu o kartowanie geologiczno-złożowe
- samodzielnie wykonać kartowanie wychodni wyrobisk górniczych dla celów dokumentowania geologiczno-złożowego.
- sporządzić elementy dokumentacji geologicznej zgodnie z obowiązującym prawem.
- ocenić jakość kopaliny i związaną z tym metodę eksploatacji ( np., eksploatacja selektywna)
- ocenić wpływ zjawisk tektonicznych, hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich na sposób udostępniania wyrobisk i prowadzenie eksploatacji.
- dokonać poprawnego poboru próbek do badan geochemicznych
- wykonać podstawowe badania geochemiczne i dokonać krytycznej analizy otrzymanych danych
- uzasadnić w sposób merytoryczny uzyskane przez siebie lub zespół wyniki i poprawność wykonanej dokumentacji.
- współpracować w zespole, dokonywać bieżącej oceny postępu prac, ich poprawności i uzasadnienia merytorycznego
K_W01 – ma wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii ogólnej ze szczególnym uwzględnieniem hydrogeologii, geologii inżynierskiej, tektoniki i kartografii geologicznej, gospodarki surowcami mineralnymi jak również ochrony środowiska
K_W02 – ma wiedzę na temat wielorakich związków między elementami środowiska, powiązaniami abiotyczno-biotycznymi oraz oddziaływaniami antropogenicznymi, zna podstawowe parametry i schematy opisujące te oddziaływania oraz metody ich zapisu matematycznego i analizy statystycznej
K_W03 – ma wiedzę na temat rodzajów zanieczyszczeń, źródeł ich pochodzenia i warunków migracji w warstwie wodonośnej, podatności gruntów i wód podziemnych na zanieczyszczenia
K_W04 – ma wiedzę z zakresu rodzajów zasobów złóż surowców mineralnych i wód podziemnych, metod ich rozpoznawania i obliczania ich wielkości oraz dokumentowania i trybu zatwierdzania w związku z obowiązującymi aktami prawnymi, zna zasady gospodarowania zasobami surowców mineralnych i wody, ma wiedzę z zagadnień bilansu złóż i bilansu wodno-gospodarczego
K_W05 – ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego i geograficznego, baz geoprzestrzennych danych geologicznych i środowiskowych, posiada znajomość specjalistycznego oprogramowania, w tym ArcGIS, wprowadzania, przetwarzania i sposobów wizualizacji danych w programach opartych na bazach danych geologicznych i środowiskowych
K_W06 – ma wiedzę na temat modeli środowiska geologicznego, współoddziaływania pomiędzy środowiskiem geologicznym a obiektami budowlanymi, zasad dokumentowania środowiska geologicznego dla potrzeb dokumentacji kartograficznych, przemysłu wydobywczego, obiektów budownictwa powszechnego, przemysłowego, wodnego i gospodarki odpadami
K_W08 – ma wiedzę w zakresie specjalistycznych programów komputerowych, zna zasady metodyczne modelowania geologicznego, ma wiedzę w zakresie planowania badań w celach
K_W09 – ma wiedzę na temat warunków geologicznych Polski w podziale regionalnym, w tym: regionalizację geologiczną Polski, piętra strukturalne, historię basenów sedymentacyjnych, obszary występowania złóż, obszary występowania wód leczniczych i termalnych; ma wiedzę na temat budowy geologicznej wybranych regionów na świecie oraz treści seryjnych i specjalistycznych map geologicznych
K_W10 – ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał
K_W11 – zna sposoby pozyskiwania i rozliczania funduszy na realizację badań;. zna regulacje prawne w zakresie poszukiwania i wydobywania kopalin oraz wykonywania prac geologicznych, unormowanych prawem geologicznym i górniczym, ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska, prawem wodnym i innymi aktami prawnymi, zna zasady procesu koncesyjnego oraz zasady postępowania administracyjnego w zakresie działalności geologicznej, zna skutki nieprzestrzegania zasad ochrony praw własności intelektualnej; zna metody rozwoju własnej przedsiębiorczości
K_W12 – zna podstawy metod pozwalających na prezentację wyników badań w ujęciu statystycznym. Zna metody referowania wyników badań oraz referowania stanu wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury krajowej i obcej; zna i prawidłowo stosuje terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie geologii, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii związanej z wdrażaniem europejskich norm
K_W13 – posiada wiedzę nt. zasad planowania badań z wykorzystaniem technik i narzędzi badawczych dostępnych w jednostce a także poza nią. zna również zasady bezpieczeństwa jakie obowiązują w trakcie prac w laboratorium oraz w trakcie pobytu w terenie
K_W14 – ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru albo obszarów, z których został wyodrębniony studiowany kierunek studiów, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych
K_U01 – stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych (petrograficzne, geochemiczne, hydrochemiczne, geotechniczne, hydrogeologiczne, geoinżynierskie)
K_U02 – korzysta z zasobów internetowych danych geologicznych, potrafi dokonać ich weryfikacji, wykorzystuje do obliczeń geologicznych proste oraz zaawansowane programy komputerowe (np. Visual MODFLOW, AutoCAD czy Arc GIS), interpretuje wyniki obliczeń w sposób opisowy lub graficzny
K_U03 – umie określić genezę złoża surowców mineralnych, procesy prowadzące do jego powstania i wykorzystanie określonych surowców w celach naukowych i przemysłowych ; potrafi określić jakość wód podziemnych, ocenia ich przydatność do różnych potrzeb, ocenia stopień ich zanieczyszczenia, interpretuje mapy chemizmu i jakości wód podziemnych, ocenia podatność tych wód na zanieczyszczenia i określa zasady ich monitoringu i ochrony
K_U04 – umie analizować plany zagospodarowania przestrzennego i dobierać, z uwzględnieniem geologicznych uwarunkowań, optymalne dla środowiska naturalnego kierunki rozwoju różnych obszarów, identyfikuje zagrożenia środowiskowe wynikające z procesu inwestycyjnego
K_U05 – potrafi wykonać interpretację geologiczną danych geofizycznych; potrafi restorować i bilansować przekroje geologiczne; posiada zdolność identyfikacji litologii i struktur tektonicznych w obrazie geofizycznym oraz określania ich parametrów geologicznych i petrofizycznych; potrafi rozwiązywać podstawowe problemy związane z geologiczno-geofizyczną obsługą wierceń
K_U06 – potrafi zwięźle scharakteryzować warunki geologiczne, geologiczno-złożowe, geologiczno-inżynierskie oraz hydrogeologiczne poszczególnych rejonów Polski i wybranych regionów świata, umie porównać obszary Polski pod względem zasobności w złoża surowców mineralnych i wody podziemne, potrafi wyjaśnić genezę złóż i wód mineralnych Polski w nawiązaniu do historii geologicznej rozwoju danego obszaru i jego budowy geologicznej
K_U07 – potrafi wydzielić jednorodne warstwy geologiczno-inżynierskie, posiada umiejętność opracowania i analizy atlasu geologiczno-inżynierskiego terenu, potrafi zidentyfikować geozagrożenia w środowisku geologiczno-inżynierskim, zna zasady dokumentowania geologicznego, złożowego i geologiczno-inżynierskiego
K_U08 – potrafi samodzielnie interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim
K_U09 – zna i stosuje prawo geologiczne i górnicze, prawo wodne oraz akty prawne związane z działalnością geologiczną, wykazuje umiejętność projektowania prac w celu obliczania zasobów złóż kopalin użytecznych i wód podziemnych, zna podstawy prawidłowej gospodarki wodnej i jej aspekty ekonomiczne
K_U10 – planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik
K_U11 – ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej
K_U12 – wykazuje umiejętność wyboru specjalności i tematu pracy magisterskiej pod kątem przyszłej kariery zawodowej, umie opracować w formie tekstowej, graficznej i multimedialnej zadanie geologiczne, w tym pracę magisterską
K_K01 – rozumie konieczność ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi
K_K02 – współdziała w grupach tematycznych na zajęciach terenowych oraz podczas grupowych zajęć kameralnych
K_K03 – potrafi odpowiednio określić harmonogram czynności oraz priorytety służące realizacji zadania badawczego
K_K04 – realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania
K_K05 – potrafi przedstawić i wyjaśnić społeczne i środowiskowe aspekty praktycznego stosowania zdobytej wiedzy i umiejętności, także w zakresie istniejącego ryzyka i możliwych zagrożeń środowiskowych
K_K06 – skutecznie komunikuje się ze specjalistami oraz społeczeństwem w mowie, na piśmie i poprzez prezentację multimedialną wyników badań
K_K07 – wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych, w czasie kursów terenowych i na praktykach zawodowych
K_K08 – zna zasady przedsiębiorczości w zastosowaniu do podejmowanego przedsięwzięcia badawczego lub praktycznego (np. określenie rodzaju i zakresu prac badawczych w celu obliczeń zasobowych, wybór odpowiedniego sposobu obliczenia zasobów wód podziemnych, dobór odpowiednich technik, np. rodzaj programu obliczeniowego), potrafi zaprojektować i egzekwować prace dla grupy ludzi
K_K09 – jest przygotowany do podjęcia pracy zawodowej związanej z wybraną specjalnością
Kryteria oceniania
Oceniana jest poprawność prowadzenia prac terenowych z zakresu kartowania geologiczno-złożowego, sporządzenia dokumentacji geologicznej ( w tym geochemicznej) w oparciu o uzyskane dane. Forma zaliczenia jest także zaprezentowanie przygotowanej dokumentacji i merytoryczne uzasadnienie poprawności jej wykonania.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Kozłowski S., 1991 – Gospodarka a środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa
Nieć, M. 2016. Wczoraj i dziś dokumentowania geologicznego złóż kopalin i problemy prawa geologicznego i górniczego. Górnictwo Odkrywkowe nr 2, s. 5–11.
Nieć M. (red.), 2012 – Metodyka dokumentowania złóż kopalin stałych. Kraków
Nieć M., 1990 – Komputeryzacja geologiczno-złożowych prac dokumentacyjnych. Zakres i możliwości. Przegląd Geologiczny 38, 7-8, s. 300-302
Nieć M., 1990 – Geologia kopalniana. Wydawnictwa Geologiczne
Nieć M. i in. 1989 – Modelowanie złóż dla udoskonalenia
metodyki rozpoznawania i dokumentowania. Zeszyty Naukowe AGH, Geologia z. 44, s. 67–69.
Noworyta W., 2017 – Meandry modelowania złóż – na podstawie doświadczeń i obserwacji. Górnictwo Odkrywkowe, 4, s.4-9.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: