Geografia polityczna Rosji 3620-1-R1-GPR
1. Geografia, geopolityka, geografia polityczna, geografia kultury, geografia historyczna
Krajobraz naturalny, krajobraz historyczny, krajobraz historyczno-polityczny, krajobraz kulturalny
Mapa w historiografii.
Geopolityka a geografia polityczna. Geografia polityczna a geografia historyczna.
Zakres zajęć z Geografii politycznej w Studium Europy Wschodniej
2. Regiony kulturowe Europy i Azji
Regiony
Europa i Azja;
Europa Wschodnia i Zachodnia;
Europa Środkowa,
Europa Środkowo-Wschodnia, Europa Wschodnia;
Europa Bałtycka, Skandynawia;
Europa Południowo-Wschodnia, Bałkany, Europa Południowa;
Bałkany Wschodnie i Zachodnie (UE)
Kaukaz i Zakaukazie; Kaukaz Południowy (UE)
Azja Przednia, Bliski Wschód, Lewant, Orient;
Azja Środkowa (Centralna);
Azja Północna; Syberia
Azja Południowa, Azja Południowo-Wschodnia, Daleki Wschód Bariery naturalne
Góry i rzeki:
linia Loary, Renu, Łaby, Wisły, Dunaju, Dniepru
Pireneje, Alpy, Karpaty, G. Dynarskie, Ural, Kaukaz
Bariery cywilizacyjne/kulturowe
Cywilizacja - barbaria;
Pax Romana: limes i prowincje
Oikumene, limes, ekumena, marchia;
Wędrówki ludów: Germanie, Słowianie, Bułgarzy, Węgrzy i inni
Chrześcijaństwo i islam
Podziały chrześcijaństwa
3. Państwo i jego granice. Terytorium państwa.
Ludność państwa.
Terytorium państwa.
Suwerenność i uznanie międzynarodowe.
Granica państwa.
4. Między Tmutarakaniem a San Stefano. Koncepcje polityczne i kulturowe ekspansji rosyjskiej na Bałkanach i w Europie Środkowej. Przemiany kulturowe i polityczne regionu bałkańskiego i środkowoeuropejskiego w XVII-XIX w.
Pokoje w Karłowicach 1699 i Stambule 1700
Traktat prucki 1711 i pokój adrianopolski 1711
Wojna 1735-1739
Wojna "polska" 1768-1774 i traktat w Küczuk-kajnardżi, kwestia Bukowiny
Likwidacja chanatu krymskiego 1783 Wojna 1787-1792 i pokój w Jassach
Wojna 1806-1812 i pokój w Bukareszcie
Kwestia grecka 1821-1830
Wojna 1828-1829 i pokój w Adrianopolu
Wojna krymska i pokój paryski 1856 r.
Kształtowanie się Serbii i Rumunii
5. Walka o niepodległość państw bałkańskich. Walki między nimi. Rosja a Słowianie bałkańscy
Bałkany 1875-1878:
powstania i wojna rosyjsko-turecka
traktat w San Stefano i Berlinie
kwestia Bośnia i Hercegowiny
"Wielka Bułgaria" i "Wielka Albania", problem macedoński Księstwo Bułgarii i Rumelia Wschodnia
Niepodległość Bułgarii i konflikt o Bośnię i Hercegowinę w 1908 r.
Wojny bałkańskie 1911-1913
6. Od Nowogrodu do Nystad... Ekspansja Rusi, Moskwy, Rosji ku Bałtykowi IX-XIX w.
Rywalizacja szwedzko-rosyjska:
1617 pokój rosyjsko-szwedzki w Stołbowie
wojna północna 1700-1721, pokój w Nystad
wojna 1741-1745, pokój w Abo (Turku)
wojna 1808-1809, pokój w Fredrikshamn (Hamina)
Wojna krymska
Kwestia wysp Alandzkich w pokoju paryskim 1856 r. i po I wojnie światowej
7. "Pribaltika", "Ostseeraum". Kształtowanie się państw bałtyckich i ich upadek:
Autonomia Finlandii w Rosji.
Niepodległość Finlandii i walka o nią.
Polityka niemiecka wobec terenów bałtyckich 1914-1918
Powstanie Litwy, Łotwy i Estonii i walka o nie.
Traktaty z Sowietami z 1918 i 1920 (Tartu, Dorpat, Juriew).
Kwestia wysp Alandzkich Kształtowanie się granic Litwy, Łotwy i Estonii:
- układy Litwa/Łotwa i Łotwa/Estonia,
- układy z Polską i Rosją Sowiecką
Likwidacja państw bałtyckich 1939-1940.
Przemiany terytorialne z tym związane.
Odbudowa Litwy, Łotwy i Estonii
Kwestia Obwodu Kaliningradzkiego
8. Ukraina i Białoruś w walce o miejsce w Europie. Niepodległość Ukrainy i Białorusi w latach 1917-1921. Zmiany terytorialne po 1920 r.
Ukraina
Od federacji do niepodległości..
Centralna Rada, Ukraińska Republika Ludowa i Zachodnio-Ukraińska Republika Ludowa.
Budowa "sowieckiej" Ukrainy.
Traktaty brzeskie.
Rok 1920 - umowy polsko-ukraińskie z kwietnia 1920 r. i wyprawa kijowska
Ukraina sowiecka w ramach ZSRR Białoruś
Ogłoszenie niepodległości. Między Mińskiem, Grodnem, Wilnem a Kownem.
Białoruś w traktatach brzeskich.
Białoruś sowiecka i Lit-Bieł. Powstanie BSRR i zmiany jej granic.
Traktat sowiecko-niemiecki z sierpnia 1939 r. i jego konsekwencje.
Nowy "ład" w Europie Wschodniej po 1944
9. Kolonializm rosyjski XVIII-XX w. jako ideologia i praktyka. Cz. I: Syberia i Daleki Wschód
Początek drogi - podbój Kazania i Astrachania
Ku Chinom - traktat nerczyński 1689 i w Kiachcie 1728
Amur i Ussuri - traktaty z lat 1858-1860
Sachalin, Kuryle, Japonia
Kwestia mandżurska i wojna 1904-1905 r.
Republika Dalekowschodnia. Syberia sowiecka
Konflikt sowiecko/rosyjsko-japoński i sowiecko/rosyjsko-chiński po II wojnie światowej
10. Kolonializm rosyjski XVIII-XX w. jako ideologia i praktyka. Cz. II:Azja Środkowa
Chiwa, Kokand, Buchara
Podbój Azji Środkowej do 1885 r.
Kwestia Afganistanu XIX-XXI w.
20 I 2010 r.: Kolonializm rosyjski XVIII-XX w. jako ideologia i praktyka. Cz. III: Kaukaz i Zakaukazie
Mapa polityczna Kaukazu w XVIII w.
Wyprawa 1722-1723 na Morze Kaspijskie
Gruzińsko-rosyjski traktat o przyjaźni 1783 i przyłączenie Gruzji 1801-1811 (1864)
Walka Rosji z Persją o terytoria azerskie 1803-1828 Wojny z Turcją i traktaty 1828, 1856, 1878
Zakaukaska niepodległość 1918-1921
Kaukaz i Zakaukazie w ZSRR
Prometeizm i emigracja kaukaska
Rozpad Sowietów - kaukaskie przyczyny i konsekwencje
Zasady zaliczeń:
Dopuszczalna liczba nieobecności nieusprawiedliwionych - 3 zajęcia. Większa liczba nieobecności nieusprawiedliwionych skutkuje brakiem zaliczenia zajęć. Zaliczenie dopuszczalnej ilości nieobecności usprawiedliwionych i nie usprawiedliwionych następuje na podstawie dokładnej znajomości literatury do danych zajęć przed terminem egzaminu pisemnego w czasie dyżurów prowadzącego. Brak zaliczenia nieobecności (równoznaczne z niezaliczeniem zajęć) skutkuje utratą co najmniej pierwszego terminu egzaminacyjnego. Liczba nieobecności usprawiedliwionych z powodów zdrowotnych przekraczająca połowę rzeczywiście odbytych zajęć kwalifikuje się do wystąpienia przez studenta o urlop zdrowotny lub eksternistyczne zaliczenie zajęć (za zgodą prowadzącego zajęcia).
Egzaminy:
Egzaminy w terminie zerowym po wcześniejszym uzgodnieniu.
Termin egzaminu ustnego - do uzgodnienia z grupą i terminarzem egzaminów w Studium.
Egzaminy poprawkowe - zgodnie z harmonogramem sesji poprawkowej.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
G. Kosmala, Zmiany granic politycznych w Europie Środkowej w okresie ostatnich stu lat. Wrocław 1993,
J. Skowronek, M. Tanty, T. Wasilewski, Historia Słowian południowych i zachodnich. Warszawa 1977 i nast. wyd
J. Szymański, Nauki pomocnicze historii od schyłku IV do końca XVIII w. Warszawa 1972 (i inne wyd.),
K. Rembowska, Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, Łódź 2002.
L. Antonowicz, Państwa i terytoria. Studium prawnomiędzynarodowe. Warszawa 1988, rozdz.
L. Bazylow, P.P. Wieczorkiewcz, Historia Rosji, Wrocław 2005
M. Blacksell, Geografia polityczna, Warszawa 2008, rozdz. 1.
M. Sobczyński, Państwa i terytoria zależne. Ujęcie geograficzno-polityczne. Toruń 2006, rozdz. 2;
S. Otok, Geografia polityczna. Geopolityka - ekopolityka - globalistyka, Warszawa 2007 (i inne wyd.), rozdz. 3;
S. Otok, Geografia polityczna. Warszawa 2000 (i inne wyd.), rozdz. 1.
T. Wituch, Terytoria sporne w Europie po roku 1815. Pułtusk 2001
W.A. Serczyk, Historia Ukrainy. Wrocław, różne wydania lub T.A. Olszański, Historia Ukrainy XX w. Warszawa 1992
Z. Łukawski, Dzieje Azji Środkowej, Kraków 1996
Z. Szybieka, Historia Białorusi 1795-2000. Lublin 2001
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: