Wstęp do bioetyki 3501-BE-ZK-WB
OD 2018/2019
Przedmiot ma charakter propedeutyczny. Jego celem jest zapoznanie studentów i studentek z historią i genezą bioetyki, dostarczenie wiedzy na temat interdyscyplinarnej natury bioetyki, jej miejsca w systemie nauk oraz jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej. W czasie zajęć omówione zostaną m.in. następujące zagadnienia: natura bioetyki, etyki lekarska a bioetyka na tle historii medycyny zachodniej, powstanie bioetyki w XX w., kodyfikacja etyki lekarskiej, obszary bioetyki i jej zasięg problemowy, rola praw człowieka w bioetyce, metody i interdyscyplinarność bioetyki.
DO 2017/2018
Kurs obejmuje następujące tematy: 1. Bioetyka w biologii; 2. Bioetyka w medycynie; 3. Kodeks lekarski; 4. Odpowiedzialność zawodowa: 5. Pryncypializm w medycynie; 6. Osoba; 7. Zgoda pacjenta; 8. Tajemnica lekarska; 9. Prawdomówność; 10. Przymus w medycynie; 11. Racjonowanie; 12. Specjalna troska; 13. Ryzyko; 14. Religia; 15. Błąd w sztuce. Podczas zajęć dyskutowana jest kwestia statusu naukowego bioetyki, jej interdyscyplinarnej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej, a także związków bioetyki z medycyną, prawem, kulturą i religią. Niektóre problemy ilustrowane są przypadkami opisanymi w literaturze dodatkowej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
Student/ka zna i dogłębnie rozumie:
- historię, genezę i naturę bioetyki, jej specyfikę przedmiotową i metodologiczną oraz powiązania z różnymi dyscyplinami i subdyscyplinami nauki oraz praktyki społecznej (K_W01)
- rolę bioetyki w praktyce i rozwoju nauk biomedycznych i innych bionauk (K_W02)
- terminologię bioetyczną w języku polskim oraz w języku angielskim (K_W03)
Nabyte umiejętności:
Student/ka potrafi:
- rozpoznawać problemy i konflikty etyczne występujące w praktyce i rozwoju bionauk oraz w praktyce życia codziennego i społecznego (K_U01)
- krytycznie analizować wypowiedzi ustne i pisemne innych autorów z zakresu etyki i bioetyki – rekonstruować tezy, identyfikować założenia faktyczne oraz normatywne, krytycznie oceniać poprawność i siłę argumentacji (K_U02)
- przygotować i wygłosić wystąpienie ustne (prezentację, referat) z zakresu bioetyki (K_U14)
Nabyte kompetencje społeczne:
Student/ka jest gotów/a do:
- uznawania znaczenia wiedzy z zakresu etyki i bioetyki oraz edukacji bioetycznej w rozwiązywaniu problemów, jakie rodzi praktyka i rozwój nauki (K_K02)
- rzetelnego i odpowiedzialnego rozwijania dorobku bioetyki jako dziedziny teoretycznej i praktyki społecznej (K_K06)
Kryteria oceniania
OD 2020/2021
Zajęcia kończą się pisemnych kolokwium składającym się z pytań otwartych i zamkniętych (test). W czasie semestru każdy student/studentka przygotowuje jeden referat z lektury dodatkowej. Ocena końcowa jest średnią ważoną z oceny za aktywność, referat oraz z kolokwium. Nie można zaliczyć zajęć bez zaliczenia kolokwium.
Komponenty oceny:
(1) przygotowanie i aktywność na zajęciach [40%]
(2) kolokwium [40%]
(3) referat [20%]
Oceny z kolokwium są wystawiane według następującej skali:
100-90% - ocena 5,0
89-85% - ocena 4,5
84-75% - ocena 4,0
74-70% - ocena 3,5
69-60% - ocena 3,0
59-0% - ocena 2
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: dwie w semestrze
OD 2018/19
aktywność (w tym obecność, przygotowanie do zajęć, udział w dyskusjach i pracach na zajęciach) – 40 %,
przygotowanie i wygłoszenie referatu wprowadzającego do dyskusji – 20%,
test pisemny otwartych pytań – 40%.
DO 2017/18
Na finalną ocenę składa się:
‒ aktywność (w tym obecność, przygotowanie do zajęć, udział w dyskusjach i pracach na zajęciach) – 40%.
‒ do wyboru: egzamin ustny lub praca pisemna na jeden z tematów w programie kursu – 60%.
Praktyki zawodowe
Nie przewiduje się.
Literatura
OD 2020/2021
- Różyńska, J. i Łuków, P., ”Narodziny i natura bioetyki.” w: Bioetyka, red.: Joanna Różyńska i Weronika Chańska,. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013, str. 15-31.
- D. Callahan, Bioethics as a Discipline, The Hastings Center Studies, Vol. 1, No. 1 (1973), str. 66-73.
- Brzeziński, T., Rozdział I w: „Historia medycyny”. IV wyd.: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014, str. 25-65.
- Edelstein, L., “The hippocratic oath, text, translation and interpretation.” w: Ancient medicine; selected papers of Ludwig Edelstein, red.: OwseiTemkini Clarice Lilian Temkin. Baltimore,: The Johns Hopkins Press, 1967, str. 40-48, 55-63.
- Potter, V R., "Bioethics, the science of survival." Perspectives in Biology and Medicine 14 (1970), str. 127-138
- Jahr, F., "Bio-ethics”, w: Essays in bioethics and ethics 1927 - 1947, red.: H.M. Sass 2011, str. 2 – 4.
- R. Sandler, Environmental Ethics, Oxford University Press, 2018, str. 90 - 98, 148 – 153.
- M.A. Warren, „Status moralny. Obowiązki wobec osób i innych istot żywych”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2019, str. 26 - 37; 55 - 74.
- Z. Szawarski, „Początki i rozwój etyki badań naukowych w biomedycynie”, [w:] J. Różyńska, M. Waligóra, „Badania naukowe z udziałem ludzi w biomedycynie”, Wolters Kluwer Polska, 2012
- Beecher, H. K., "Ethics and clinical research." New England Journal of Medicine 274, no. 24 (Jun 16 1966), str. 1354-60; wraz z komentarzem: J. Harkness, S. E. Lederer, D. Wikler, Laying ethical foundations for clinical research, Bulletin of the World Health Organization, 2001, 79 (4).
- Kodeks etyki lekarskiej: Tekst jednolity z dnia 2 stycznia 2004 r., zawierający zmiany uchwalone w dniu 20 września 2003 r. Przez nadzwyczajny VII Krajowy Zjazd Lekarzy (biuletyn NRL 2004, nr 1, poz. 84). Warszawa: Naczelna Izba Lekarska,, 2004, str. 1 – 32.
- Łuków, P., „Etyka lekarska a bioetyka” oraz „Bioetyka – natura i problematyka” w: System Prawa Medycznego. Tom I. Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018, str. 46-61.
- Łuków, P., Medycyna bez kodeksu w: „Moralność medycyny. O sztuce dobrego życia i o sztuce leczenia”, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”, 2012, str. 18-38
- Różyńska J., „Bioetyka a prawo medyczne” oraz „Charakter norm zawartych w kodeksach etyki zawodów medycznych” w: System Prawa Medycznego. Tom I. Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018.
- Van Der Burg W., Law and Bioethics, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 49-57.
- Gbadegesin S., Bioethics and Cultural Diversity, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001, str. 24-31.
- Brody B., Religion and Bioethics, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001, str. 41-48.
- W. Osiatyński, „Prawa człowieka i ich granice”, Znak 2011, rozdział pt. „Czy można odbudować ponadkulturowy konsensus w kwestii praw człowieka?”
- Andorno R., Human Dignity and Human Rights as a Common Ground for a Global Bioethics, „Journal of Medicine and Philosophy” 2009 (34), str. 223-40.
- Chyrowicz, B., „Metody bioetyki”, w: Bioetyka, red. J. Różyńska, W. Chańska, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 32–46.
- James F. Childress, Chapter 1. Methods in Bioethics, [in:] Oxford Handbook of Bioethics, ed. Steinbock, pp. 15 – 42.
- Rothman, D.J., Strangers at the bedside: A history of how law and bioethics transformed medical decision making. New York: Aldine de Gruyter, 2003, rozdz. 7.The Doctor as Stranger, str. 127 – 147.
- Illich, I., The killing of pain [in:] Medical Nemesis. The Expropriation of Health, Toronto [etc.] : Bantam Books, 1977, ss. 133-154.
- Marcin Moskalewicz, Medykalizacja: patogeneza i objawy, „Czas kultury” 6/2012, str. 25 – 35.
- Parens E., On good and bad forms of medicalization, Bioethics 27: 1 (2011), str. 1 – 8.
OD 2018/2019
Literatura:
‒ Różyńska, J. i Łuków, P.,”Narodziny i natura bioetyki.” w: Bioetyka, red.: Joanna Różyńska i Weronika Chańska, 15-31. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2013
‒ Łuków, P., „Etyka lekarska a bioetyka” oraz „Bioetyka – natura i problematyka” w: System Prawa Medycznego. Tom I. Pojęcie, źródła i zakres prawa medycznego, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018: 46-61 lub Łuków, P., "Non-adjectival bioethics." Ethics, Medicine and Public Health 3, no. 4 (2017/10/01/ 2017): 401-09.
‒ Chyrowicz, B., „Metody bioetyki”, w: Bioetyka, red. J. Różyńska, W. Chańska, Wolters Kluwer, Warszawa 2013, s. 32–46.
‒ Andorno R., Human Dignity and Human Rights as a Common Ground for a Global Bioethics, „Journal of Medicine and Philosophy” 2009 (34): 223-40.
- Brzeziński, T., Historia medycyny. IV wyd.: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2014, ss. 25-65.
- Edelstein, L., “The hippocratic oath, text, translation and interpretation.” w: Ancient medicine; selected papers of Ludwig Edelstein, red.: Owsei Temkin i Clarice Lilian Temkin. Baltimore,: The Johns Hopkins Press, 1967, ss. 40-48, 55-63.
- Kodeks etyki lekarskiej: Tekst jednolity z dnia 2 stycznia 2004 r., zawierający zmiany uchwalone w dniu 20 września 2003 r. Przez nadzwyczajny vii krajowy zjazd lekarzy (biuletyn nrl 2004, nr 1, poz. 84). Warszawa: Naczelna Izba Lekarska,, 2004
- Łuków, P., Moralność medycyny. O sztuce dobrego życia i o sztuce leczenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Semper”, 2012, ss. 18-38. ‒ Jahr, F., "Bio-ethics (Bio-ethik. Eine Umschau über die ethischen Beziehungen des Menschen zu Tier und Pflanze), 1927." Translated by Irene M. Miller i Hans-Martin Sass. w: Essays in bioethics and ethics 1927 - 1947, red.: H.M. Sass: Zentrum für Medizinische Ethik, 2011: 2-4.
‒ Beecher, H. K., "Ethics and clinical research." New England Journal of Medicine 274, no. 24 (Jun 16 1966): 1354-60.
‒ Potter, V R., "Bioethics, the science of survival." Perspectives in Biology and Medicine 14 (1970): 127-53.
‒ Illich, I., Medical Nemesis. The Expropriation of Health, Toronto [etc.] : Bantam Books, 1977, ss. 133-154.
- Rothman, D.J., Strangers at the bedside : A history of how law and bioethics transformed medical decision making. 2nd pbk. ed. New York: Aldine de Gruyter, 2003, rozdz. 7.
- Tyburski, W., "Powstanie i rozwój filozofii ekologicznej." Problemy Ekorozwoju 1, no. 1: 7-15 - Gbadegesin S., Bioethics and Cultural Diversity, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 24-31.
‒ Van Der Burg W., Law and Bioethics, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 49-57.
- Brody B., Religion and Bioethics, in: Kuhse H., Singer P. (eds.), A Companion to Bioethics, Blackwell Publishing 2001: 41-8.
DO 2017/18
- Tom L. Beauchamp, James F. Childress (1996): Zasady etyki medycznej. Tłum. Witold Jacórzyński. Warszawa: Książka i Wiedza.
- Badania z udziałem ludzi (2011). Red. Włodzimierz Galewicz. Kraków: Universitas
- Maria Boratyńska, Przemysław Konieczniak (2001): Prawa pacjenta. Warszawa: Difin.
- Weronika Chańska, Jan Hartman (2010): Bioetyka w zawodzie lekarza. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
- Barbara Chyrowicz (2002): Bioetyka i ryzyko. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL
- Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański (2009). red. Andrzej Muszala. Radom: Polskie Wydawnictw Encyklopedyczne.
- Bernard Gert, Charles M. Culver, K. Danner Clauser (2009): Bioetyka. Tłum: Marek Chojnacki. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
- Paweł Łuków (2012): Moralność medycyny. O sztuce dobrego życia i o sztuce leczenia. Warszawa: Semper
- Ben Mepham (2008): Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych. Tłum: Ewa Bartnik, Paweł Golik, Joanna Klimczuk. Warszawa: PWN.
- Maria Nowacka (2005): Autonomia pacjenta jako problem moralny. Wydawnictwa Uniwersytetu w Białymstoku.
- Prawo medyczne (2003): Red. Leszek Kubicki. Wrocław: Urban & Partner.
- Joanna Różyńska, Weronika Chańska (2013): Bioetyka. Warszawa: Lex.
- Peter Singer (2004): Wyzwolenie zwierząt. Tłum: Anna Alichniewicz, Anna Szczęsna. Warszawa: PIW.
- Zbigniew Szawarski (2005): Mądrość i sztuka leczenia. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria
- Kazimierz Szewczyk (2009): Bioetyka. Medycyna na granicach życia. 2 tomy. Warszawa: PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: