Introduction to Diachronic Linguistics for 'Civilization' Specialty 3003-21A2JD
1. Subject of historical linguistics (diachronic). Methods of historical linguistics. The concept of linguistic evolution. Conditions of changes - internal, language-external, extra linguistic. Theories of linguistic transformations. Chronologisation of linguistic change (relative and absolute chronology).
2. Linguistic relation and affinity. Related languages. Protoindoeuropean language, protoindoeuropean community - chronology, location. Balto-Slavic community. Indo-European language family today.
3. Protoslavic community - chronology, location. Protoslavic as common source of all the Slavic languages. Research methods of the scope of Protoslavic language, or the proto-fatherland of Slavs. Origin of the name "Slavs". Myths and legends about the beginning, origin and language of Slavs. Basic tendencies in the Protoslavic language.
4. Disintegration of Protoslavic family. Three Slavic dialectal groups. The earliest processes which decided about diversification and division of the Protoslavic language. Slavic language family.
5. OldChurchSlavic - the oldest written Slavic language. The place of OldChurchSlavic among other Slavic languages. Beginnings of Slavic writing and its relation with Christianity. History of the beginnings of OldChurchSlavic. Slavic Apostles - Cyril and Methodius. Mission of Ciril and Methodius in Moravia and its importance for the Slavic culture and languages. The importance of OldChurchSlavic today. The traces of Orthodox ceremony on the territory of Poland (southern Poland). Slavic alphabets - Glagolitic,Cirillic. Transliteration and transcription. Transcription of a chosen OldChurchSlavic text.
6. Specificity of OldChurchSlavic language - linguistic charactarisation (basic linguistic features distingushing OldChurchSlavic among other Slavic languages). Analysis of chosen OldChurchSlavic text , ex. "Pater noster" or short fragment of "Gospel".
7. Origin of Slavic literary languages, scope and situation of Slavic languages today. Alphabets used in the contemporary Slavic languages. Most important chosen linguistic differences among languages belonging to each group: Western-, Eastern-, Southslavic. Ideas of Slavic unity.
8. The place of Polish among other Slavic languages. History of Lechicka group. Sources for the history of Polish. Th oldest records in Polish and the beginnings of writting. Types of medieval relics. Periodisation of Polish language history. Periodisation from the perspectives of the history of literature and the history of language.
9. Linguistic archaisms and their types. Exceptional forms, irregularities (inflexional and dictionary in particular) in contemporary Polish as the evidence of old processes in the language history. Comparison of language of Polish texts of different epochs (ex. on the example of translations of chosen Psalm or Decalog).
10. Lexicon as mirror of nation's culture. Evolution of chosen words and lexical groups on the basis of the data included in the historic dictionaries. Historic dictionaries. Ethymology as a discipline of linguistics. Ethymological dictionaries of Polish language. Ethymology of chosen words.
11. Onomastics as a discipline of linguistics. Subject and fields of onomastics. Place manes and their classification. Ethymology of chosen place names. Anthroponymy or the personal names (names, surnames, nick names, alias). Methods of classification of the names. Ethymology of Polish names and surnames.
Type of course
Bibliography
Leszek Bednarczuk, Etymologia profesora Sławskiego, [w:] Dzieje Słowian w świetle leksyki, red. J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk, Kraków 2002, s. 29-35.
Leszek Bednarczuk, Rozpad języka prasłowiańskiego w świetle badań Tadeusza Milewskiego i nowszych hipotez etnogenetycznych, [w:] Prasłowiańszczyzna i jej rozpad, red. J. Rusek i W. Boryś, Warszawa 1998, s. 329-336.
Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1927 i n.
Józef Bubak, Księga naszych imion, Wrocław 1993.
Jan S. Bystroń, Nazwiska polskie, Warszawa 1993.
Witold Cienkowski, Tajemnice imion własnych, Warszawa 1992, cz. 4: Nazwy geograficzne, s. 122-154.
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003 (wstęp, wybrane hasła).
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1998 i wyd. nast., część I.
Stanisław Dubisz, Język - historia - kultura, Warszawa 2002 - wybrane fragmenty.
Stanisław Dubisz, Między dawnymi a nowymi laty. Eseje o języku, Warszawa 1988 - wybrane fragmenty.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1991 (wybrane hasła).
Teresa Friedelówna, Czesław Łapicz, Język staro-cerkiewno-słowiański, Toruń 1997.
Henryk Fross, Franciszek Sowa, Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1995.
Justyna Garczyńska, Najdawniejsze podziały Słowiańszczyzny w świetle danych językowych i archeologicznych, "Prace Filologiczne" 2000, XLV, s. 187-194.
Gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, oprac. H. Karaś, Warszawa 2001.
Mariola Jakubowicz, Dzieje Słowian w świetle rekonstruowanej leksyki prasłowiańskiej, [w:] Dzieje Słowian w świetle leksyki, red. J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk, Kraków 2002, s. 125-131.
Władysław Kopaliński, Kot w worku, czyli z dziejów powiedzeń i nazw, Warszawa 1975.
Władysław Kopaliński, Drugi kot w worku, czyli z dziejów nazw i rzeczy, Warszawa 1978 - wybrane fragmenty.
Leszek Kuk, Orientacja słowiańska w mysli politycznej Wielkiej emigracji, Toruń 1996
Władysław Kupiszewski, Dlaczego Agnieszka a nie Ines?, Warszawa 1991.
Jan Leśny, Konstantyn i Metody. Apostołowie Słowian - dzieło i jego losy, Poznań 1987.
Maria Malec, Imiona i nazwiska w kulturze polskiej: tradycja i współczesność, Kraków 1996.
Maria Malec, Imię w polskiej antroponimii i kulturze, Kraków 2001.
Mały słownik kultury dawnych Słowian, red. Leciejewicz, Warszawa 1988 - hasło: pismo.
Maria Malec, Prasłowiańskie *slav- w słowiańskiej onomastyce, [w:] Dzieje Słowian w świetle leksyki, red. J. Rusek, W. Boryś, L. Bednarczuk, Kraków 2002, s. 171-175.
Franciszek Mareš, Pierwszy słowiański język literacki i początki piśmiennictwa słowiańskiego, Nauka dla Wszystkich" 1994, nr 461.
Leszek Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984, s. 167-181.
Adam Mickiewicz, Literatura słowiańska. Kurs drugi, Warszawa 1997.
Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 2000, s. 456-476.
Jerzy Podracki, Świat ludzi, rzeczy i słów, Warszawa 1994 - część: Skąd się wzięły te wyrazy?.
Polskie nazwy własne: encyklopedia, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa 1998.
Hanna Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Wrocław 1991 i n. (wybrane fragmenty).
Hanna Popowska-Taborska, Z językowych dziejów Słowiańszczyzny, Warszawa 2004.
Stanisław Rospond, Mówią nazwy, Warszawa 1974.
Halina Rybicka-Nowacka, Szkice z dziejów polskiego języka literackiego, Warszawa 1990, s. 5-25.
Kazimierz Rymut, Nazwiska Polaków, Wrocław 1991.
Kazimierz Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. I-II, Kraków 1999-2000.
Ewa Siatkowska, Rodzina języków zachodniosłowiańskich, Warszawa 1992.
Ewa Siatkowska, Szkice z dziejów literackich języków słowiańskich, Warszawa 2004
Franciszek Sławski, Języki słowiańskie [w:] Języki indoeuropejskie, t. 2, Warszawa 1986, s. 908-1005.
Franciszek Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1952 i n.
(...)
Additional information
Additional information (registration calendar, class conductors, localization and schedules of classes), might be available in the USOSweb system: