- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Źródła podróżnicze, etnograficzne oraz tradycja mówiona i zapisana w badaniach nad historią Afryki XIX i XX wieku 3104-M3K2-ZPET-OG
Dzieje Afryki wymagają specyficznego instrumentarium badawczego, a przede wszystkim zrozumienia lokalnych uwarunkowań. Gros tradycyjnego materiału źródłowego ma charakter zewnętrzny, reprezentuje wizję świata, poglądy i przekonania przybyszy spoza Afryki, głównie Europejczyków. Jednocześnie ludy afrykańskie mają swoją bardzo bogatą tradycję przekazu ustnego, stanowiącego jeden ze zworników afrykańskich społeczności. Te tradycje bardzo wcześnie zainteresowały europejskich badaczy, misjonarzy i podróżników, którzy zaczęli zbierać lokalne tradycje ustne, kontynuując niejako folklorystyczne badania prowadzone od schyłku XVIII wieku w Europie. Dzisiaj te zgromadzone tradycje są ważnym materiałem uzupełniającym inne rodzaje źródeł. Jednocześnie z ich wykorzystaniem łączy się szereg problemów metodologicznych. Pierwsza część zajęć ma stanowić wprowadzenie do tej tematyki. Kolejnym segmentem tematycznym ćwiczeń będą relacje z podróży, które stały się w XIX wieku osobnym gatunkiem literackim. Zarówno odkrycia geograficzne, jak rozwój prasy i rynku księgarskiego przyczyniły się do wzrostu produkcji tego typu tekstów. Relacje podróżnicze z tego okresu są ważnym i często jedynym źródłem do poznania społeczeństw pozaeuropejskich i problemu ich zetknięcia z cywilizacją nowoczesną, stąd konieczne jest szczególnie rygorystyczne stosowanie wobec nich aparatu krytycznego. Zajęcia pozwolą na zrozumienie, jak aktualne trendy literackie, wymogi rynku czytelniczego, ekstremalnie trudne realia podróży, jak i złożona osobowość podróżników-odkrywców wpływały na wiarygodność ich opisów. Osobnym problemem, który omówimy jest proces powstawania ilustracji do relacji podróżniczych tego okresu i możliwości ich wykorzystania w badaniach historycznych.
Inną kategorią źródeł wykorzystywanych przez historyków Afryki są dwudziestowieczne opisy etnograficzne. Ich szczególna wartość dla historyka wynika m.in. z wysokich kompetencji badawczych autorów i ich długotrwałego pobytu wśród społeczeństw afrykańskich. Podobnie jak w przypadku źródeł podróżniczych jednak, wykorzystaniu źródeł etnograficznych do badań historycznych towarzyszyć musi rzetelna krytyka. Jej podstawą jest znajomość zarówno paradygmatu badawczego, jak metody dokumentacji i okoliczności badań terenowych. Na zajęciach przeanalizujemy opisy etnograficzne z kręgu brytyjskiej i francuskiej tradycji badawczej, reprezentujące różne okresy XX w. W ich krytyce i interpretacji pomogą nam opracowania należące do krytycznego wobec wcześniejszych dokonań dyscypliny nurtu antropologii końca XX wieku, pióra Adama Kupera, Clifforda Geertza i Jamesa Clifforda.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu ćwiczeń student zna cechy charakterystyczne narracji podróżniczej okresu sentymentalizmu i okresu wiktoriańskiego, różnice pomiędzy różnymi typami relacji podróżniczych (dziennik, depesza, artykuł prasowy, praca książkowa), zna stereotypowe wyobrażenia postaci, krajobrazów, osiedli ludzkich, sytuacji społecznych, artefaktów w XIX-wiecznej ilustracji podróżniczej, zna główne założenia teorii pochodzeniowej i koncepcji społeczeństwa segmentarnego, podstawowe pojęcia z zakresu antropologii politycznej, wpływ gwałtownych procesów historycznych na społeczeństwo plemienne, rozumie różnice między brytyjską a francuską szkołą etnografii XX-wiecznej, zna różne strategie obserwacji i dokumentacji, zasady obserwacji uczestniczącej i konsekwencje ich nieprzestrzegania, zna różne strategie narracyjne antropologów: dzieło otwarte, wszechwiedza, liberalizm/ironia, narracja prowadzona w dialogu z informatorem, etnograf swój-obcy. Powinien także wiedzieć jakie są podstawowe cechy przekazu oralnego, jaka jest metodologia jego badania, a także jaka jest jego wartość jako źródła historycznego. Powinien uświadomić sobie trudności związane z wykorzystaniem tych źródeł, a jednocześnie poznać podstawy wewnętrznej i zewnętrznej ich krytyki.
Po zakończeniu ćwiczeń student umie: analizować teksty relacji podróżniczych pod kątem cech charakterystycznych dla danego okresu, ze względu na konstrukcję podmiotu, rodzaje dyskursów rasowych i społecznych, wykorzystywać wiedzę o biografii autora do krytycznej analizy jego tekstów, oceniać wartość różnych typów relacji podróżniczej, rozpoznawać techniki produkcji ilustracji do prac podróżniczych, wskazywać na cechy ich kompozycji, umieć wskazywać cechy opisu etnograficznego osadzonego w tradycji teorii funkcjonalnej, umieć rozpoznawać różne strategie narracji w opisie etnograficznym; krytycznie wykorzystać zbiory tradycji ustnych; oceniać ich wartość, oraz wartość poszczególnych edycji tych tradycji, rozpoznawać, które tradycje są oryginalne, a które skażone tradycjami piśmiennymi. Powinien też umieć wkomponować źródła oralne w zestaw tradycyjnych źródeł pisanych i wizualnych, jako element wzbogacenia różnorodności materiału źródłowego.
Kryteria oceniania
Ocena ciągła aktywności, kolokwium.
Literatura
Jak w sylabusie zajęć w cyklu dydaktycznym.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: