Wstęp do kulturowej historii regionu: etniczność / naród, polityka / państwotwórczość, religia, stosunki wyznaniowe 3224-D1KULREL
Przedmiotem zajęć będzie przedstawienie rozwoju historycznego obszaru Europy Środkowo-Wschodniej od średniowiecza po czasy współczesne, podobieństwa i odrębności w rozwoju zamieszkujących je narodów (m.in. Polacy, Ukraińcy, Białorusini, Litwini, Czesi, Słowacy, Węgrzy, Żydzi oraz Niemcy i Rosjanie na obszarach wielonarodowościowych). Powstawanie nowoczesnego nacjonalizmu. Kształtowanie relacji pomiędzy narodowościami w ramach poszczególnych organizmów państwowych. Modele polityki narodowościowej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
1) zna historię i współczesność regionu, ze szczególnym uwzględnieniem procesów kulturowych, historycznych, politycznych, społecznych itd. (S1_W01; w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03 K1_W04).
2) zna zagadnienia dotyczące kształtowania się relacji narodowościowych i religijnych, społeczno-politycznych i gospodarczych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej (S1_W09, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_W03, K1_W04).
3) Potrafi odwołując się do zdobytej wiedzy teoretycznej i praktycznej wykorzystać ją w typowych wypowiedziach profesjonalnych dotyczących historii i współczesności krajów regionu w kontekście globalnym, logicznie je konstruować, odwołując się do stanowisk innych uczestników tych sytuacji komunikacyjnych (S1_U02, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U04 K1_U06).
4) potrafi przygotować wypowiedź pisemną i ustną z zakresu problematyki krajów regionu (kultura, polityka, historia, gospodarka, stosunki społeczne i religijne etc.). prezentować wyniki swojej pracy na forum grupy (S1_U06, w odniesieniu do efektów kierunkowych: K1_U01, K1_U08, K1_U09).
5) S1_K04 ciągle dokształca się i uzupełnia zdobytą wiedzę K1_K01, K1_K02
Kryteria oceniania
Zaliczenie w semestrze zimowym:
Obowiązkowa obecność na zajęciach. Dopuszczalna liczba nieobecności nieusprawiedliwionych: jedna nieusprawiedliwiona. Każdą nieobecność powyżej jednej należy odrobić na dyżurach. Ocena zależna będzie od aktywności oraz wyniku egzaminu, obejmującej pytania z materiału przerabianego na zajęciach. Do egzaminu dopuszczone zostaną osoby, które uczęszczały na wszystkie zajęcia i brały w nich czynny udział lub odrobią zaległości. Egzamin ustny obejmuje dwa pytania z materiału przerabianego na zajęciach.
Zaliczenie w semestrze letnim:
Warunek dopuszczenia do dopuszczenia do egzaminu: obecność na zajęciach (zgodnie z Regulaminem Studiów na UW). Student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności, każda następna wymaga złożenia usprawiedliwienia. O uznaniu usprawiedliwienia decyduje wykładowca. Przekroczenie nieobecności usprawiedliwionych i nieusprawiedliwionych na 50% zajęć może być podstawą do niezaliczenia przedmiotu.
Jeśli liczba nieobecności przekroczy dopuszczalną, student powinien zwrócić się do wykładowcy z prośbą o wyznaczenie formy zaliczenia materiału z zajęć.
Nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach w wyznaczonym terminie powodują utratę I terminu zaliczenia. Student ma prawo zaliczyć nieobecności i podejść do egzaminu w terminie poprawkowym.
Zajęcia prowadzone będą w formie dyskusji na temat zadanych lektur lub materiału zaprezentowanego przez prowadzącego w formie prezentacji. Aktywny udział w dyskusji oznacza merytoryczne uczestnictwo w dyskusji podczas co najmniej 50% zajęć.
Przewidziana jest także praca pisemna (3-6 s.) lub prezentacja na temat zadany przez prowadzącego.
Egzamin będzie miał charakter ustny. Obejmie wiedzę z materiału omawianego na zajęciach w czasie semestru oraz jednej wybranej przez studenta książki z przedstawionego wykazu literatury dla semestru letniego (nie dotyczy książek oznaczonych jako podręczniki ogólne). Egzamin obejmie trzy pytania – dwa z materiału omawianego na zajęciach, jedno z wybranej lektury. Na końcową ocenę składają się:
Aktywny i merytoryczny udział w zajęciach (20%).
Praca pisemna lub prezentacja na temat wyznaczony przez prowadzącego zajęcia (20%).
Egzamin ustny składający się z trzech pytań (60%).
(wyczerpująca odpowiedź na pytanie = 20%, częściowa = 10%)
Skala ocen:
0%-49% - 2
50%-60% - 3
61%-70% - 3+
71%-80% - 4
81%-90% - 4+
91%-100% - 5
Dodatkowa wiedza - 5+
Literatura
Literatura dla semestru zimowego:
Podręczniki (rozdziały dotyczące Europy Środkowo-Wschodniej):
Pajewski J., Historia powszechna 1871-1918, Warszawa (wiele wydań).
Rostworowski E., Historia powszechna : wiek XVIII, Warszawa (wiele wydań).
Tyszkiewicz J., Czapiewski E., Historia powszechna : wiek XX, Warszawa 2010.
Wójcik Z., Historia powszechna : wiek XVI-XVII, Warszawa (wiele wydań).
Zientara B., Historia powszechna średniowiecza, (wiele wydań).
Żywczyński M., Historia powszechna 1789-1870, Warszawa (wiele wydań).
Lektury uzupełniające:
Borodziej W., Górny M., Nasza wojna, t. 1., Imperia, Warszawa 2014.
Buchowski K., Litwomani i polonizatorzy: mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej połowie XX wieku, Białystok 2006.
Chlebowczyk J., O prawie do bytu małych i młodych narodów : kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Katowice 1983.
Eberhardt P., Między Rosją a Niemcami : przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w., Warszawa 1996.
Figes O., Tragedia narodu : rewolucja rosyjska 1891-1924, Wrocław 2009.
Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1986.
Grodziski S., Franciszek Józef I, Wrocław 1990.
Khodarkovsky M., Na granicach Rosji : budowanie imperium na stepie 1500-1800, Warszawa 2009.
Kłoczowski J., Młodsza Europa : Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza, Warszawa 2003.
Laignel-Lavastine A., Cioran, Eliade, Ionesco : o zapominaniu faszyzmu : trzech intelektualistów rumuńskich w dziejowej zawierusze, Kraków 2010.
Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek : (w. VI-XII), Warszawa 1986.
Pavlowitch S. K., Historia Bałkanów (1804-1945), Warszawa 2009.
Pomian K., Europa i jej narody, Gdańsk 2009.
Problemy narodowościowe Europy Środkowo-Wschodniej. Księga pamiątkowa dla Profesora Przemysława Hausera, Poznań 2002.
Regiony przygraniczne Europy Środkowo-Wschodniej w XVI-XX wieku : społeczeństwo – gospodarka – polityka : zbiór studiów, pod red. M. Wojciechowskiego i R. Schattkowsky’ego, Toruń 1996.
Wasilewski T., Bizancjum i Słowianie w IX wieku : studia z dziejów stosunków politycznych i kulturalnych, Warszawa 1972.
Weissberg-Cybulski A., Wielka czystka, Warszawa 1990.
Wereszycki H., Pod berłem Habsburgów : zagadnienia narodowościowe, Kraków 1986.
Zajączkowski W., Rosja i narody : ósmy kontynent : szkic do dziejów Eurazji, Warszawa 2009.
Literatura dla semestru letniego:
Podręczniki ogólne:
Nikita Pietrow, Nowy ład Stalina. Sowietyzacja Europy 1945-1953, Warszawa 2015.
Historia Europy Środkowo-Wschodniej, t.1, Pod red. J. Kłoczowskiego, Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2000.
Lektury:
Bunt pokolenia. Rozmowy z intelektualistami ukraińskimi, red.: B. Berdychowska, O. Hnatiuk, Lublin 2000.
Buchta M., „Karczmy zajezdne mocarstw? Kraje bałtyckie a problem mniejszości rosyjskiej”. Kamil Janicki (red.) .„Źródła nienawiści. Konflikty etniczne w krajach postkomunistycznych”. Instytut Wydawniczy Erica. Histmag. org. Kraków – Warszawa 2009.
Courtois S., Werth N., Panne J.-L., Paczkowski A., Bartoszek K., Margolin J.-L., Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania., Warszawa 1999.
- Nowa Europa Wschodnia. Kryzys na Ukrainie, Praca zbiorowa 2014.
- Ukraina po Rewolucji Godności. Prawa człowieka – tożsamość narodowa, red. T. Lachowski, V. Mazurenko, Uniwersytet Łódzki, Bookmarked Publishing & Editing, Łódz-Olsztyn 2017.
- Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, red.: P. Chmielewski i S. L. Szczesio, Łódź 2013.
Europa Środkowa a Bałkany. Determinanty i ograniczenia przemian, red.: J. Wojnicki, Warszawa 2016.
Marcinkowska P., Kosowo jako suwerenne państwo. Teoria i praktyka, Warszawa 2016.
Drakulić S., Oni nie skrzywdziliby nawet muchy. Zbrodniarze wojenni przed Trybunałem w Hadze , Warszawa / rozdział 12. Metamorfoza Biljany Plavsic
Ugresic D., Kultura kłamstwa (eseje antypolityczne),
Colovic I., Balkany – terror kultury, Warszawa 2014.
Lovrenović D. Trzy religie, historie, narody – jedno państwo, Znak, 2012, nr 688 Broz S., Dobrzy ludzie w czasach zła , Wyd. Czarne, Wołowiec 2003
Piotr Kościński, "Russkij mir" - rosyjska polityka sąsiedztwa, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 1, s. 71-87.
Portnikow W., Prawosławny Papa, „Nowa Europa Wschodnia”, 2010 nr 5 s. 96-99.
Szeptycki A., O jedność słowiańskiego prawosławia, „Nowa Europa Wschodnia”, 2011 nr 1, s. 64-75
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: