Dydaktyka historii w szkole podstawowej, cz. II (Specjalizacja nauczycielska) 3104-L3SN19-DHSP/L
Zajęcia „dydaktyka historii w szkle podstawowej” adresowane są do studentów, którzy wybrali specjalizację nauczycielską. Celem zajęć jest umożliwienie studentowi opanowania wiedzy i umiejętności składających się na warsztat nauczyciela historii w szkole podstawowej. Podczas zajęć studenci nabywają wiedzę i umiejętności z zakresu planowania pracy z uczniami, w taki sposób, by w trakcie zajęć edukacyjnych efektywnie realizowane były cele nauczania określone w „Podstawie programowej” w sposób inspirujący rozwój intelektualny uczniów oraz rozbudzający ich poznawcze zainteresowanie historią.
Podczas zajęć studenci zapoznają się z zapisami „Podstawy programowej” dla przedmiotu historia w szkole podstawowej oraz i ich metodyczną interpretacją. W jej zakres wchodzi: rozumienie koncepcji nauczania historii w szkole podstawowej, prawidłowe odczytywanie znaczenia czasowników operacyjnych, znajomość merytorycznych treści nauczania w szkole podstawowej oraz kształconych na tym etapie edukacji kompetencji warsztatu historyka.
Podczas zajęć studenci poznają narzędzia i metody kształcenia u uczniów szkoły podstawowej umiejętności fundamentalnych, do których należy: chronologia (poruszanie się w czasie historycznym); poruszanie się w przestrzeni historycznej (praca z mapą, planem, odczytywanie śladów historii w przestrzeni naturalnej); praca ze źródłem (podstawy systematyki źródeł, podstawy krytyki i odczytywania informacji zawartych w źródle pisanym, ikonograficznym, audiowizualnym).
Podczas zajęć studenci poznają zasady planowania pracy dydaktycznej w perspektywie cyklu kształcenia (klasa IV–VIII szkoły podstawowej), roku szkolnego, semestru oraz jednostki lekcyjnej.
Podczas zajęć studenci poznają typy lekcji oraz zasady opracowania prawidłowego pod względem merytorycznym i metodycznym scenariusza lekcji każdego typu.
Podczas zajęć studenci nabędą umiejętność prawidłowego pod względem merytorycznym i metodycznym doboru metod i technik kształcenia. Poznają zasady stosowania podręcznika oraz innych środków dydaktycznych w perspektywie ich prawidłowego doboru dla osiągnięcia określonego celu (celów) edukacyjnego.
Podczas zajęć studenci poznają formy i zasady komunikacji i współpracy z uczniem, zespołem uczniów podczas lekcji oraz formy i zasady organizacji zajęć edukacyjnych poza szkołą (lekcja muzealna, lekcja w bibliotece, wycieczka historyczna, projekty).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza
po zakończeniu zajęć student zna i rozumie:
– miejsce historii w ramowych planach nauczania w szkole podstawowej;
– podstawę programową przedmiotu historia w szkole podstawowej;
– cele kształcenia i treści nauczania przedmiotu historia w szkole podstawowej;
– osadza przedmiot historia w szkole podstawowej w kontekście dalszego kształcenia;
– strukturę wiedzy w zakresie przedmiotu historia w szkole podstawowej;
– kompetencje kluczowe i ich kształtowanie w ramach nauczania przedmiotu historia w szkole podstawowej;
– integrację wewnątrz- i międzyprzedmiotową;
– zagadnienia związane z programem nauczania przedmiotu historia w szkole podstawowej: tworzenie i modyfikacja, analiza, ocena, dobór i zatwierdzanie;
– zasady projektowania procesu kształcenia oraz rozkład materiału;
– kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela;
– potrzebę profesjonalnego rozwoju nauczyciela, także z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej;
– znaczenie autorytetu nauczyciela;
– interakcje ucznia i nauczyciela w toku lekcji;
– potrzebę dostosowywania sposobu komunikowania się do poziomu rozwoju uczniów i stymulowania aktywności poznawczej uczniów, w tym kreowania sytuacji dydaktycznych;
– rolę nauczyciela jako popularyzatora wiedzy;
– znaczenie współpracy nauczyciela w procesie dydaktycznym z rodzicami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym;
– konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania, w tym metody aktywizujące; proces uczenia się przez działanie, odkrywanie lub dociekanie naukowe oraz pracę badawczą ucznia; metodę projektów;
– zasady doboru metod nauczania typowych dla przedmiotu historia;
– metodykę realizacji poszczególnych treści kształcenia w obrębie przedmiotu historia w szkole podstawowej – rozwiązania merytoryczne i metodyczne, dobre praktyki, dostosowanie oddziaływań do potrzeb i możliwości uczniów lub grup uczniowskich o różnym potencjale;
– typowe dla przedmiotu historia w szkole podstawowej błędy uczniowskie, ich rolę i sposoby wykorzystania w procesie dydaktycznym;
– organizację pracy w klasie i w grupach;
– potrzebę indywidualizacji nauczania;
– zagadnienie nauczania interdyscyplinarnego;
– formy pracy specyficzne dla przedmiotu historia: wycieczki, zajęcia terenowe i laboratoryjne, doświadczenia, konkursy;
– zagadnienia związane z pracą domową;
– sposoby organizowania przestrzeni klasy szkolnej: środki dydaktyczne (podręczniki i pakiety edukacyjne) i pomoce dydaktyczne – dobór i wykorzystanie zasobów edukacyjnych, w tym elektronicznych i obcojęzycznych; edukacyjne zastosowania mediów i technologii informacyjno-komunikacyjnej; myślenie komputacyjne w rozwiązywaniu problemów w zakresie przedmiotu historia w szkole podstawowej;
– potrzebę wyszukiwania, adaptacji i tworzenia elektronicznych zasobów edukacyjnych i projektowania multimediów;
– metody kształcenia w odniesieniu do przedmiotu historia;
– znaczenie kształtowania postawy odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;
– znaczenie rozwijania umiejętności osobistych i społecznych uczniów;
– potrzebę kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów oraz budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów, a także kształtowania kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;
– warsztat pracy nauczyciela: właściwe wykorzystanie czasu lekcji przez ucznia i nauczyciela;
– potrzebę kształtowania u ucznia pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijania ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej, a także logicznego i krytycznego myślenia; potrzebę kształtowania motywacji do uczenia się danego przedmiotu;
– potrzebę kształtowania nawyków systematycznego uczenia się i korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu, oraz przygotowania ucznia do uczenia się przez całe życie przez stymulowanie go do samodzielnej pracy.
Umiejętności
po zakończeniu zajęć student potrafi:
– identyfikować typowe zadania szkolne z celami kształcenia, w szczególności z wymaganiami ogólnymi podstawy programowej, oraz z kompetencjami kluczowymi;
– przeanalizować rozkład materiału;
– identyfikować powiązania treści przedmiotu historia w szkole podstawowej z innymi treściami nauczania;
– dostosować sposób komunikacji do poziomu rozwojowego uczniów;
– kreować sytuacje dydaktyczne służące rozwojowi zainteresowań uczniów i popularyzacji wiedzy;
– podejmować skuteczną współpracę w procesie dydaktycznym z rodzicami uczniów, pracownikami szkoły i środowiskiem pozaszkolnym;
– dobierać metody pracy klasy oraz środki dydaktyczne, w tym z zakresu technologii informacyjno-komunikacyjnej, aktywizujące uczniów;
– fachowo i rzetelnie oceniać pracę uczniów wykonywaną w klasie i w domu;
– rozpoznać typowe dla przedmiotu historia błędy uczniowskie i wykorzystać je w procesie dydaktycznym.
Kompetencje społeczne
po zakończeniu zajęć student jest gotów do:
– adaptowania metod pracy do potrzeb uczniów;
– popularyzowania wiedzy wśród uczniów i w środowisku szkolnym;
– zachęcania uczniów do podejmowania prób badawczych;
– promowania odpowiedzialnego i krytycznego wykorzystywania mediów cyfrowych oraz poszanowania praw własności intelektualnej;
– kształtowania umiejętności współpracy uczniów, w tym grupowego rozwiązywania problemów;
– budowania systemu wartości i rozwijania postaw etycznych uczniów oraz kształtowania ich kompetencji komunikacyjnych i nawyków kulturalnych;
– rozwijania u uczniów ciekawości, aktywności i samodzielności poznawczej oraz logicznego i krytycznego myślenia;
– kształtowania nawyku systematycznego uczenia się i korzystania z różnych źródeł wiedzy, w tym z Internetu;
– stymulowania uczniów do uczenia się przez całe życie przez samodzielną pracę.
Kryteria oceniania
Metody oraz kryteria oceniania podane są w sylabusie zajęć.
Metody i kryteria oceniania określa każdy z prowadzących zajęcia.
Literatura
– Podstawa programowa edukacji historycznej w szkole podstawowej: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 14.02.2107, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 2017, poz. 356 (dostępne: www.prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20170000356).
– M. Bieniek, Dydaktyka historii. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn 2007.
– E. Chorąży, D. Konieczka-Śliwińska, S. Roszak, Edukacja historyczna w szkole. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
– J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
– Metodyka nauczania historii w szkole podstawowej, pod red. Cz. Majorka, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988.
– Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (wiele wydań).
– Współczesna dydaktyka historii. Zarys encyklopedyczny dla nauczycieli i studentów, pod red. J. Maternickiego, Wydawnictwo Juka, Warszawa 2004.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: