Tradycje antyczne w Europie Środkowej 3700-CS1-3-TAES
Przedmiotem konwersatorium jest recepcja kultury antycznej na przykładzie różnych tekstów kultury, szczególnie XX-wiecznych; zwłaszcza literackich, ale także filmowych i muzycznych (film J. Kawalerowicza Quo vadis ze ścieżką muzyczną J.A.P. Kaczmarka), malarskich (twórcy podejmujący topos Arkadii, np. K. Markó, H. Siemiradzki), architektonicznych (np. realizacje M. Lalewicza), teatralnych (sceniczne realizacje tekstów o problematyce antycznej lub dramatów starożytnych), a nawet komiksowych (J. Christa, J. Bocheński). Teksty literackie autorów polskich (m.in. S. Wyspiański, J. Parandowski, T. Parnicki, J. Bocheński, A. Świrszczyńska, A. Kowalska, J. Iwaszkiewicz, Cz. Miłosz, Z. Herbert, , T. Różewicz, W. Szymborska) oraz węgierskich, czeskich czy niemieckich (R.M. Rilke, J. Vrchlický, K. Čapek, B. Hamvas, P. Nádas, S. Márai, B. Strauss, Ch. Wolf) będą analizowane także przy uruchomieniu kontekstów szerszych zjawisk artystycznych (np. tendencje rozwojowe narracji w prozie 2. poł. XX wieku) czy na tle np. francuskiej recepcji kultury greckiej i rzymskiej (egzystencjaliści). Oprócz merytorycznych zagadnień dotyczących odwołań do antyku, ważnym aspektem konwersatorium jest problematyka metodologiczna, zwłaszcza pytanie o różne potencjalne ścieżki analizowania dzieł literackich zakorzenionych w tradycji antycznej. Wśród poruszanych zagadnień znajdą się następujące szersze problemy recepcji kultury antycznej: nowożytna recepcja mitów greckich, a także motywów i tematów literatury i kultury antycznej, przemiany sposobu recepcji dziedzictwa kulturowego antyku w Europie Środkowej, problematyka mowy ezopowej (antyk jako kostium historyczny w literaturze).
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
Wiedza (Student zna)
podstawową terminologię nauk humanistycznych i rozumie ich rolę kulturze (K_W07, K_W09, K_W10)
podstawowe metody analizy i interpretacji tekstów kultury (K_W13)
podstawowe zasady komunikacji naukowej w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych (K_W19)
Umiejętności (Student potrafi)
dokonywać analizy dzieł sztuki oraz tekstów naukowych i materiałów źródłowych za pomocą odpowiednich narzędzi badawczych (K_U01, K_U02, K_U11)
sformułować problem badawczy (K_U03)
rozpoznawać i interpretować podstawowe problemy i zjawiska współczesności (K_U07)
przygotować wystąpienie ustne uwzględniające potrzeby odbiorców (K_U03, K_U08, K_U13)
Kompetencje społeczne (Student jest gotów do)
przestrzegania zasady tolerancji i ma poszanowanie dla różnic kulturowych (K_K10)
doceniania bogactwa kultury (K_K08)
zrozumienia dziedzictwa kulturowego i różnorodności kulturowej (K_K05)
świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i społeczeństwie obywatelskim (K_K07, K_K11)
Odniesienie do efektów uczenia się programu studiów:
Wiedza: absolwent zna i rozumie
K_W07 zagadnienia dotyczące recepcji antyku
K_W09 najważniejszych twórców kultury europejskiej
K_W10 klasycznych autorów filozoficznych oraz ich idee
K_W13 podstawowe metody interpretacji tekstu literackiego i tekstualnego źródła historycznego
K_W19 zależności między rozwojem kultury a przemianami społecznymi
Umiejętności: absolwent potrafi
K_U01 wyszukiwać oraz interpretować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł, w tym źródeł łacińskich i nowołacińskich, tekstów literackich i historycznych, źródeł antropologicznych
K_U02 interpretować tekst literacki nawiązujący do dziedzictwa antyku
K_U03 opracować i przedstawić recepcję dzieła kultury antycznej w epokach późniejszych
K_U07 uczestniczyć w dyskusji na tematy kulturoznawcze, w tym przedstawiać logiczną argumentację i wyciągać krytyczne wnioski
K_U08 zaprezentować wyniki samodzielnej analizy prostego problemu badawczego w formie pisemnej i ustnej
K_U11 samodzielnie wyodrębnić podstawowe tezy wysłuchanej prezentacji / przeczytanego tekstu w języku polskim oraz w wybranym języku Śródziemnomorza
K_U13 przygotować prezentację pisemną oraz ustną z uwzględnieniem różnych potrzeb potencjalnych odbiorów, posługując się podstawowymi narzędziami cyfrowymi oraz przydatnymi do tych celów zasobami Internetu.
Kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do
K_K05 uświadomienia sobie znaczenia dziedzictwa antyku w kulturze Europy
K_K07 zrozumienia podstawowych wyzwań związane z badaniem kultury i relacji międzycywilizacyjnych
K_K08 zrozumienia wagi zachowania bogactwa, integralności oraz świadomości dziedzictwa kulturowego Europy, w tym poszczególnych tradycji Śródziemnomorza
K_K10 aktywnego uczestnictwa w dyskusji w języku polskim oraz wybranym języku Śródziemnomorza, szanując poglądy partnerów
K_K11 aktywnego śledzenia wydarzenia kulturalne w Polsce i na świecie
Kryteria oceniania
Szczegółowe kryteria oceniania znajdują sie w aktualnym cyklu dydaktycznym.
Literatura
Antyk romantyków – model europejski i wariant polski. Rekonesans, pod red. M. Kalinowskiej i B. Paprockiej-Podlasiak, Toruń 2003.
Antyk oświeconych. Studia i rozprawy o miejscu starożytności w kulturze polskiej XVIII wieku, pod red. Tomasza Chachulskiego, Warszawa 2013.
Antyk w Polsce, cz. 2: Studia, pod red. J. Okonia i J. Starnawskiego, Łódź 1998.
The Classical Tradition, red. A. Grafton, G.W. Most, S. Settis, Harvard University Press 2010, hasła: Achilles, Cassandra, Cinema, Pornography, Odysseus.
Dziedzictwo Odyseusza. Podróż, obcość i tożsamość, identyfikacja, przestrzeń, red. M. Korytowska, O. Płaszczewska, Kraków 2007.
J. Kroutvor, Europa Środkowa: anegdota i historia, przeł. J. Stachowski, Izabelin 1998.
A. Ładan, Historia, narracja, kreacja - "Boski Juliusz" i "Nazo poeta" Jacka Bocheńskiego, „Pamiętnik Literacki” 2012, z. 3.
H. Münkler, Mity Niemców, przeł. A. Kopacki, Warszawa 2013, rozdziały: Obyczajność zaścianka i „Rzymianie, zuchwałe plemię...”.
M. Perloff, Ostrze ironii. Modernizm w cieniu monarchii habsburskiej, przekł. M. Płaza, Wrocław 2018.
Dorota Samsonowicz-Kaczmarek, Po co łacina? Nauczanie języka łacińskiego w liceach warszawskich (2009–2016), „Meander” 2020, t. 75.
Siew Dionizosa. Inspiracje Grecji antycznej w teatrze i dramacie XX wieku w Europie Środkowej i Wschodniej. Rekonesans, pod red. J. Axera i Z. Osińskiego, Warszawa 1997.
T. Sinko, Antyk w literaturze polskiej. Prace komparatystyczne, wybór i prac. T. Bieńkowski, Warszawa 1988.
J. Smulski, Kostium historyczny w popaździernikowej prozie rozrachunkowej, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Filologia Polska” 1997, t. 49, z. 315.
O. Śmiechowicz, Arystofanes w walonkach. Pożar wiśniowego sadu. Komedie Arystofanesa na scenach rosyjskich, „Meander” 2019, t. 74.
D. Sosnowska, Królowe PRL. Sceniczne wizerunki Ireny Eichlerówny, Niny Andrycz i Elżbiety Barszczewskiej jako modele kobiecości, Warszawa 2014.
W. Śmieja, Mit i muzyka w funkcji ekspresji "niewypowiadalnego" pożądania : o "Psyche" Jarosława Iwaszkiewicza, „Pamiętnik Literacki” 2006, z. 1.
Wiedza o kulturze, cz. III: Teatr w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. W. Dudzik i L. Kolankiewicz, Warszawa 1991.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: