The political system of the Republic of Poland 2104-L-D3SPRP

Notion of political system; theory of constitution; sources of law in the Republic of Poland; control of constitutional accordance of statutes; place and role of the Constitutional Tribunal; evolution of Polish constitutionalism; mechanism of preparation and enactment of 1997 Constitution; basic rules of Constitution; human rights and freedoms in the Constitution; rules of electoral law; legal status of a member of parliament; structure and internal organization of the Sejm and the Senat; legislative procedure; special legislative procedures; controlling function of Sejm; systemic status, functions and competences of the president; systemic status, appointment and responsibility of the council of ministers; states of emergency in the Constitution.

Term 2023Z:

Material scope:
1. Formation of political institutions in Poland
2. Systemic evolution since 1980
3. Adoption of the Little Constitution of 1992 and the Constitution of 1997.
4. Political principles of the state
5. Rights and obligations of the citizen and man
6. Hierarchy of sources of law
7. Sejm and Senate - organization, activities and functions
8. The legislative process
9. President of the Republic of Poland - place in the system of authorities
10. Council of Ministers - appointment and organization
11. Local government administration
12. Judicial power
13. State control authorities
14. Political pluralism in Poland

Term 2024Z:

Prerequisites (description)

Knowledge of the mechanisms and conditions of exercising political power in Poland. The ability to identify systemic elements of government systems (model and applied in practice) and to situate the Constitution of the Republic of Poland against them. Orientation in the systemic practice of the functioning of the government system in Poland, with an indication of the main problems and conflicts in the system as well as legal and political proposals for their solution. Knowledge of the system of sources of law and basic political institutions: parliament, the Council of Ministers, the President, their position and role in the political system, selection, structure, functions and operating procedures. The ability to indicate their mutual relations.

Course coordinators

Jacek Zaleśny
Tomasz Żukowski

Type of course

obligatory courses

Mode

Classroom

Learning outcomes

K_W01, K_W03, K_U01, K_U02, K_K02

Assessment criteria

The basic condition for completing the course is attendance (two unexcused absences per semester are allowed). Exceeding the number of permissible absences results in the necessity to pass the classes during the teaching duty. Absence from more than half of the meetings will result in failure to complete the course (the student is not classified).
The final grade is the result of the continuous assessment made on the basis of the current preparation for classes and activity during them, as well as the completed work (paper) and a test. The test is a test consisting of about 20 closed, open and case questions.

Practical placement

Not required.

Bibliography

Basic literature
Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.
L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2022;
R.M. Małajny (ed.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013

Additional literature
Haczkowska, Zasada bezpośredniego stosowania konstytucji w działalności orzeczniczej sądów, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 1;
A. Chmielarz, Funkcja prawna konstytucji na przykładzie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, Warszawa 2011;
M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska (eds.), Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w praktyce działania organów władzy publicznej RP, Wrocław 2015;
K. Skotnicki, Wpływ funkcji wyborów na prawo wyborcze i system wyborczy. Zarys problematyki, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 2;
M. Mistygacz, Protesty wyborcze i ważność wyborów, „Studia Politologiczne” 2011, vol. 22;
D. Lis-Staranowicz, Niepołączalność mandatu parlamentarnego w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2005;
J. Zaleśny, Poseł a partia polityczna, [in:] M. Kruk (ed.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Warszawa 2013;
J. Zaleśny, Poseł a wyborcy, [in:] M. Kruk (ed.), Mandat przedstawicielski w teorii, prawie i praktyce poselskiej, Warszawa 2013;
J. Szymanek, Nowe interpretacje zasady reprezentacji politycznej, „Przegląd Sejmowy” 2014, nr 6;
R. Grabowski, Ewolucja pozycji ustrojowej Zgromadzenia Narodowego w latach 1989–2019, „Studia Politologiczne” 2019, vol. 53;
J. Zaleśny, Status prawnoustrojowy sejmowej komisji śledczej, „Studia Politologiczne” 2010, Vol. 18;
S. Patyra, Tryb pilny w teorii i praktyce procesu ustawodawczego pod rządami Konstytucji z 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2011, nr 1;
J. Szymanek, Zakres przedmiotowy poprawek Senatu do ustawy, „Państwo i Prawo” 2001, z. 11;
S .Patyra, Parlamentaryzm zracjonalizowany a là polonaise – refleksje z perspektywy dwudziestu lat obowiązywania Konstytucji z 1997 r., „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2017, nr 5;
J. Zaleśny, Dynamika procedur interpelacyjnych. Doświadczenia okresu transformacji w wymiarze wertykalnym, [in:] M Kruk, J. Wawrzyniak (ed.), Transformacja ustrojowa w Polsce 1989-2009, Warszawa 2011;
G. Kuca, Parlamentarna kontrola budżetu państwa jako mit o kontroli fiskalnej, "Studia Politologiczne" 2023, vol. 69;
A. Chorążewska, Dualizm egzekutywy i jego konsekwencje: casus sporu o reprezentację polski w Radzie Europejskiej, [in:] T. Mołdawa, J. Szymanek (ed.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010;
M. Grzybowski, System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej: charakterystyka i diagnoza wątpliwości. Uwagi wprowadzające, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012, nr 1;
J. Jaskiernia, Parlamentaryzm III RP: aksjologia konstytucyjna a dylematy praktyki ustrojowej, [in:] T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (eds.), Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012;
J. Szymanek, Elementy racjonalizacji w konstrukcji parlamentarnego systemu rządów: analiza rozwiązań zawartych w Konstytucji RP, [in:] T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (eds.), Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012;
R. Glajcar, Dwadzieścia pięć lat powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce. Potrzeba rewizji?, „Studia Politologiczne” 2016, vol. 42;
B. Szczurowski, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ czuwający nad przestrzeganiem konstytucji, Warszawa 2016.

Term 2023Z:

Basic literature
1. L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2022.
Akty normatywne:
2. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.).
3. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. – Regulamin Sejmu RP (M.P. z 2012 r., poz. 32 ze zm.), dz. I – dz. II, rozdz. 1; dz. III.
4. Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2013 r., poz. 743).
5. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ze zm.), art. 1-103, 192-251, 255-283, 287-325.

Supplementary literature
1. J. Ciemniewski, Badanie zgodności ustaw z Konstytucją w procesie legislacyjnym, [in:] J. Wawrzyniak (ed.), Tryb ustawodawczy a jakość prawa, Warszawa 2005.
2. M. Florczak-Wątor, Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006.
3. J. Jaskiernia, Wielka, duża i mała ratyfikacja – typy procedur wyrażania zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej przez Prezydenta w świetle Konstytucji RP, [in:] M. Laskowska, J. Wawrzyniak (ed.), Instytucje prawa konstytucyjnego w dobie integracji europejskiej, Warszawa 2009.
4. Z. Jarosz, Postepowanie ustawodawcze w Sejmie, [in:] J. Wawrzyniak (ed.), Tryb ustawodawczy a jakość prawa, Warszawa 2005.
5. M. Kruk, J. Wawrzyniak (ed.), Transformacja ustrojowa w Polsce (1989-2009), Warszawa 2011.
6. M. Kruk, Funkcja kontrolna Sejmu RP, Warszawa 2008.
7. M. Kruk, Koncepcja mandatu przedstawicielskiego w konstytucyjnej doktrynie i praktyce, „Przegląd Sejmowy” 1993, nr 4.
8. M. Kruk, Konstytucyjne zasady podstawowe, ich znaczenie prawne i katalog, [in:] W. Sokolewicz (ed.), Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, Warszawa 1998.
9. M. Kruk, Wprowadzenie do problematyki parlamentarnego systemu rządów, [in:] T. Mołdawa, J. Szymanek, M. Mistygacz (ed.), Parlamentarny system rządów. Teoria i praktyka, Warszawa 2012.
10. H. Pajdała, Komisje sejmowe, status i funkcjonowanie, Warszawa 2003.
11. R. Piotrowski, Zasada podziału władz w Konstytucji RP, „Przegląd Sejmowy” 2007, nr 4.
12. P. Sarnecki, System źródeł prawa w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2002.
13. J. Wawrzyniak, Inicjatywa ustawodawcza – teoria, prawo i praktyka, [in:] J. Wawrzyniak (ed.), Tryb ustawodawczy a jakość prawa, Warszawa 2005.
14. M. Zubik, Ustrojowe założenia niepołączalności mandatu parlamentarnego, „Przegląd Sejmowy” 2008, nr 4.
15. M. Zubik (ed.), Konstytucja III RP w tezach orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i wybranych sądów, Warszawa 2011.
16. M. Żabicka-Kłopotek, „Wytyczne” jako element upoważnienia do wydania rozporządzenia (na tle artykułu 92 Konstytucji RP), „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 3.

Normative acts:
17. Ustawa z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2011 r. Nr 7, poz. 29 ze zm.), rozdz. 1 i 2.
18. Ustawa z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2012 r., poz. 392).
19. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 ze zm.).

Term 2024Z:

Additional information

Additional information (registration calendar, class conductors, localization and schedules of classes), might be available in the USOSweb system:

Description of 2104-L-D3SPRP in USOSweb