Kultura pogranicza 3224-D6-KULP
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z problemami kultury pogranicza. W trakcie zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia:
1. Pojęcie pogranicza i kultury pogranicza;
2. Typy pograniczy (regionalne, międzypaństwowe, międzysystemowe, międzyetniczne, międzykulturowe, religijne);
3. Pogranicza statyczne (np. międzypaństwowe);
4. Pogranicza dynamiczne, rozproszone (np. religijne – przykład: pogranicze między Polakami i Żydami w okresie międzywojennym);
5. Asymetryczność pograniczy (np. polsko-niemieckie i niemiecko-polskie);
6. Historyczna zmiennność pograniczy;
7. Typy dyskursu o pograniczach i na pograniczach;
8. Wymiar antropologiczny pogranicza: spotkanie z Innym/Obcym;
9. Wymiar antropologiczny pogranicza: kwestia tożsamości – religijnej, narodowej, regionalnej itp.;
10. Pogranicze wobec doświadczenia totalitaryzmu i fundamentalizmu;
11. Pojęcie regionu: Europa Środowa – Europa Środkowo-Wschodnia – Międzymorze;
12. Polska: historyczna zmienność polskich pograniczy;
13. Pogranicze polsko-niemieckie i niemiecko-polskie;
14. Pogranicze polsko-ukraińskie i ukraińsko-polskie;
15. Pogranicze polsko-białoruskie i białorusko-polskie;
16. Pogranicze polsko rosyjskie i rosyjsko-polskie;
17. Pogranicze polsko-litewskie i litewsko-polskie;
18. „Słabe” pogranicza polsko-czeskie (czesko-polskie) oraz polsko-słowackie (słowacko-polskie);
19. Polskie inicjatywy związane z dyskursem pogranicznym: Stowarzyszenie „Borussia” w Olsztynie oraz Fundacja Pogranicze w Sejnach
20. Procesualność pogranicza, zmiany kategorii dyskursu, pytania o przyszłość.
Nakład pracy studenta:
Uczestnictwo w zajęciach w sali – 30 godzin (1 ECTS)
Przygotowanie do zajęć - 30 godzin (1 ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student po ukończeniu zajęć:
1) zna w zaawansowanym stopniu różne modele kultury oraz ich wzajemne powiązania w sferze symbolicznej i semiotycznej, a więc w przestrzeni kultury i sztuki, literatury i języka oraz historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej (S1_W04, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_W03 K1_W04 K1_W06).
2) zna w zaawansowanym stopniu szeroko rozumiany kontekst interkulturowy, ma wiedzę o człowieku, jako podmiocie konstruującym struktury społeczne i wytwory kulturowe, ma świadomość zasad ich funkcjonowania i wynikających stąd różnic w postrzeganiu życia społecznego przez przedstawicieli różnych narodowości (S1_W10, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcena: K1_W04, K1_W05, K1_W07).
3) potrafi rozwijać swoje umiejętności badawcze, samodzielnie zdobywać wiedzę, korzystając ze wsparcia opiekuna naukowego; umiejętnie formułować myśli, prezentować wyniki badań w postaci wypowiedzi ustnej lub pisemnej (S1_U03, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U03, K1_U02).
4) rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury krajów Europy Środkowo-Wschodniej, przeprowadzić ich analizę, odróżniać rożne perspektywy spojrzenia na rozwój kultury, mając świadomość istnienia różnic tożsamości kulturowych i kontekstu (S1_U05, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U05, K1_07).
5) przygotować wypowiedź pisemną i ustną , na wybrane tematy z zakresu problematyki kultury pogranicza i prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (S1_U06, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U01, K1_U08, K1_U09).
6) potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę na różnych etapach uczestnictwa w typowych sytuacjach profesjonalnych (S1_U08, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_U06, K1_U07, K1_U08).
7) zyskuje kompetencje w zakresie zdolności do ciągłego dokształcenia się i uzupełniania zdobytej wiedzy (S1_K04, Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia: K1_K01, K1_K02).
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia jest obowiązkowa obecność na zajęciach (dopuszczalna liczba najwyżej jednej nieusprawiedliwionej nieobecności).
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.
Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (50%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (50%).
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Zalecana literatura przedmiotu:
• Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Wstęp i oprac. A. Mencwel, Warszawa 2001 (wstęp, wybrane teksty)
• Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów. Wstęp i oprac. G. Godlewski, Warszawa 2003 (wstęp, wybór tekstów)
• Andrzej Mencwel: Wyobraźnia antropologiczna. Próby i studia, Warszawa 2006
• Robert Traba: Historia – przestrzeń dialogu, Warszawa 2008
• Tematy polsko-białoruskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 2003
• Tematy polsko-niemieckie. Historia – literatura – edukacja. Red. E. i R. Traba, Olsztyn 1997
• Tematy polsko-litewskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 1998
• Tematy polsko-ukraińskie. Historia – literatura – edukacja. Red. R. Traba, Olsztyn 2000
• Tematy żydowskie. Historia – literatura – edukacja. Red. E. i R. Traba, Olsztyn 1999
• Polacy i Rosjanie. Przezwyciężanie uprzedzeń. Red. A. de Lazari i T. Rongińska, Łódź 2006
• Ryszard Kapuściński: Ten Inny, Kraków 2006
• Krzysztof Czyżewski: Ścieżka pogranicza, Sejny [1998]
• Erwin Kruk: Warmia i Mazury, Wrocław 2003
• Jacek Kolbuszewski: Kresy, Wrocław 1999
• Andrzej Zawada: Dolny Śląsk. Ziemie spotkania, Wrocław 2002
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: