Wstęp do kulturoznawstwa 3224-D2WKUL
Celem wykładu jest pokazanie kształtowania się pojęcia kultura oraz zapoznanie się z szeregiem zjawisk i zagadnień, które to pojęcie obejmuje. Punkt wyjścia stanowią koncepcje starożytnych filozofów oraz pierwsze naukowe szkoły badawcze XIX i XX wieku. Przedstawione zostaną założenia głównych kierunków badawczych, jak ewolucjonizm, funkcjonalizm, strukturalizm. Omówione zostaną relacje kultura-język, kultura – jednostka, kultura – cywilizacja, kultura i jej przemiany.
Zakres tematów:
1. Wprowadzenie do tematyki. Definiowanie pojęcia kultura – wybrane definicje i ich analiza.
2. Podstawowe zagadnienia i pojęcia nauk o kulturze – kulturoznawstwa, etnologii, studiów kulturowych.
3. Definiowanie człowieka w kategoriach kultury.
4. Strukturalizm – antropologia strukturalna.
5. Feministyczne spojrzenie na kulturę.
6. Kultura i język.
7. Językowy obraz świata.
8. Relacje między pokoleniami.
9. Kształtowanie jednostki społecznej – jednostka w relacji z innymi ludźmi.
10. Przemiany społeczne w cywilizacji Zachodu.
11. Kultura wysoka, popularna, masowa.
12. Przemiany cywilizacyjne na świecie.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
• opanowanie podstawowej wiedzy z zakresu kulturoznawstwa ogólnego, terminów i koncepcji dotyczących antropologii kultury oraz aktualnych zjawisk zachodzących w kulturze;
• opanowanie terminologii i podstawowych definicji z zakresu kulturoznawstwa;
• rozumienie specyfiki kulturoznawstwa oraz jego związków z innymi naukami, rozumienie podstawowych ujęć teoretycznych i zasad metodologicznych charakterystycznych dla kulturoznawstwa;
• orientowanie się w historii szkół, prądów myślowych i kierunków badawczych;
• znajomość modeli kultury oraz ich wzajemnych powiązań w sferze symbolicznej i semiotycznej.
Umiejętności:
• samodzielnego zdobywania wiedzy o kulturze;
• dostrzegania i opisywania podstawowych zjawisk i procesów z zakresu kulturoznawstwa;
• porównywania i analizowania różnych wymiarów kultury;
• Postrzegania i kojarzenia głównych nurtów i powtarzających się motywów w kulturze;
• zastosowania kulturoznawczej perspektywy poznania kultury i zjawisk o charakterze cywilizacyjnym.
Kompetencje społeczne:
• zdolność poruszania się w zglobalizowanej współczesności;
• rozumienie potrzeby ciągłego dokształcenia się i uzupełniania zdobytej wiedzy;
świadomość znaczenia nauk humanistycznych dla utrzymania i rozwoju więzi społecznej na różnych poziomach
Kryteria oceniania
Pozytywny wynik egzaminu
Egzamin ustny
Literatura
J. Sójka, Kulturoznawstwo – od znawstwa do dyscypliny naukowej, „Nauka” 2005, nr 4, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
B. Malinowski, Czym jest kultura? (1944), [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000, 34-46
S. Czarnowski, Kultura, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000.
F. Znaniecki, Pojęcie roli społecznej, [w:] Antropologia widowisk, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2005.
R. Benedict, Wzory kultury, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000
R. Benedict, Chryzantema i miecz, PIW, Warszawa 2003.
M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 1978.
C. Levi-Strauss, Miejsce antropologii wśród nauk społecznych, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000
N. Elias, O zachowaniu w sypialni, [w:] Antropologia kultury, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2000
C. Levi-Strauss, Język i społeczeństwo, [w:] Język, dyskurs, społeczeństwo, PWN, Warszawa 2009.
J. Anusiewicz, A. Dąbrowska, M. Fleischer, Językowy obraz świata i kultura. Projekt koncepcji badawczej.
M. Bachtin, Ludowe formy świąt karnawałowych, w:] Antropologia widowisk, red. A. Mencwel, WUW, Warszawa 2005.
E. Sapir, Język, [w:] Antropologia słowa, WUW, Warszawa 2003.
J. Łotman, Uspieński, O semiotycznym mechanizmie kultury, [w:] Semiotyka kultury, oprac. M. Janus, M.R. Mayenowa, Warszawa 1977.
S. Huntington, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Wyd. Muza, Warszawa 1997.
B. Barber, Dżihad kontra McŚwiat, Wyd. Muza, Warszawa 1997
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: