Geologia fizyczna 1300-OGEFW
Blok I (15h):
1) Ziemia w ruchu. Obrót Ziemi wokół własnej osi i ruch w układzie słonecznym. Rozkład masy i kształt Ziemi. Powierzchnia ekwipotencjalna. Grawitacja i jej anomalie. Orbitalne cykle astronomiczne. Układ Ziemia-Księżyc, pływy i ich mechanizm.
2) Tektonika i morfologia powierzchni Ziemi w porównaniu do innych planet i Księżyca. Krzywa hipsometryczna Ziemi. Równowaga izostatyczna i jej hipotezy. Powstawanie kraterów.
3) Trzęsienia Ziemi. Naprężenia i odkształcenia skał w strefach tektonicznych. Wytrzymałość mechaniczna skał. Teoria sprężystego odprężenia i procesy fizyczne w ognisku trzęsienia Ziemi. Energia wyzwalana w trakcie trzęsienia Ziemi. Obszary szczególnie sejsmiczne a tektonika płyt. Fale tsunami.
4) Fale sejsmiczne. Drgania ośrodka skalnego i typy fal sejsmicznych. Własności mechaniczne a propagacja fali sejsmicznej. Anizotropia własności mechanicznych. Odbicie fali i refrakcja. Obserwatoria sejsmologiczne. Metody sejsmiczne w obrazowaniu wgłębnej budowy geologicznej.
5) Geomagnetyzm i paleomagnetyzm. Przyczyny powstania ziemskiego pola magnetycznego. Inklinacja, deklinacja i natężenie pola magnetycznego na powierzchni Ziemi. Zmiany w czasie, anomalie i rewersje pola magnetycznego. Skała jako nośnik zapisu magnetycznego. Anomalie den oceanicznych i rekonstrukcje ruchu płyt na podstawie zapisu paleomagnetycznego.
6) Ciepło Ziemi. Źródła energii cieplnej. Transfer ciepła z wnętrza Ziemi. Procesy konwekcji a własności reologiczne skał. Przejawy powierzchniowe dynamicznych procesów w płaszczu ziemskim. Wpływ ciepła na izostazję.
Blok II (15h):
1) Litosfera, a astenosfera. Skorupa kontynentalna, oceaniczna i przejściowa. Obszary kratoniczne. Struktura skorupy i górnego płaszcza Ziemi. Rozkład miąższości litosfery i skorupy na przykładach.
2) Geologia fizyczna oceanów – przekrój geologiczny przez ocean Atlantycki, wieki den oceanicznych, a wieki osadów. Oceany, szelfy (morza szelfowe), a morza epikontynentalne (epejryczne).
3) Elementy oceanologii (prądy, pływy, temperatury, ciśnienia, zasolenie, podstawowe osady den oceanicznych)
4) Geologia fizyczna kontynentów – obszary platformowe, a orogeniczne. Charakterystyka platform kratonicznych: baseny, izostazja, epejrogeneza, tektonika wnętrz kontynentów. Elementy strukturalne obszarów platformowych na przykładzie Platformy Wschodnioeuropejskiej (płyta, tarcza, aulakogen, synekliza, antekliza, penakordancja). Ruchy epejrogeniczne, ich przyczyny i zapis (penakordancje). Przykłady i przyczyny wulkanizmu i deformacji śródpłytowych. Przestrzenny rozkład deformacji tektonicznych w obszarach platformowych.
5) Geologia fizyczna kontynentów – obszary orogeniczne. Elementy strukturalne orogenów (orogen schemat modelowy, typy orogenów, pojęcie terranu, baseny orogeniczne – przedgórskie, flisz, molasa, strefy korzeniowe). Przykładowy przekrój przez orogen.
6) Zarys geografii geologicznej Polski i Europy. Obrazy kartograficzne i sejsmiczne (mapy i przekroje): (a) obszaru platformy prekambryjskiej na przykładzie platformy wschodnioeuropejskiej, (b) obszaru platformy paleozoicznej na przykładzie platformy zachodnioeuropejskiej, (c) obszaru młodego orogenu na przykładzie alpidów.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wybrane efekty uczenia się w zakresie wiedzy absolwent:
K_W03 - rozpoznaje zjawiska fizyczne, analizuje je w oparciu o prawa fizyki oraz wyjaśnia ich przebieg w nawiązaniu do procesów geologicznych;
K_W06 - zna, rozumie i interpretuje procesy oraz zjawiska rozgrywające się w przeszłości i współcześnie na powierzchni Ziemi i w jej wnętrzu;
Wybrane efekty uczenia się w zakresie umiejętności absolwent:
K_U15 - planuje prace geofizyczne, przetwarza i interpretuje wyniki pomiarów wybranych metod geofizycznych, rozpoznaje budowę geologiczną na podstawie metod geofizycznych, obsługuje programy komputerowe potrzebne do przetwarzania i interpretacji danych geofizycznych, potrafi wybrać i zastosować metody geofizyczne do rozwiązania problemu geologicznego;
Wybrane efekty uczenia się w zakresie kompetencji społecznych absolwent:
K_K01 - współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych;
K_K03- realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania
Kryteria oceniania
Egzamin końcowy obejmujący dwa bloki wykładowe.
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Allen, P. A. Procesy kształtujące powierzchnię Ziemi. PWN, 2000.
Earle, S. Physical Geology – 2nd Edition. Victoria, B.C.: BCcampus, 2019.
Marshak S., van der Pluijm, B. A. Earth Structure: An Introduction to Structural Geology and Tectonics. W. W. Norton & Company, 2010.
J.A. Luczaj and S.M. Stanley. 2023. Historia Ziemi –. Wydawnictwa Naukowe PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: