Przedmiot fakultatywny: Kod wizualny w literaturze rosyjskiej XIX i XX wieku: od klasyki do modernizmu - ZIP 3224-PRZEDF37
Celem kursu autorskiego jest wypracowanie systematycznego rozumienia (przy użyciu metod intermedialnych) kodu wizualnego literatury rosyjskiej w jej ruchu od XIX-wiecznego romantyzmu do modernizmu XX wieku, w jego najwyższych osiągnięciach artystycznych, które powstają w dialogu z własną tradycją historyczną i kulturą europejską; rozwijanie umiejętności samodzielnej analizy i rozumienia tekstu literackiego w kontekście historycznym i kulturowym (malarstwo, kino, historia, filozofia, religia).
Kod wizualny w tekście literackim jest tu rozumiany jako: 1) jawna i ukryta ekfraza, jej wizualne źródła i tradycja; 2) kulturowy obraz (model) świata, który jest odzwierciedlony i utrwalony w kodzie wizualnym, w tym estetyczne, historyczne, społeczne, narodowe, językowe i inne postrzeganie rzeczywistości.
Przedmiotem badań są dzieła kultowych pisarzy rosyjskich (Dostojewski, Puszkin, Błok, Gumilow, Achmatowa, Mandelsztam, Pasternak, Achmadullina, Tarkowski, Brodski, Siedakowa), w których odbijały się obrazy Rafaela, Tycjana, Rembrandta, Rublowa, Wasniecowa i Surikowa.
Do badań wybrano małe, ale znaczące teksty (wiersze, fragmenty prozy, fragmenty artykułów, listy itp.), które wymagają „wolnej lektury” i głębokiego zanurzenia się w nich.
Kurs mają charakter interdyscyplinarny, historyczno-kulturowy, uwzględniający teksty literackie z pogranicza filozofii, historii, historii sztuki, językoznawstwa.
Wykłady z wykorzystaniem prezentacji PowerPoint, materiałów audio i wideo.
Lekcja praktyczna - w formie seminariów, kolokwiów, raportów-prezentacji.
Egzamin/test - w formie eseju na badane tematy.
1. Lekcja wykładowa 1 (2 godz.):
„Piękno uratuje świat...”: Kod Rafaela w literaturze rosyjskiej XIX wieku (Żukowski, W. Odoevsky, L. Tołstoj i inni). Literackie, filozoficzne i religijne początki kultu Rafaela w rosyjskim romantyzmie. Funkcje ekfrazy Rafaela w powieściach Fiodora Dostojewskiego.
2. Lekcja praktyczna 1 (2 godz.):
„Geniusz czystego piękna”: malownicze źródła kodu Rafaela w wierszach Puszkina, Feta, A. Tołstoja, stosunek obrazów werbalnych i wizualnych.
3. Lekcja wykładowa 2 (2 godz.):
Kod Rafaela w literaturze rosyjskiej XX wieku. Recepcja romantycznego postrzegania Rafaela w modernistycznych tekstach Wasilija Rozanowa i Anastazji Cwietajewej itp.
4. Lekcja praktyczna 2 (2 godz.):
„Dzień Rafael”: malownicze źródła kodu Rafaela w wierszu Belli Akhmadulliny, stosunek obrazów werbalnych i wizualnych.
5. Lekcja wykładowa 3 (2 godz.):
Kod Tycjana i Lorraina w twórczości Fiodora Dostojewskiego. „Denar Cezara” Tycjana i „Wielki Inkwizytor” Dostojewskiego. „Lotaryński raj” Dostojewskiego.
6. Lekcja praktyczna 3 (2 godz.):
„Święty Sebastian” Arsenija Tarkowskiego i Rainera Marii Rilkego: obrazowe źródła kodu Tycjana, stosunek obrazów werbalnych i wizualnych.
7. Lekcja wykładowa 4 (2 godz.):
Kod Rembrandta w literaturze rosyjskiej XIX i XX wieku: ekfraza malarstwa Rembrandta w poezji Osipa Mandelstama, w poezji Olgi Sedakowej.
8. Lekcja praktyczna 4 (2 godz.):
„Spotkanie” Josepha Brodskiego: malownicze źródła kodu Rembrandta, stosunek obrazów werbalnych i wizualnych.
9. Lekcja wykładowa 5 (2 godz.):
Estetyczne odkrycie rosyjskich ikon na początku XX wieku. Kod Rublowa w literaturze rosyjskiej XX wieku (Nikołaj Gumilew, Arsenij Tarkowski, Andriej Tarkowski).
10. Lekcja praktyczna 5 (2 godz.):
„Modlitwa do Świętego Ikonotwórcy Andrieja Rublowa” Anny Kamenskiej: Malownicze źródła kodu Rublowa, kontekst intermedialny, werbalna i wizualna korelacja obrazów. Cechy polskiej recepcji malarstwa ikonowego Rublowa.
11. Lekcja wykładowa 6 (2 godz.):
„Kłaniam się z Morozową” (los poety i rosyjska historia): ekfraza obrazów Wiktora Wasniecowa i Wasilija Surikowa w poezji Aleksandra Błoka i Anny Achmatowej.
12. Lekcja praktyczna 6 (2 godz.):
Malownicze źródła kodu Surikowa, werbalna i wizualna korelacja obrazów w wierszach Arsenija Tarkowskiego i Anastazji Cwietajewej.
13. Lekcja wykładowa 7 (2 godz.):
Kod bożonarodzeniowy w poezji rosyjskiej XIX i XX wieku: ekfraza Narodzenia Pańskiego w poezji Aleksandra Błoka, Nikołaja Gumilowa, Józefa Brodskiego.
14. Lekcja praktyczna 7 (2 godz.):
Malownicze źródła kodu bożonarodzeniowego w wierszach Borisa Pasternaka i Leopolda Staffa, werbalna i wizualna korelacja obrazów. Rosyjska i polska percepcja Bożego Narodzenia.
15. Lekcja wykładowa 8 (2 godz.):
Kod Reimsa w rosyjskiej poezji XX wieku: Osip Mandelstam, Maximilian Voloshin i Olga Sedakowa. Arsenij Tarkowski i Olga Sedakowa: poetyka modernistycznej ekfrazy.
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
W odniesieniu do specjalnościowych efektów kształcenia po ukończeniu kursu student:
1) ma szeroką i usystematyzowaną wiedzę obejmującą metody, teorie, terminologię w odniesieniu do literatury i języka w kontekście innych nauk humanistycznych (K2_W02; odniesienie do P7S_WG Zakres i głębia);
2) potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozbudowywać umiejętności badawcze, podejmować samodzielne działania zmierzające do rozwijania kompetencji akademickich i zawodowych jako krytyk literatury lub innych sztuk (K2_U01; odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);
3) potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych rodzajów wytworów kultury, stosuje różnorodne podejścia, uwzględnia nowe osiągnięcia humanistyki; umie przedstawić i uzasadnić swoje stanowisko w różnych formach wypowiedzi (K2_U05; odniesienie do P7S_UW Wykorzystywanie wiedzy/ rozwiązywane problemy i wykonywane zadania);
4) jest gotów świadomie i konstruktywnie uczestniczyć w międzynarodowej wymianie naukowej, językowej, literackiej, artystycznej i kulturowej (K2_K01, odniesienie do P7S_KO);
5) jest gotów do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym, wykorzystując znajomość relacji między różnymi dziedzinami sztuki; rozpoznawać wartości, jakie niesie różnorodność kulturowa wyrażana w literaturze i sztuce (K2_K05, odniesienie do P7S_KO).
Kryteria oceniania
Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (50%).
Wykonanie zleconego zadania (esej) - 50% .
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Literatura będzie dostarczana przez prowadzącego w trakcie zajęć.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: