- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Archeologia rzymskiej Sycylii 3101-DWARS-OG
Studia badawcze dotyczące obecności rzymskiej na Sycylii w okresie Republiki i Cesarstwa są wbrew pozorom stosunkowo mało rozbudowane. Współcześni autorzy zgadzają się ze sobą, że Sycylia, jako pierwsza rzymska prowincja, była swego rodzaju poletkiem doświadczalnym dla Rzymu. Dla nowych „właścicieli” wyspy wszystko było inne niż w terra Italia. Jeszcze do końca I wieku przed Chr. językiem powszechnie używanym była greka, podobnie jak popularne były wcześniejsze układy administracyjne, obyczaje czy wierzenia.
Podbój Sycylii nastąpił w 241 roku przed Chr., a ustanowienie Sycylii pierwszą prowincją rzymską w 227 roku przed Chr. Na wschodzie wyspy istniało nadal królestwo Syrakuz, rządzone przez Hieron II, które zostało pokonane i upadło dopiero w 211 roku przed Chr. Dla Rzymian tereny te były trudne w administrowaniu, bowiem królestwo Hierona II ugruntowało i skonsolidowało region południowo-wschodniej części wyspy, Hieron wprowadził nowy system podatkowy, nadał nowe role poszczególnym miastom. Ponadto rejon ten był bardzo zaawansowany z zakresie rozwoju architektonicznego. Miasta były silniejsze i bardziej niezależne niż pozostałe. Sukcesywnie Rzymianie przejęli jednak zarządzanie na wyspie (włącznie z podatkami). Zboże z Sycylii odegrało kolosalną logistyczną rolę w podbojach rzymskich w II wieku przed Chr., zaś sama Sycylia cieszyła się wówczas okresem pokoju i prosperity. W latach 135-132 i 104-100 na Sycylii wybuchły dwa ogromne powstania niewolników. Wprowadzono nowe prawo tzw. lex Rupilia.
Kolejnym istotnym okresem dla wyspy były rządy Werresa, który nie szanował na wyspie żadnych praw i doprowadził ją do ruiny. W 42 roku przed Chr. Sekstus, syn Pompejusza, przejął kontrolę nad Sycylią i zablokował zyski płynące do Rzymu. Wyspa została odzyskana przez Oktawiana. Co świadczy o fakcie, że mimo tego, że przestała odgrywać główną rolę jako spichlerze Rzymu, nadal cieszyła się jego uwagą.
Po podboju rzymskim wszystko zaczęło funkcjonować w nowych realiach. Miasta do tej pory niezależne (nawet te wchodzące w skład królestwa syrakuzańskiego) zaczęły być uzależnione od Rzymu (civitas decumana). Jak i czy funkcjonowały i były zasiedlone w nowych, politycznych strukturach? Czy miasta odgrywały taką samą rolę jak wcześniej? Jakie znaczenie miały w czasach Republiki, a jakie zyskały w okresie Cesarstwa. Wiele miast w tej części wyspy to tak zwane „hill-town”, które podczas rywalizacji pomiędzy greckimi koloniami, Kartagińczykami i Rzymianami, miały charakter miejski. Czy jednak w okresie pax Romana zmieniły swój charakter? Czy transformacje w strukturze gospodarki wyspy, nowa, obca, rzymska administracja i koncentracja Rzymu na Sycylii jako na regionie obfitym w płody rolne, w tym przede wszystkim zboże, zmieniły miasta w ośrodki miejskie o wiejskim charakterze?
Zakres tematyczny:
1. Wstęp do problematyki, geografia, ogólny rys kulturowy.
2. Sycylia przed podbojem rzymskim (dominacja grecka i fenicka na wyspie). Rys historyczny i ekonomiczny.
3. Królestwo syrakuzańskie Hierona II. Lex Hieronica.
4. Konflikty wewnętrzne na Sycylii oraz I i II wojna punicka.
5. Podłoże kulturowe, polityczne i ekonomiczne oraz organizacja prowincji rzymskiej.
6. Źródła pisane o Sycylii.
7. Sycylia w okresie Republiki Rzymskiej.
8. Powstania niewolników i własność ziemska na wyspie. Lex Rupilia.
9. Namiestnictwo Werresa i oskarżenia Cycerona.
10. Sekstus Pompejusz a Oktawian. Reorganizacja prowincji za czasów cesarza Augusta. Sycylia w okresie Cesarstwa.
11. Zmiany urbanizacyjne, czyli rzymska architektura publiczna (np.: Syracusae, Catina, Tauromenium, Tyndaris, Akrai, Henna, Lilybaeum, Panormus).
12. Lądowe szlaki komunikacyjne w prowincji Sycylia.
13. Komunikacja rzeczna i morska wyspy.
14. Zasoby naturalne Sycylii (pszenica i jęczmień, wino, oliwa, owoce, garum). Rolnictwo i właściciele ziemscy (np.: Aguglia, Campanaio, Palazzolo Acreide). Ager publicus (Leontinoi)
15. Gospodarka wyspy i kontakty handlowe.
16. Struktura społeczna.
17. Rzymska architektura cywilna (Agrygent, Capo Boeo, San Biagio, Tellaro, Piazza Armerina).
18. Archaiczne mennictwo Sycylii.
19. Organizacja mennictwa na Sycylii przed podbojem rzymskim.
20. Mennictwo na obszarze provincia Sycylia.
21. Przegląd najważniejszych ośrodków: Lilibeo, Trapani, Mazara, Erice, Regesta, Salemi, Milazzo, Pachino.
22. Przegląd najważniejszych ośrodków: Terme Segestane, Katania, Centuripe, Herbessus, Messyna, Syrakuzy.
23. Wierzenia i kulty na wyspie.
24. Sycylia w późnym antyku. Chrystianizacja Sycylii (III-VII wiek po Chr.)
25. Podróżnicy o Sycylii. Polacy o Sycylii.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
w sali
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student uczestniczący w zajęciach pozyska wiedzę, podstawowe pojęcia i terminologię o historii, archeologii i numizmatyce Sycylii, pierwszej prowincji rzymskiej. Zapozna się z geografią wyspy oraz najważniejszymi stanowiskami archeologicznymi i zabytkami wyspy z czasów Republiki i okresu Cesarstwa, co pozwoli mu na zapoznanie się i zrozumienie podstawowych metod analiz i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych dt. tematu. Zdobędzie umiejętność rozpoznania, przeznaczenia i klasyfikacji źródeł archeologicznych dt. rzymskiej Sycylii. Zdobędzie informacje dotyczące niepowtarzalności archeologicznego dziedzictwa kulturowego Sycylii i ich wpływu na zrozumienie procesów przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych w obrębie republiki i cesarstwa rzymskiego/
Dla studentów archeologii możliwość udziału w badaniach interdyscyplinarnych i wykopaliskowych w obrębie greckiej kolonii i rzymskiego miasta Acrae (Palazzolo Acreide na Sycylii, Włochy).
Kryteria oceniania
egzamin ustny, końcowy egzamin ustny na ocenę
Praktyki zawodowe
-
Literatura
1. Boeselager D., Antike Mosaiken in Sizilien. Hellenismus und römische Kaiserzeit, 3. Jahrhundert vor Chr.-3. Jahrhundert nach Chr., Archaeologica XL, Rome 1983.
2. Clemente G., Sicily and Rome. The Impact of Empire on a Roman Province, (w:) Forms of Control and Subordination in Antiquity, red. Yuge T., Doi M., Leiden-New York-København-Köln 1988, s. 105-120.
3. Finley M.I., A History of Sicily. Ancient Sicily to the Arab Conquest, London 1968.
4. Holloway R.R., The Archaeology of Ancient Sicily, London-New York 2000.
5. Leighton R., Early societies in Sicily. New developments in archaeological research, London 1996.
6. Prag J.R.W., Sicilia nutrix plebis Romanae: rhetoric, law, and taxation in Cicero's Verrines, London 2007.
7. Prag J.R.W., Ciceronian Sicily. The Epigraphic Dimension, in: Le Sicile de Cicérone. Lectures des Verrines, red. Dubouloz J., Pittia S., Franche-Comté 2007, s. 245-271.
8. Rubincam C.R., Chronology of the Punishment and Reconstruction of Sicily by Octavian Augustus, American Journal of Archaeology 89, nr 3, 1985, s. 521-522.
9. Smith C., Serrati J., Sicily from Aeneas to Augustus. New Approaches in Archaeology and History, Edinburgh 2000.
10. Uggeri G., La viabilità della Sicilia in età romana, Journal of Ancient Topography (Rivista di Topografia Antica), suppl. II, 2004
11. Verbrugghe G.P., Sicily 210-70 B.C. Livy, Cicero and Diodorus, Transactions and Proceedings of the American Philological Association 103, 1972, ss. 535-559.
12. Wilson R.J.A., Sicily under the Roman Empire. The archaeology of Roman province, 36 BC – AD 535, Warminster 1990.
13. Wilson R.J.A., Roman Architecture in a Greek World: the Example of Sicily, (w:): Architecture and architectural Sculpture in the Roman Empire, red. Henig M., Oxford University Committee for Archaeology, Monograph 29, 1990, s. 67-90.
14. Zambon E., Tradition and Innovation: Sicily between Hellenism and Rome, Stuttgart 2008.
Efekty uczenia:
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: