Poszukiwanie i rozpoznawanie wód podziemnych 1300-OPRWPW-GES
Wykład ma za zadanie zapoznanie studentów z zagadnieniami:
- struktury hydrogeologiczne w skałach klastycznych i litych,
- bazy danych hydrogeologicznych,
- systematyka wód podziemnych (struktura hydrogeologiczna, system wodonośny, system krążenia wód podziemnych, model konceptualny),
- bilans: wodny, bilans wód podziemnych (hydrogeologiczny surowy i szczegółowy),
- podział i charakterystyka zasobów wód podziemnych (statyczne, dynamiczne, odnawialne, dyspozycyjne, eksploatacyjne, sprężyste, sztuczne itp.,
- podstawy prawne ustalania zasobów,
- ustalanie zasobów eksploatacyjnych: obliczanie zasobów na podstawie wyników pompowań badawczych,
- dokumentacja hydrogeologiczna określająca zasoby eksploatacyjne ujęcia wód podziemnych, schemat wykonania (część tekstowa i graficzna, tryb zatwierdzania),
- określanie zasobów odnawialnych:
• regionalizacja hydrogeologiczna Polski: regiony, podregiony, rejony hydrogeologiczne, JCWPd, GZWP, rodzaje jednostek bilansowych: zlewnia, region hydrogeologiczny, rejon wodnogospodarczy,
• typy zasilania: infiltracyjne, lateralne, ascenzyjne,
• program prac dla ustalenia zasobów odnawialnych: zebranie danych archiwalnych, prace i badania terenowe, badania laboratoryjne,
• przygotowanie danych do obliczeń, regionalna zmienność parametrów do obliczeń (opad, miąższość warstw wodonośnych, ewapotranspiracja, wskaźnik infiltracji),
• metody analityczne określania zasobów: hydrologiczna (podział hydrogramu, Killego, Wundta), wskaźnikowa (wg Dudy i in.),
• metody numeryczne: granice obszaru bilansowego (poddanego badaniom na modelu numerycznym, wybór pakietu obliczeniowego, dane wejściowe, warunki brzegowe, tarowanie modelu, analiza błędu obliczeń,
- ustalanie zasobów dyspozycyjnych:
• kryteria ograniczeń korzystania z wód podziemnych (przepływ nienaruszalny rzek, ekosystemy zależne od wód podziemnych, obszary prawnie chronione, aktualne pozwolenia wodnoprawne i ich regionalny rozkład i in.),
• metodyka ustalania zasobów dyspozycyjnych, ograniczenia w wykorzystaniu zasobów odnawialnych,
• regionalne zróżnicowanie wielkości zasobów dyspozycyjnych w obrębie obszaru bilansowego,
• zasoby dyspozycyjne w okresie posusznym (gwarantowane),
• dokumentacja hydrogeologiczna określająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych obszaru bilansowego (część tekstowa i graficzna) – wymogi, tryb zatwierdzania zasobów,
- zasoby perspektywiczne i dostępne do zagospodarowania,
- jednolity bilans wodnogospodarczy regionu wodnego, obszaru bilansowego, rejonu wodnogospodarczego,
- zasoby wód geotermalnych i energii geotermalnej:
• zasady projektowania i wykonywania otworów geotermalnych oraz zakres i metody badań hydrogeologicznych w tych otworach,
• zasoby wód geotermalnych i energii geotermalnej,
• możliwość neutralizacji wód,
• dokumentacja hydrogeologiczna i tryb jej zatwierdzania.
- zasoby wód podziemnych w Polsce i stan ich rozpoznania; wody zwykłe, wody lecznicze, wody termalne,
- ochrona zasobów wód podziemnych w Polsce, zagospodarowanie zasobów (przepisy prawne, instytucje odpowiedzialne za gospodarkę wodami, w tym podziemnymi),
- monitoring wód podziemnych krajowy, regionalny i lokalny (ilościowy i jakościowy),
- obszar i teren górniczy w związku z wodami podziemnymi (lecznicze i termalne).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu (wykładu i ćwiczeń) student:
W obszarze wiedzy:
K_W04 - ma wiedzę z zakresu rodzajów zasobów złóż surowców mineralnych i wód podziemnych, metod ich rozpoznawania i obliczania ich wielkości oraz dokumentowania i trybu zatwierdzania w związku z obowiązującymi aktami prawnymi, zna zasady gospodarowania zasobami surowców mineralnych i wody, ma wiedzę z zagadnień bilansu złóż i bilansu wodno-gospodarczego,
K_W10 - ma wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał,
K_W11 - zna sposoby pozyskiwania i rozliczania funduszy na realizację badań;. zna regulacje prawne w zakresie poszukiwania i wydobywania kopalin oraz wykonywania prac geologicznych, unormowanych prawem geologicznym i górniczym, ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska, prawem wodnym i innymi aktami prawnymi, zna zasady procesu koncesyjnego oraz zasady postępowania administracyjnego w zakresie działalności geologicznej, zna skutki nieprzestrzegania zasad ochrony praw własności intelektualnej; zna metody rozwoju własnej przedsiębiorczości,
K_W12 - zna podstawy metod pozwalających na prezentację wyników badań w ujęciu statystycznym. Zna metody referowania wyników badań oraz referowania stanu wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury krajowej i obcej; zna i prawidłowo stosuje terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie geologii, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii związanej z wdrażaniem europejskich norm.
W obszarze umiejętności:
- K_U01 - stosuje zaawansowane techniki badań laboratoryjnych (petrograficzne, geochemiczne, hydrochemiczne, geotechniczne, hydrogeologiczne, geoinżynierskie),
- K_U05 - potrafi wykonać interpretację geologiczną danych geofizycznych; potrafi restorować i bilansować przekroje geologiczne; posiada zdolność identyfikacji litologii i struktur tektonicznych w obrazie geofizycznym oraz określania ich parametrów geologicznych i petrofizycznych; potrafi rozwiązywać podstawowe problemy związane z geologiczno-geofizyczną obsługą wierceń,
- K_U10 - planuje empiryczne badania terenowe (rodzaj badań, kolejność, terenowa weryfikacja wyników) i kwerendę archiwów terenowych w celu pozyskania materiałów do osiągnięcia zamierzonego efektu naukowego lub praktycznego, wybiera punkty badawcze, pobiera próbki (wody, gruntu, skały) lub okazy wg odpowiednich technik,
W obszarze kompetencji społecznych:
- K_K01 - rozumie konieczność ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi,
- K_K04 - realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować właściwe sposoby ich rozwiązania,
- K_K08 - zna zasady przedsiębiorczości w zastosowaniu do podejmowanego przedsięwzięcia badawczego lub praktycznego (np. określenie rodzaju i zakresu prac badawczych w celu obliczeń zasobowych, wybór odpowiedniego sposobu obliczenia zasobów wód podziemnych, dobór odpowiednich technik, np. rodzaj programu obliczeniowego), potrafi zaprojektować i egzekwować prace dla grupy ludzi.
Kryteria oceniania
Wykład zakończony egzaminem na ocenę (aby przystąpić do egzaminu, student musi mieć pozytywną ocenę z ćwiczeń).
Wymagania na egzaminie:
- znajomość materiału przedstawionego na wykładach,
- znajomość literatury i danych zawartych w aktach prawnych wskazanych przez wykładowcę na pierwszym wykładzie,
- znajomość wiedzy praktycznej zdobytej w trakcie ćwiczeń.
Praktyki zawodowe
nie wymagane
Literatura
- DĄBROWSKI S., GÓRSKI J., KAPUŚCIŃSKI J., PRZYBYŁEK J., - SZCZEPAŃSKI A., 2004. Metodyka określania eksploatacyjnych zasobów wód podziemnych. Borgis Wydawnictwo Medyczne. Warszawa,
- DĄBROWSKI S., KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., PRZYBYŁEK J., SZCZEPAŃSKI A., 2011. Metodyka modelowania matematycznego w badaniach i obliczeniach hydrogeologicznych. Poradnik metodyczny. Wyd. MŚ., Warszawa,
- DĄBROWSKI S. PRZYBYŁEK J., 2005. Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań,
- DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002. Słownik hydrogeologiczny. Państwowy Instytut Geologiczny. Warszawa,
- DUDA R., WITCZAK S., ŻUREK A., 2011. Mapa wrażliwości wód podziemnych na zanieczyszczenie 1:500 000. Metodyka i objaśnienia tekstowe. Wyd. MŚ, Warszawa,
- HERBICH P., PRZYTUŁA E., 2012. Bilans wodnogospodarczy wód podziemnych z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi w dorzeczu Wisły. Wyd. PIG, Warszawa,
- HERBICH P., KAPUŚCIŃSKI J., NOWICKI K., RODZOCH A., 2013. Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych. Poradnik metodyczny. Borgis Wydawnictwo Medyczne. Warszawa,
KAPUŚCIŃSKI J., NAGY S., DŁUGOSZ P., BIERNAT H., BENTKOWSKI A., ZAWISZA L., MACUDA J., BUJAKOWSKA K., 1997. Zasady i metodyka dokumentowania zasobów wód termalnych i energii geotermalnej oraz sposoby odprowadzania wód zużytych. Poradnik metodyczny. Wyd. MOŚiZN, Warszawa,
KLECZKOWSKI A.S. (red.), 1994. Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych. Wyd. AGH. Kraków,
- MACIOSZCZYK A. (red.), 2006. Podstawy hydrogeologii stosowanej. PWN. Warszawa,
- PACZYŃSKI B. (red.), 2002. Ocena zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i potencjalnie leczniczych. Poradnik metodyczny. Wyd. PIG, Warszawa,
- PLECZYNSKI J., 1981. Odnawialność zasobów wód podziemnych. Wydawnictwa Geologiczne. Warszawa,
- ROGOŻ M., 2012. Metody obliczeniowe w hydrogeologii. Wyd. „Śląsk” Sp. z o.o., Wydawnictwo Naukowe, Katowice,
- akty prawne związane z tematyką przedmiotu.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: