Filozofia nauk ścisłych i matematyki do XIX w. 1000-00FN1-OG

W zakresie wiedzy:
• zna główne prądy filozoficzne starożytnej Grecji i późniejsze;
• zna przełomowe osiągnięcia matematyczne od Talesa po XIX wiek;
• zna najważniejsze odkrycia astronomiczne i ich wpływ na stosunek człowieka do wszechświata;
• zna w zarysie rozwój mechaniki i innych działów fizyki od starożytności po XIX wiek.

W zakresie umiejętności:
• potrafi samodzielnie napisać esej dotyczący filozofii nauki;
• wykazuje się świadomością, że rozwój nauki nie jest prostą kumulacją, lecz ścieraniem się różnych koncepcji, kwestionowaniem dawniejszych poglądów, pokonywaniem ograniczeń poznawczych w długich okresach od pierwszego naukowego odkrycia do jego powszechnej akceptacji;
• wykazuje się świadomością immanentnych trudności i barier towarzyszących rekonstruowaniu wiedzy i systemów pojęciowych uczonych z dawnych epok.

W zakresie kompetencji społecznych:
• refleksyjnie i krytycznie podchodzi do filozoficznych zagadnień nauki;
• docenia tradycję i wpływ myślenia naukowego na rozwój społeczeństw.

Zaliczenie na ocenę.
Dla zaliczenia przedmiotu wymagane jest:
1) regularne uczęszczanie na wykład
[UWAGA: W przypadku konieczności nauczania zdalnego, warunek ten zastąpiony jest przez wymóg regularnego słuchania wykładu przez internet i/lub zapoznawania się z materiałami rozsyłanymi co tydzień mailami przez wykładowcę; ponadto co tydzień student ma odpowiedzieć mailem na przesłane wraz z materiałami pytania kontrolne],

2) napisanie i przesłanie mailem eseju, ocenianego na stopień
[ten wymóg nie zmienia się w przypadku konieczności nauczania zdalnego].
Temat eseju wybiera student (w razie wątpliwości może go uzgodnić z wykladowcą). Esej ma dotyczyć jakiegoś zagadnienia szeroko rozumianej filozofii, zwiazanego z problemami matematyki i/lub fizyki, chemii bądź astronomii/kosmologii, ktore pojawily sie w nauce przed 1870 r.
Esej ma być napisany samodzielnie. Ma zawierać wstęp (w którym m.in. sformułowane jest główne zagadnienie i cel eseju), część opartą na wiedzy zaczerpniętej z książek lub artykułów, opis i analiza kwestii, wokół której koncentruje sie esej, podsumowanie i wnioski, bibliografia.
Szczegóły dotyczące sposobu napisania eseju są na początku semestru wysyłane mailem do słuchaczy. Ocena z eseju jest oceną z przedmiotu.
Przy ocenie bierze się pod uwagę zarówno treść eseju, jak i sposób jego napisania, klarowność wywodów oraz poziom językowy pracy.

Ogólne zagadnienia filozofii:
Grant, E.: 2005, Średniowieczne podstawy nauki nowożytnej, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Höffe, O.: Immanuel Kant, PWN, Warszawa.
Kant, I.: 2001 [1781/1787], Krytyka czystego rozumu (tłumaczenie R. Ingardena), Antyk, Kęty.
Kenny, A.: 2005, Krótka historia filozofii zachodniej, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Reale, G.: 2003, Myśl starożytna, KUL, Lublin.
Reale, G.: Historia filozofii starożytnej, tom II. Platon i Arystoteles, KUL, 1996.
Tatarkiewicz, W.: 1958, Historia filozofii, tomy I-II (i jeden rozdział tomu III), PWN, Warszawa.

Publikacje dotyczące historii i filozofii matematyki:
Bourbaki, N.: 1980 [1969], Elementy historii matematyki, PWN, Warszawa.
Boyer, C.B.: 1964, Historia rachunku różniczkowego i całkowego i rozwój jego pojęć, PWN, 1964.
Freudenthal, H.: 1985, Niejawna filozofia historii i dydaktyki matematyki, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Seria V, Dydaktyka Matematyki 5 (1985), s. 7-25.
Glaeser, G.: 1985 [1981], Epistemologia liczb względnych, Roczniki Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Seria V, Dydaktyka Matematyki 4 (1985), s. 61-105.
Juszkiewicz, A.P. (red.): 1975-77, Historia matematyki, tomy 1-3, PWN, Warszawa.
Kordos, M.: 2005, Wykłady z historii matematyki, wyd. II, Script. Warszawa.
Kulczycki, S.: 1973, Z dziejów matematyki greckiej, PWN, Warszawa.
Lubomirski, A.: 1974, Henri Poincarégo filozofia geometrii, Ossolineum, Wrocław.
Molski, R.: 2003 [1989-2000], Rozmyślania o filozofii matematyki. Pięć esejów, Fundacja Rozwoju Matematyki Polskiej, Warszawa.
Murawski, R.: 1986, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
Murawski, R.: 2001, Filozofia matematyki. Zarys dziejów, wyd. II, PWN, Warszawa.
Netz, R. i Noel, W.: 2007, Kodeks Archimedesa, Wydawnictwo Magnum, Warszawa.
Vopěnka, P.: 1985, Nieskończoność, zbiory i możliwość u B. Bolzana, Wiadomości Matematyczne, 26, s. 171-204.
Wilder, R.L. 1968, Evolution of Mathematical Concepts: An Elementary Study, Wiley, New York.
Youschkevitsch (Juszkiewicz), A.P.: 1976, The concept of function up to the middle of the 19th century, Archive for History of Exact Sciences 16, s. 37-85.

Publikacje dotyczące filozofii przyrody i historii nauki:
Heller, M.: 2004, Filozofia przyrody, Znak, Kraków.
Kierul, J.: 2007, Ład świata. Od kosmosu Arystotelesa do wszechświata wielkiego wybuchu, PIW, Warszawa.
Kuhn, T. S.: 2006 [1957], Przewrót kopernikański, Wyd. II, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Losee, J.: 2001 [1972], Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Russo, L.: 2005, Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka współczesna, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
Wigner, E. P.: 2002 [1960], Niepojęta skuteczność matematyki w naukach przyrodniczych, w: R. Murawski, Współczesna filozofia matematyki: wybór tekstów, PWN, Warszawa, s. 293-309.
Wróblewski, A. K.: Historia fizyki, PWN, Warszawa.
Życiński, J.: 1991, Sprawa Galileusza, Znak, Kraków.

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
• Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
• Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
• Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 1000-00FN1-OG w USOSweb