Umysły zwierząt 3501-UZ20-S
Seminarium zostało przygotowane we współpracy między Zakładem Epistemologii i Zakładem Etyki, dzięki czemu uwzględnia metody badawcze i podejścia teoretyczne charakterystyczne zarówno dla kognitywistyki, jak i etyki. Podczas zajęć zajmiemy się problemami z zakresu filozofii umysłu zwierząt, czerpiąc zarówno ze zdobyczy nauk empirycznych, jak i prac teoretyków.
Seminarium składa się z dwóch komplementarnych części. W pierwszej skupimy się na wybranych problemach klasycznej filozofii umysłu, odnosząc je do umysłów zwierząt pozaludzkich, przy wykorzystaniu aktualnej wiedzy naukowej na temat poznawczego i społecznego funkcjonowania zwierząt. Druga poświęcona będzie etycznym implikacjom empirycznych i filozoficznych badań nad życiem umysłowym zwierząt, w szczególności stosowaniu kryteriów kognitywnych w etyce zwierząt oraz ich znaczeniu przy rozstrzyganiu dylematów moralnych.
Zagadnienia omawiane podczas pierwszej części zajęć:
- pojęcie umysłu i jego zastosowanie do podmiotów innych niż ludzkie
- przypisywanie zwierzętom pozaludzkim stanów mentalnych
- świadomość i metaświadomość zwierząt
- posiadanie umysłu a bycie podmiotem
- język ludzki a języki zwierząt
- filozoficzne kryteria świadomości i inteligencji w kontekście zachowań zwierząt
- metodologiczne trudności empirycznych badań nad życiem umysłowym i świadomością zwierząt pozaludzkich
Zagadnienia omawiane podczas drugiej części zajęć:
- poszerzanie kręgu wspólnoty moralnej i jej członkowie (podmioty moralne, przedmioty/obiekty moralnej troski, podmioty życia, istoty żywe)
- szczególnie istotne dla etyki zwierząt perspektywy etyczne - co powinno być wyznacznikiem naszego działania - interesy zwierząt, ich prawa czy troska o nie?
- kryteria kognitywne w etyce zwierząt (świadomość, samoświadomość, sensytywność, ...) - jak są traktowane i jak wysoki mają priorytet, jakie alternatywy wobec nich są brane pod uwagę;
- indywidualny, subiektywny dobrostan i jego istotność w etyce zwierząt;
- psychofizyczna tożsamość w czasie, pragnienie kontynuowania życia i śmierć zwierząt;
- miłość, przyjaźń, tęsknota i żałoba (w obrębie gatunku i w relacjach międzygatunkowych).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
Student zna i rozumie:
- metody badawcze i strategie argumentacyjne,
- podstawową terminologię w języku polskim i angielskim
- szczegółowe zagadnienia (rzeczowe i metodologiczne) i najważniejsze nowe osiągnięcia
filozofii umysłu, kognitywistyki oraz etyki w zakresie badań nad umysłami zwierząt pozaludzkich,
a także podstawowe zależności między tymi dziedzinami w kontekście tych zagadnień.
Nabyte umiejętności:
Student potrafi:
- poprawnie stosować poznaną terminologię filozoficzną
- interpretować tekst filozoficzny, komentując i konfrontując tezy pochodzące z różnych tekstów
- identyfikować proste strategie argumentacyjne w wypowiedziach ustnych i pisemnych
- analizować proste argumenty filozoficzne, identyfikować składające się na nie tezy i założenia, ustalać zależności logiczne i argumentacyjne między tezami
- ujawniać główne wady i błędy logiczne wypowiedzi ustnych i pisemnych
- formułować w mowie i na piśmie problemy filozoficzne, stawiać tezy oraz artykułować własne poglądy w sprawach społecznych i światopoglądowych
- dobierać strategie argumentacyjne, na poziomie elementarnym konstruować krytyczne argumenty, formułować odpowiedzi na krytykę
Nabyte kompetencje społeczne:
Student potrafi:
- formułować w sposób jasny i uporządkowany swoje zdanie w dyskusji filozoficznej
- formułować pytania i zgłaszać zastrzeżenia do problemów oraz propozycji ich rozwiązań
- okazywać tolerancję wobec osób o odmiennych poglądach,
- przyjmować nowe idee i ewentualnie zmieniać stanowisko w świetle dostępnych danych i argumentów
- rozpoznawać powiązania między koncepcjami filozoficznymi a innymi częściami życia kulturalnego i społecznego
Kryteria oceniania
Seminarium badawcze opiera się na systematycznej pracy uczestniczek i uczestników. Ocena będzie wystawiana na podstawie:
- pisemnych notatek z zadanych lektur, obejmujących krótkie streszczenie głównej myśli danego tekstu oraz własny komentarz, przesyłanych przed każdymi zajęciami
- aktywności na zajęciach,w tym przede wszystkim merytorycznego udział w dyskusji, wykazującego znajomość omawianej literatury oraz szerszego kontekstu teoretycznego i społecznego.
Istnieje możliwości poprawy oceny na podstawie krótkiej pracy zaliczeniowej, po uzgodnieniu z prowadzącymi.
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Literatura
- Andrews, K., & Beck, J. (Eds.). (2017). “The Routledge Handbook of Philosophy of Animal Minds”. Taylor & Francis.
- DeGrazia, D. (2014). “Prawa zwierząt. Bardzo krótkie wprowadzenie”. Nomos.
- Lurz, R. W. (Eds.) (2009). “The Philosophy of Animal Minds”. Cambridge University Press.
- Trojan, M. (2013). “Na tropie zwierzęcego umysłu”.Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Waal, F. de (2013). “Małpy i filozofowie. Skąd pochodzi moralność?”. Copernicus Center Press.
- Wohlleben, P. (2017). “Duchowe życie zwierząt”. Otwarte.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: