- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Źródła podróżnicze, etnograficzne oraz tradycja mówiona i zapisana w badaniach nad historią Afryki XIX i XX wieku 3104-M3K2-MPML-OG
Dzieje Afryki wymagają specyficznego instrumentarium
badawczego, a przede wszystkim zrozumienia lokalnych
uwarunkowań. Gros tradycyjnego materiału źródłowego ma
charakter zewnętrzny, reprezentuje wizję świata, poglądy i
przekonania przybyszy spoza Afryki, głównie
Europejczyków. Jednocześnie ludy afrykańskie mają swoją
bardzo bogatą tradycję przekazu ustnego, stanowiącego
jeden ze zworników afrykańskich społeczności. Te tradycje
bardzo wcześnie zainteresowały europejskich badaczy,
misjonarzy i podróżników, którzy zaczęli zbierać lokalne
tradycje ustne, kontynuując niejako folklorystyczne badania
prowadzone od schyłku XVIII wieku w Europie. Dzisiaj te
zgromadzone tradycje są ważnym materiałem
uzupełniającym inne rodzaje źródeł. Jednocześnie z ich
wykorzystaniem łączy się szereg problemów
metodologicznych. Pierwsza część zajęć ma stanowić
wprowadzenie do tej tematyki. Kolejnym segmentem
tematycznym ćwiczeń będą relacje z podróży, które stały się
w XIX wieku osobnym gatunkiem literackim. Zarówno
odkrycia geograficzne, jak rozwój prasy i rynku
księgarskiego przyczyniły się do wzrostu produkcji tego
typu tekstów. Relacje podróżnicze z tego okresu są ważnym
i często jedynym źródłem do poznania społeczeństw
pozaeuropejskich i problemu ich zetknięcia z cywilizacją
nowoczesną, stąd konieczne jest szczególnie rygorystyczne
stosowanie wobec nich aparatu krytycznego. Zajęcia
pozwolą na zrozumienie, jak aktualne trendy literackie,
wymogi rynku czytelniczego, ekstremalnie trudne realia
podróży, jak i złożona osobowość podróżników-odkrywców
wpływały na wiarygodność ich opisów. Osobnym
problemem, który omówimy jest proces powstawania
ilustracji do relacji podróżniczych tego okresu i możliwości
ich wykorzystania w badaniach historycznych.
Inną kategorią źródeł wykorzystywanych przez historyków
Afryki są dwudziestowieczne opisy etnograficzne. Ich
szczególna wartość dla historyka wynika m.in. z wysokich
kompetencji badawczych autorów i ich długotrwałego
pobytu wśród społeczeństw afrykańskich. Podobnie jak w
przypadku źródeł podróżniczych jednak, wykorzystaniu
źródeł etnograficznych do badań historycznych
towarzyszyć musi rzetelna krytyka. Jej podstawą jest
znajomość zarówno paradygmatu badawczego, jak metody
dokumentacji i okoliczności badań terenowych. Na
zajęciach przeanalizujemy opisy etnograficzne z kręgu
brytyjskiej i francuskiej tradycji badawczej, reprezentujące
różne okresy XX w. W ich krytyce i interpretacji pomogą
nam opracowania należące do krytycznego wobec
wcześniejszych dokonań dyscypliny nurtu antropologii
końca XX wieku, pióra Adama Kupera, Clifforda Geertza i
Jamesa Clifforda.
Rodzaj przedmiotu
ogólnouniwersyteckie
Efekty kształcenia
Po zakończeniu ćwiczeń student powinien znać: cechy
charakterystyczne narracji podróżniczej okresu
sentymentalizmu i okresu wiktoriańskiego, różnice
pomiędzy różnymi typami relacji podróżniczych (dziennik,
depesza, artykuł prasowy, praca książkowa), znać
stereotypowe wyobrażenia postaci, krajobrazów, osiedli
ludzkich, sytuacji społecznych, artefaktów w XIX-wiecznej
ilustracji podróżniczej, znać główne założenia teorii
pochodzeniowej i koncepcji społeczeństwa segmentarnego,
znać podstawowe pojęcia z zakresu antropologii politycznej,
znać wpływ gwałtownych procesów historycznych na
społeczeństwo plemienne, znać różnice między brytyjską a
francuską szkołą etnografii XX-wiecznej, znać różne
strategie obserwacji i dokumentacji, znać zasady obserwacji
uczestniczącej i konsekwencje ich nieprzestrzegania, znać
różne strategie narracyjne antropologów: dzieło otwarte,
wszechwiedza, liberalizm/ironia, narracja prowadzona w
dialogu z informatorem, etnograf swój-obcy. Powinien także
wiedzieć jakie są podstawowe cechy przekazu oralnego, jaka
jest metodologia jego badania, a także jaka jest jego wartość
jako źródła historycznego. Powinien uświadomić sobie
trudności związane z wykorzystaniem tych źródeł, a
jednocześnie poznać podstawy wewnętrznej i zewnętrznej
ich krytyki.
Po zakończeniu ćwiczeń student powinien umieć :
analizować teksty relacji podróżniczych pod kontem cech
charakterystycznych dla danego okresu, ze względu na
konstrukcję podmiotu, rodzaje dyskursów rasowych i
społecznych, wykorzystywać wiedzę o biografii autora do
krytycznej analizy jego tekstów, oceniać wartość różnych
typów relacji podróżniczej, rozpoznawać techniki produkcji
ilustracji do prac podróżniczych, wskazywać na cechy ich
kompozycji, umieć wskazywać cechy opisu etnograficznego
osadzonego w tradycji teorii funkcjonalnej, umieć
rozpoznawać różne strategie narracji w opisie
etnograficznym
Powinien także umieć krytycznie wykorzystać zbiory
tradycji ustnych. Oceniać ich wartość, oraz wartość
poszczególnych edycji tych tradycji. Powinien rozpoznawać,
które tradycje są oryginalne a które skażone tradycjami
piśmiennymi. Powinien też umieć wkomponować źródła
oralne w zestaw tradycyjnych źródeł pisanych i wizualnych,
jako element wzbogacenia różnorodności materiału
źródłowego.
Kryteria oceniania
Pod uwagę brane będzie ciągła obserwacja aktywności i
przygotowania do zajęć, kolokwium.
Literatura
Patrz: sylabus
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: