Etyka badań naukowych 3501-SP-EBN
Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy ze współczesnymi problemami, perspektywami teoretycznymi i badawczymi, stanowiskami aksjologicznymi i normatywnymi oraz metodami etyki badań naukowych, w szczególności etyki prowadzenia badań biomedycznych z udziałem ludzi. Istotnym celem zajęć jest ponadto rozwijanie zdolności analitycznych i argumentacyjnych słuchaczy niezbędnych do formułowania poprawnych i uzasadnionych ocen moralnych odnoszących się do konkretnych problemów lub projektów badawczych.
Przedmiot obejmuje trzy moduły tematyczne:
Moduł I - Zasady prowadzenia badań naukowych z udziałem ludzi
-- Historia i rozwój regulacji badań naukowych w biomedycynie.
-- Zasada szacunku dla osoby. Świadoma zgoda.
-- Zasada dobroczynienia i niekrzywdzenia. Analiza ryzyka i korzyści badania.
-- Zasada sprawiedliwości. Dostęp do badań i ich wyników.
-- Społeczna kontrola badań. Działalność komisji bioetycznych.
Moduł II - Etyka badań naukowych w biotechnologii i bionaukach
-- Etyka badań naukowych na ludzkich zarodkach i ludzkim genomie
-- Etyka badań naukowych na materiale biologicznym ludzkiego pochodzenia.
Moduł III - Etyka badacza
-- Dobra praktyka badawcza i nadużycia w nauce.
-- Konflikt interesów w praktyce naukowej.
Kurs obejmuje 30 godzin zajęć (8 ETCS), z czego 12 w trybie on-site (w sali) i 18 w trybie e-learning (na odległość).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student posiada:
Wiedza
‒ zna i rozumie terminologię stosowaną w etyce badań naukowych;
‒ zna i rozumie standardy dobrej praktyki badawczej, najczęstsze formy naruszeń tych standardów oraz metody przeciwdziałania nierzetelności w nauce;
‒ ma dogłębną wiedzę na temat problemów etycznych, jakie rodzi prowadzenie badań naukowych z udziałem ludzi, zwłaszcza badań biomedycznych, a także badań na ludzkich embrionach, materiale biologicznym ludzkiego pochodzenia oraz na zwierzętach;
‒ zna i rozumie podstawowe wartości, zasady i argumenty etyczne oraz normy prawne i deontologiczne mające zastosowanie w dyskusjach dotyczących etyki badań naukowych, zwłaszcza badań biomedycznych z udziałem ludzi, a także badań na ludzkich embrionach, materiale biologicznym ludzkiego pochodzenia oraz na zwierzętach;
‒ zna zasady i metody przeprowadzania etycznej oceny projektu badania naukowego z udziałem ludzi albo zwierząt.
Umiejętności
‒ prawidłowo identyfikuje, interpretuje i analizuje problemy i konflikty etyczne, jakie powstają w praktyce badawczej;
‒ poprawnie analizuje i interpretuje teksty naukowe oraz dokumenty regulacyjne z zakresu tematyki zajęć;
‒ merytorycznie i poprawnie argumentuje, dobiera i konstruuje argumenty normatywne i faktyczne w dyskusjach dotyczących problemów z zakresu etyki badań naukowych;
‒ przeprowadza metodyczną analizę etyczną projektu prostego badania naukowego z udziałem ludzi albo zwierząt oraz formułuje i merytorycznie uzasadnia opinię w sprawie dopuszczalności jego prowadzenia, posługując się wiedzą i umiejętności z zakresu etyki, a także właściwymi normami prawnymi i zawodowymi;
Kompetencje społeczne
‒ ma dogłębne zrozumienie roli refleksji etycznej w rozwoju wiedzy naukowej, zwłaszcza w dziedzinie biomedycyny;
‒ dostrzega i formułuje problemy etyczne związane z pracą badawczą i zawodową na polu etyki badań naukowych, ma poczucie odpowiedzialnością przed współpracownikami i innymi członkami społeczeństwa za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje, prowadzone działania i ich skutki, oraz wykazuje
aktywność w rozwiązywaniu tych problemów;
‒ dostrzega znaczenie i potrzebę edukacji etycznych i bioetycznej wśród badaczy;
‒ docenia wartość i znaczenie interdyscyplinarnej dyskusji dla rozwoju wiedzy oraz konstruktywnego rozwiązywania dylematów moralnych, jakie powstają w praktyce badawczej.
Kryteria oceniania
Kursu zaliczany jest na ocenę. Finalna ocena wystawiana jest w oparciu o całkowitą liczbę punktów zgromadzonych przez słuchacza. Maksymalnie słuchacz może uzyskać 1000 pkt. Punktowane są następujące aktywności:
1) udział w zajęciach w sali (przygotowanie do zajęć, udział w dyskusjach i warsztatach w trakcie zajęć) - maks. 100 pkt.
2) aktywność na platformie e-learningowej UW Kampus - maks. 500 pkt. (5 modułów x 100 pkt.)
3) zaliczenie pisemne- maks. 400 pkt.
Oceny wystawiane są według następującej skali
1000-851 – ocena bardzo dobra (5,0)
850-801 – ocena dobra plus (4,5)
800-701 – ocena dobra (4,0)
700-651 – ocena dostateczna plus (3,5)
650-551 – ocena dostateczna (3,0)
550 - 0 – ocena niedostateczna (2,0)
Praktyki zawodowe
Brak
Literatura
Pozycje podstawowe:
-- Różyńska, M. Waligóra, (red). Badania naukowe w biomedycynie z udziałem ludzi. Standardy międzynarodowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2012
-- wskazana dokumenty regulacyjne
Literatura uzupełniająca zostanie podana na zajęciach i udostępniona na platformie e-learningowej UW Kampus.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: