Idee polityczne w Iranie od starozytności do czasów obecnych. Wybrane zagadnienie 3600-IR-IPIWZ-OW
Wykład ma na celu zapoznanie studentów z wybranymi aspektami i zagadnieniami dziedzictwa Iranu w zakresie myśli politycznej i wprowadzania wypracowanych przez nią idei w życie. Przedstawiony zostanie proces historyczny, którego początki sięgają zarania państwowości irańskiej w epoce Achemenidów, choć śladów koncepcji politycznych można doszukiwać się już w najstarszych tekstach Awesty, świętej księgi zoroastryzmu. W epoce Achemenidów, następnie po upadku ich państwa w rezultacie najazdu Aleksandra Macedońskiego oraz w epokach hellenistycznej, partyjskiej i sasanidzkiej miała miejsce konfrontacja i interakcja Iranu ze światem greckim i kolejno rzymskim i bizantyjskim. Poprzez tę interakcję możliwe jest obserwowanie rozwoju idei politycznych w Iranie. W epoce islamu następuje rozwój koncepcji politycznych opartych o zasady tej religii, wzbogacone o starożytną tradycję Iranu. Zostaną przedstawione niektóre kwestie filozofii politycznej tego okresu. Po roku 1501, od kiedy Iran epoki Safawidów stał się oficjalnie państwem szyickim, wytwarza się nowa sytuacja polityczna i ewoluuje także myśl i praktyka polityczna. Okres Kadżarów w wieku XIX i czasy ruchu konstytucyjnego u progu wieku XX stwarzają nowe uwarunkowania, których skutki odczuwane są po dziś dzień. Epoka Pahlawich to kolejne wyzwania i dyskusje wokół prerogatyw szacha, rządu i parlamentu, idea szybkiej modernizacji i wymuszonej sekularyzacji kraju. Rewolucja islamska 1979 r. otworzyła zupełnie nowy rozdział w dziejach myśli i praktyki politycznej w Iranie.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu kursu przewidzianego programem:
Wiedza:
- ma rozszerzoną wiedzę o wybranych problemach kultur Orientu (z zakresu historii i zagadnień społeczno-politycznych) w perspektywie porównawczej [K_W02];
- ma rozszerzoną wiedzę o wybranych problemach kultur Iranu (z zakresu historii i zagadnień społeczno-politycznych) [K_W03];
- zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji i wartościowania różnych wytworów kultury Iranu właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie filozofii i historii [K_W06];
Umiejętności:
- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać i wykorzystywać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na ich podstawie krytyczne sądy [K_U01];
- potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu orientalistyki do poszerzania wiedzy z zakresu nauk humanistycznych [K_U04];
- potrafi wykryć związki między kształtowaniem się idei filozoficznych i religijnych Iranu a procesami społecznymi, kulturalnymi i gospodarczymi [K_U07];
- potrafi zanalizować najważniejsze zjawiska z zakresu historii i sytuacji społeczno-politycznej Iranu [K_U11].
Kompetencje:
- rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie [K_K01];
- jest otwarty na nowe idee i nurty i odmienność kulturową [K_K05];
- ma świadomość odmienności wynikającej z różnorodności kulturowej, religijnej i filozoficznej i jej wpływu na kształtowanie się postaw społecznych i politycznych oraz procesów gospodarczych [K_K06];
- dostrzega potrzebę wzbogacenia swojej tradycji o pozytywne wartości filozoficzno-społeczno-kulturowe Iranu, traktuje kulturową synergię jako wartość dodaną [K_K09].
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
W ocenie będą stosowane następujące kryteria:
- bieżące przygotowanie do zajęć;
- możliwość zlecenia studentom pracy semestralnej;
- wiedza, umiejętności i kompetencje wykazane na egzaminie.
Literatura
J. Danecki, Polityczne funkcje Islamu, Warszawa 1991.
J. Danecki, Podstawowe wiadomości o islamie, Warszawa 2007.
Al-Farabi, Państwo doskonałe, Warszawa 1967.
Herodot, Dzieje, Warszawa (jakiekolwiek wydanie) – fragmenty dotyczące Iranu (państwa Persów).
H. Hosseini, Theocracy versus Constitutionalism: Is Velayat-e-Faghih Compatible with Democracy, Journal of Iranian Research and Analysis, Vol. 15, No 2, November 1999 (www.cira-jira.com/Vol%20%2015.2.8%20%20Hosseini%20November%201999.pdf).
Historia Iranu, Ossolineum, Wrocław 2010 (następujące rozdziały: Państwo Medów s. 60, Bilans panowania Achemenidów s. 119, Proirańska polityka Aleksandra s. 125, Bilans epoki Arsakidów s. 220, Władza królewska i administracja imperium s. 256, Bilans panowania Sasanidów s. 284, W[ływy irańskie na dworze Abbasydów s. 341, Polityczny renesans Iranu za Samanidów s. 364, Odrodzenie perskiej idei imperilnek, s. 394, Irański feudalizm s. 454, Państwo Sarbedarów. Rządy teokracji s. 533, Znaczenie Safawidów w historii Iranu s. 561, Charakterystyka ustroju państwa Safawidów s. 596, Charakterystyka epoki adżarskiej s. 701, Ideowe korzenie islamu politycznego w Iranie s. 871, Proklamacja Islamskiej Republiki Iranu. Nowa konstytucja s. 884, Polityka zagraniczna 899).
N. R. Keddie, Współczesny Iran. Źródła I konsekwencje rewolucji, Kraków 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: