Wstęp do kulturowej historii regionu: etniczność / naród, polityka / państwotwórczość, religia, stosunki wyznaniowe 3224-D2KULREL
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi problemami kulturowej historii krajów Europy Środkowo-Wschodniej po II wojnie światowej po czasy współczesne, ze szczególnym uwzględnieniem problemów etnicznych, relacji państwo-kościół, . W trakcie zajęć omówione zostaną następujące zagadnienia:
Proces sowietyzacji i jego specyfika w poszczególnych krajach Europy Środkowej po II wojnie światowej.
„Denazyfikacja” i jej cele w sowieckiej strefie okupacyjnej w Niemczech Wschodnich.
Represje polityczne i tworzenie organów bezpieczeństwa państwowego w krajach Europy Środkowej.
Mechanizmy ogólne i różnice w działaniu aparatu represji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie stalinizmu.
Kościoły i wyznania w krajach Europy Środkowo-Wschodniej wobec komunizmu.
Sytuacja Kościoła Prawosławnego w ZSRR.
Zmiany zachodzące w krajach Europy Środkowo-Wschodniej po śmierci Stalina.
Kraje „demokracji ludowej” wobec polityki Kremla.
Antykomunistyczne ruchy, protesty, powstania w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w latach 50.-80. XX w.
Europa Środkowo-Wschodnia na historycznym zakręcie (lata 1989-1991).
Rozpad Jugosławii: przyczyny i konsekwencje.
Transformacja ustrojowa w państwach postkomunistycznych, specyfika poszczególnych krajów (wybrane zagadnienia).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Efekty dla przedmiotu (S1_W01, S1_U01, S1_U02, S1_U03, S1_U06, S1_U08, S1_K04)
1) zna historię i współczesność regionu, ze szczególnym uwzględnieniem procesów kulturowych, historycznych, politycznych, społecznych itd. (S1_W01; w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03 K1_W04).
2) zna zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (S1_W09, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03, K1_W04).
3) Potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii i współczesności krajów regionu w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (S1_U02, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U04 K1_U06).
4) potrafi przygotować wypowiedź pisemną i ustną z zakresu problematyki krajów regionu (kultura, polityka, historia, gospodarka, stosunki społeczne i religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (S1_U06, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U01, K1_U08, K1_U09).
5) 5) S1_K04 ciągle dokształca się i uzupełnia zdobytą wiedzę K1_K01, K1_K02
Kryteria oceniania
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obowiązkowa obecność na zajęciach (dopuszczalna liczba najwyżej dwóch nieusprawiedliwionych nieobecności).
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.
Egzamin będzie miał charakter ustny. Obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru.
Egzamin obejmie dwa pytania z materiału omawianego na zajęciach.
Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Egzamin ustny składający się z trzech pytań (60%).
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 20%, częściowa = 10%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Podręczniki ogólne:
Nikita Pietrow, Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945-1953, Warszawa 2015.
Historia Europy Środkowo-Wschodniej, t.1, Pod red. J. Kłoczowskiego, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2000.
Lektury:
Bunt pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi, red.: B. Berdychowska, O. Hnatiuk, Lublin 2000.
Buchta M., „Karczmy zajezdne mocarstw? Kraje bałtyckie a problem mniejszości rosyjskiej”. Kamil Janicki (red.) .„Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych”. Instytut Wydawniczy Erica. Histmag. org. Kraków – Warszawa 2009.
Courtois S., Werth N., Panne J.-L., Paczkowski A., Bartoszek K., Margolin J.-L., Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania., Warszawa 1999.
- Nowa Europa Wschodnia. Kryzys na Ukrainie, Praca zbiorowa 2014.
- Ukraina po Rewolucji Godności. Prawa człowieka – tożsamość narodowa, red. T. Lachowski, V. Mazurenko, Uniwersytet Łódzki, Bookmarked Publishing & Editing, Łódz-Olsztyn 2017.
- Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, red.: P. Chmielewski i S. L. Szczesio, Łódź 2013.
Europa Środkowa a Bałkany. Determinanty i ograniczenia przemian, red.: J. Wojnicki, Warszawa 2016.
Marcinkowska P., Kosowo jako suwerenne państwo. Teoria i praktyka, Warszawa 2016.
Drakulić S., Oni nie skrzywdziliby nawet muchy. Zbrodniarze wojenni przed Trybunałem w Hadze , Warszawa / rozdział 12. Metamorfoza Biljany Plavsic
Ugresic D., Kultura kłamstwa (eseje antypolityczne),
Colovic I., Balkany – terror kultury, Warszawa 2014.
Lovrenović D. Trzy religie, historie, narody – jedno państwo, Znak, 2012, nr 688 Broz S., Dobrzy ludzie w czasach zła , Wyd. Czarne, Wołowiec 2003
Piotr Kościński, "Russkij mir" - rosyjska polityka sąsiedztwa, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 1, s. 71-87.
Portnikow W., Prawosławny Papa, „Nowa Europa Wschodnia”, 2010 nr 5 s. 96-99.
Szeptycki A., O jedność słowiańskiego prawosławia, „Nowa Europa Wschodnia”, 2011 nr 1, s. 64-75
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: