Socjologia czasu wolnego 3500-FAKL-SOCCZWOL
W ramach seminarium badania czasu wolnego (leisure studies) będą soczewką, przez którą przyglądać się będziemy zróżnicowaniu społecznemu i kulturowemu. Jako pojęcie uwrażliwiające czas wolny pozwala analizować zróżnicowanie w kontekście ekonomii moralnej, walk o uznanie, dystynkcji, a także – paradoksalnie –nieoczywistych mechanizmów wykluczenia i przymusu.
Dobrowolność uważa się za cechę definicyjną czasu wolnego, ale to, co ludzie robią w/ze swoim czasem wolnym nie ma pełnej dowolności: w tej sferze obowiązują podziały i dystynkcje; istotna jest przynależność grupowa; normy i wartości rzutują na wybór zajęć rekreacyjnych.
W ramach zajęć przyjrzymy się samej kategorii czasu wolnego. Umieścimy ją w kontekście zróżnicowania społecznego, pracy, praw człowieka, a także przedyskutujemy, jak włącza się ona w procesy modernizacyjne, których istotną częścią jest różnicowanie społeczne. Zastanowimy się nad jej definicjami wskazującymi na czasowość, rodzaj aktywności i doświadczenie. Zastanowimy się nad nieostrością granicy między tym, co jest czasem wolnym a co nim nie jest. Przykładowo, nad tym, czy za czas wolny można uznać absorbujące zaangażowanie w biegi maratońskie, wolontariat czy protesty społeczne? Albo: czy i dla kogo, w jakich okolicznościach przygotowanie obiadu może być czasem wolnym? Interesować nas będzie także normatywny wymiar dyskursów wolnoczasowych.
W ramach mini projektów porównawczo zbadamy czym wypełniają swój czas wolny różne grupy, np. migranci i mniejszości, kobiety, osoby starsze, osoby niezamożne (np. zachowanie różnych grup w publicznym parku; sobotni poranek różnych grup; reprezentacje czasu wolnego w serialu, gdzie przedstawione są różne grupy itd.). Porównamy znaczenia wybranych aktywności czasu wolnego dla różnych grup (np. praktyki wspólnego spożywania posiłków; wysiłek fizyczny w czasie wolnym itd.). Interesować na będą oddolne doświadczenia, relacyjne budowania znaczeń czasu wolnego. Wreszcie, zastanowimy się nad opresyjnym wymiarem czasu wolnego: czy praktyki czasu wolnego prowadzą do nierówności i wykluczenia, czy stoją na przeszkodzie osiągnięcia przez wybrane grupy uznania społecznego, czy z różnym natężeniem dyscyplinują
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W08 jest świadomy zróżnicowania społecznego oraz istnienia nierówności społecznych, a także ich wpływu na życie jednostek i funkcjonowanie grup społecznych
K_W14 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata
K_W15 posiada podstawową wiedzę o metodach badania zróżnicowania kulturowego
K_W16 posiada podstawową wiedzę o problemach wynikających ze zróżnicowania kulturowego współczesnego społeczeństwa
K_U01 umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny
K_K01 potrafi skutecznie współpracować z członkami zespołu zadaniowego
K_K04 potrafi gromadzić, wyszukiwać i syntetyzować informacje na temat zjawisk społecznych
K_K09 umie prezentować wyniki swojej pracy badawczej
Kryteria oceniania
-udział w dyskusji,
-mini-projekt,
-prezentacja,
Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: 2
Zasady zaliczania poprawkowego: takie same jak w I terminie
Literatura
Bombol Małgorzata (2005) Ekonomiczny wymiar czasu wolnego. Warszawa: SGH.
Gershuny Jonathan (2000). Changing Times. Work and Leisure in Postindustrial Societies. Oxford University Press.
GUS (2013) Budżety czasu Polaków.
Gdula Maciej, Sadura Przemysław (red.) (2012) Style życia a porządek klasowy w Polsce. Warszawa: Scholar.
Jacyno Małgorzata (2007) Kultura indywidualizmu. Warszawa: PWN.
Kramarczyk, Justyna (2018) Życie we własnym rytmie. Socjologiczne studium slow life w dobie przyspieszenia. Kraków Universitas.
Liu Farrer Gracia (2004) The Chinese Social Dance Party in Tokyo: Identity and Status in an Immigrant Leisure Subculture, Journal of Contemporary Ethnography, 33: 651-674.
Mroczkowska, Dorota (2020) Zrozumieć czas wolny. Przeobrażenia, tożsamość, doświadczanie. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Mroczkowska, Dorota (2010). Czas wolny. Refleksje, dylematy, perspektywy. Warszawa: Difin.
Orłowska, Małgorzata (2007) Przymus bezczynności. Warszawa: PWN.
Rojek Chris (2010) The Labour of Leisure. The Culture of Free Time. Sage.
Rosa Hartmut, Scheueramnn W.E. (eds.) (2009) High-Speed Society. Social Acceleration, Power, and Modernity. Pennsylvania State University.
Stodolska Monika et al. (2014) Race, Ethnicity and Leisure. Champaign, IL: Human Kinetics.
Straczuk Justyna (2015) Andrzeja Sicińskiego badania stylów życia – spojrzenie z dystansu, Kultura i Społeczeństwo, nr 3.
Tarkowska Elżbieta (1992) Czas w życiu Polaków. Warszawa: IFiS PAN.
Veblen Thorstein [1899] (2008) Teoria klasy próżniaczej, przekł. J. Frentzel-Zagórska, Warszawa: Muza.
Wajcman Juduth (2015) Pressed for Time. The Acceleration of Life in Digital Capitalism. Chicago University Press.
Zadrożyńska Anna (1983) Homo faber i homo ludens. Warszawa PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: