„Marnotrawienie zasobów”? Zarządzanie biedą i edukacja finansowa klientów pomocy społecznej " 3502-FAKL28-LIC
Co znaczy określenie „marnotrawić świadczenia”, jeśli używa się go w odniesieniu do pomocy społecznej? Kiedy świadczenia (przede wszystkim zasiłki) są uznawane za „marnotrawione” i jakie działania są lub powinny być podejmowane wobec klientów pomocy społecznej, którzy świadczenia „marnotrawią”? Jak zapobiega się „finansowej patologii”? Czy i w jakich okolicznościach określenie to jest uznawane za trafne i stosowne? Jakie są konsekwencje indywidualnych diagnoz, w których „patologia” jest identyfikowana? Uczestnicy warsztatu będą mieli za zadanie dowiedzieć się jakie odpowiedzi na powyższe pytania formułują pracownicy ośrodków pomocy społecznej w Polsce, i jak te odpowiedzi uzasadniają.
Popularna, obiegowa, ale i stereotypowa krytyka takich programów jak np. „Rodzina 500+”, a także – ogólnie - świadczeń z pomocy społecznej, wycelowana jest przede wszystkim w zdolność beneficjentów do racjonalnego gospodarowania środkami finansowymi. Klienci pomocy społecznej rzekomo mają nie potrafić (nie posiadać odpowiednich kompetencji) bądź zwyczajnie „nie chcieć” racjonalnie gospodarować własnym budżetem. Wychodząc naprzeciw temu problemowi instytucje pomocy społecznej realizują działania, które mają na celu korektę postaw podopiecznych. Działania te przybierają rozmaite formy - np. zorganizowane i sformalizowane, mające na celu edukację (warsztaty budżetowe, kursy, wsparcie asystenta rodziny), nakładanie sankcji za „złe” gospodarowanie (np. odmowa świadczeń), czy opierające się na kontroli domowych budżetów (sprawdzanie paragonów, metoda „na zeszyt”).
Warsztat będzie miał na celu właśnie charakterystykę tych praktyk stosowanych w instytucjach pomocy społecznej, które są ukierunkowane na zmianę nawyków beneficjentów w zakresie gospodarowania finansami, oraz sposobów ich uzasadniania. Uczestnicy zajęć w pierwszej kolejności zapoznają się z literaturą dotyczącą problematyki ubóstwa i pomocy społecznej w Polsce. Dokonany również zostanie przegląd badań (polskich oraz zagranicznych) dotyczących problemu określanego mianem financial literacy w odniesieniu do osób ubogich. Następnie, uczestnicy warsztatu sformułują koncepcję badania, ułożą harmonogram prac badawczych oraz przygotują narzędzia badawcze. Przewidziane metody badawcze obejmą, m.in. analizę dyskursu, analizę danych zastanych (desk research), obserwację uczestniczącą i indywidualne wywiady pogłębione (IDI) z pracownikami ośrodków pomocy społecznej. Uczestnicy warsztatu w semestrze letnim zrealizują badania w dobranych celowo ośrodkach pomocy społecznej. Materiał z badania zostanie opracowany przy pomocy programu Atlas ti. na podstawie wcześniej przygotowanego schematu analizy i klucza kodowego – uczestnicy nabędą więc także umiejętności związane ze stosowaniem oprogramowania do analizy treści w badaniach socjologicznych. Na podstawie materiału przygotowany zostanie raport z badania będący podstawą oceny uczestników.
*Warsztat będzie merytorycznie powiązany z projektem badawczym „Rola transferów socjalnych w budżetach domowych beneficjentów pomocy społecznej” finansowanym ze środków NCN (nr 2017/25/N/HS501623)
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
K_W09 posiada podstawową wiedzę na temat narzędzi i celów polityki społecznej
K_W18 zna podstawowe metody i techniki badań społecznych oraz wie jakie dobrać metody badawcze w celu rozwiązania prostych problemów badawczych
K_W20 wie jak zaplanować i zrealizować proste ilościowe i jakościowe badanie empiryczne
K_U01 umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny
K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami
K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej
K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego
K_U12 potrafi zaplanować i zrealizować badanie społeczne przy użyciu podstawowych ilościowych i jakościowych metod i technik badań socjologicznych
K_U14 potrafi posługiwać się jednym dowolnym programem komputerowym służącym do analizy danych, korzystając z jego podstawowych funkcji
K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania
K_K01 potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu zadaniowego
K_K04 potrafi gromadzić, wyszukiwać i syntetyzować informacje na temat zjawisk społecznych
K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji
K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy
K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł
K_K09 umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej
Kryteria oceniania
Udział w przygotowaniu narzędzi badawczych i planu badania (I semestr)
Udział w realizacji badania i w przygotowaniu raportu z badania na podstawie analizy w programie Atlas ti. (II semestr)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura
Dubois V. (2010) The bureaucrat and the poor, Ashgate
Lipsky, Michael (2010). Street Level Bureaucracy: Dilemmas of the Individual in Public Services. 30th Anniversary Expanded Edition. The Russell Sage Foundation: New York
Banerjee A. (2013), Debunking the Stereotype of the Lazy Welfare Recipient: Evidence from Cash Transfer Program, MIT
Ann Netten, Karen Jones, Martin Knapp, Jose Luis Fernandez, David Challis, Caroline Glendinning, Sally Jacobs, Jill Manthorpe, Nicola Moran, Martin Stevens, and Mark Wilberforce (2012) Personalisation through Individual Budgets: Does It Work and for Whom?, British Journal of Social Work 42, 1556–1573
Colin Slasberg, Peter Beresford and Peter Schofield (2012) How self directed support is failing to deliver personal budgets and Personalisation, Research, Policy and Planning 29(3), 161-177
Jill Manthorpe, Sally Jacobs, Joan Rapaport, David Challis, Ann Netten (2009) Training for Change: Early Days of Individual Budgets and the Implications for Social Work and Care Management Practice: A Qualitative Study of the Views of Trainers, British Journal of Social Work 39, 1291–1305
Gray M., Webb S. (2013) Praca socjalna. Teorie i metody, wyd. PWN
Fiszbein A., Schady N. (2009) Conditional Cash Transfers. Reducing Present and Future Poverty, The World Bank, Washington
Haushofer J., Fehr E. (2014) On the psychology of poverty, Science Vol. 344 No. 862
Kudlińska I. (2012) Stygmatyzacja społeczna jako strategia dyskursywna biedy i jej rola w procesie wykluczania społecznego, Kultura i Społeczeństwo nr 1, s. 175-189
Lusardi A. (2008) Household Saving Behavior: The Role of Financial Literacy, Information, and Financial Education Programs. Discussion Paper 2008 – 009
Palska H. (2000) Ludzie “w opiece”. Przyjmowanie darów i zaciąganie długów jako element stylu życia ubogich, [w:] Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce, E. Tarkowska (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź
Zelizer V. (1996) Social meaning of money: Pin Money, Paychecks, Poor Relief and Other Currencies, Princeton University Press
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: