Historia literatury litewskiej 2 3020-BA3HL2
Celem kursu jest zapoznanie studentów z historią współczesnej literatury litewskiej poprzez omówienie podstawowych zagadnień jej dotyczących, takich jak m.in.: wpływ odzyskania niepodległości na twórczość literacką, pisarze litewscy a hasła walki o sprawiedliwość społeczną i prawa narodu litewskiego, kierunki modernistyczne, nurt psychologiczny, symbolizm (V. Mykolaitis-Putinas, B. Sruoga), impresjonizm, neoromantyzm (S. Nėris, A. Miškinis, J. Aistis, B. Brazdžionis), tradycje epickie (J. Tumas-Vaižgantas, V. Krėvė, A. Vienuolis), awangarda (K. Binkis, J. Žlabys-Žengė), modernizacja narracji realistycznej (J. Savickis, I. Šeinius), postawy literackie wobec okupacji sowieckiej, literatura lagrowa i łagrowa, twórczość partyzantów (B. Sruoga, D. Grinkevičiūtė, B. Krivickas, L. Baliukevičius-Dzūkas), życie literackie i najwybitniejsze dzieła literackie na emigracji (A. Mackus, H. Nagys, A. Nyka-Niliūnas, A. Škėma, M. Katiliškis), sytuacja literatury litewskiej i jej zmiany w okresie radzieckim, próby odnowy języka poetyckiego (J. Marcinkevičius, J. Vaičiūnaite, V. Bložė, M. Martinaitis, S. Geda, T. Venclova), rozwój form narracyjnych (I. Meras) i wersje socjokulturowej sowieckiej przestrzeni w prozie (J. Aputis, R. Granauskas, B. Radzevičius), literatura a ruch niepodległościowy na początku lat 90., próby powieści postmodernistycznej.
Studenci zapoznają się z najważniejszymi dokonaniami twórczymi pisarzy litewskich oraz problematyką literatury litewskiej XX wieku poprzez czytanie, analizy i interpretacje wybranych tekstów literackich.
Szacunkowa liczba godzin, które student musi przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się:
konwersatorium – 60 godz. (2 ECTS)
samodzielne przygotowywanie się do zajęć – 60 godz. (2 ECTS)
konsultacje dot. pracy pisemnej i przygotowanie pracy – 30 godz. (1 ECTS)
przygotowanie się do egzaminu końcowego – 30 godz. (1 ECTS)
RAZEM = 180 godzin
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student:
WIEDZA
- wymienia i definiuje podstawowe zjawiska, kategorie
i prądy w historii współczesnej literatury litewskiej;
- zna elementarną terminologię historycznoliteracką związaną
z procesem rozwoju literatury litewskiej, z uwzględnieniem perspektywy komparatystycznej i kulturowej;
- zna w zakresie podstawowym wybranych twórców współczesnej literatury litewskiej i ich najbardziej reprezentatywne dzieła;
- zna rolę refleksji literaturoznawczej w kształtowaniu kultury
UMIEJĘTNOŚCI
- czyta, interpretuje i analizuje teksty literackie za pomocą właściwych metod nauki o literaturze, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy;
- posiada umiejętność wyciągania wniosków, dyskutowania, formułowania sądów i argumentacji nt. dzieł nowożytnej litewskiej literatury, a także prezentowania ich w formie pisemnej;
- potrafi krytycznie spojrzeć na proces historycznoliteracki;
- posługuje się pojęciami i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla literaturoznawstwa.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
- integruje wiedzę o literaturze litewskiej z wcześniej zdobytą wiedzą z zakresu historii literatury i kultury europejskiej;
- rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w zdobywaniu wiedzy humanistycznej, w kształtowaniu własnej osobowości i formowaniu postaw inteligenckich.
Kryteria oceniania
Egzamin końcowy, do którego student jest dopuszczony pod warunkiem uzyskania zaliczeń semestralnych.
Warunki uzyskania zaliczeń semestralnych:
a) kontrola obecności (student ma prawo do 2 nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze, każda kolejna nieobecność musi być zaliczona w sposób uzgodniony z prowadzącym; nieobecność na 50 proc. zajęć wyklucza przystąpienie do egzaminu);
b) aktywny udział w dyskusjach;
c) systematyczne przygotowywanie się do zajęć (lektura tekstów obowiązkowych i wskazywanych przez prowadzącego);
d) pozytywna ocena z pracy rocznej z zakresu nowożytnej literatury litewskiej.
Ustny egzamin końcowy, do którego student jest dopuszczony pod warunkiem uzyskania zaliczeń semestralnych.
Literatura
1-2. Polityczno-kulturalna panorama Litwy lat 1918-1940.
3. Juozas Tumas-Vaižgantas i jego antropologia kultury
– J. Tumas-Vaižgantas, Dėdės ir dėdienės (fragment).
4. Struktura wspólnoty wiejskiej w prozie Vincasa Krėvė
– V. Krėvė, Bedievis (fragment).
5. Jednostka i wspólnota w prozie Antanasa Vienuolisa – aspekt społeczny i psychologiczny
– A. Vienuolis, Paskenduolė (fragment).
6. Pierwsze próby modernizowania prozy: poetyka impresjonistyczna i awangardowa (Ignas Šeinius i Jurgis Savickis).
– J. Savickis, Kova, Fleita (opowiadania).
– I. Šeinius, Kuprelis (fragment).
7. „Dalej od Maironisa“. Pierwsza fala nowoczesnej poezji – liryka symbolistyczna (Balys Sruoga, Vincas Mykolaitis-Putinas – wybór wierszy).
8. Pierwsza fala awangardy – „Keturi vėjai” (Kazys Binkis)
– K. Binkis, J. Žlabys-Žengė - wybór wierszy
9. Kierunki rozwoju dramatu w międzywojniu – Balys Sruoga, Vincas Krėvė, Kazys Binkis
– K. Binkis, Generalinė repeticija.
10. Vincas Mykolaitis-Putinas i powieść "Altorių šešėly"
– V. Mykolaitis-Putinas, W cieniu ołtarzy.
11. Społeczno-kulturowe konteksty czwartego dziesięciolecia: kulturowe programy neoromantyków i „Trzeciego Frontu” („Trečias frontas“)
12-13. Liryka wyznaniowa Jonasa Aistisa, Antanasa Miškinisa, Salomėji Nėris, Bernardasa Brazdžionisa – wybór wierszy.
14. Przesłanki do powstania literatury emigracyjnej i najważniejsze pokolenia poetów – krąg antologii „Žemė” (žemininkai) i „bez ziemi” (bežemiai)
– V. Mačernis, K. Bradūnas, A. Nyka-Niliūnas, H. Nagys, L. Sutema, A. Mackus – wybór wierszy.
15. Kierunki rozwoju prozy emigracyjnej
– A. Škėma, Balta drobulė (fragmenty)
16. Literatura i okupacja sowiecka.
– E. Mieželaitis, Człowiek (wybór).
17. Reakcja literatury na okupację i II wojnę światową: historia dzieła jako przykład społeczno-kulturalnej sytuacji w okresie powojennym ("Baltaragio malūnas" Kazysa Boruty)
– K. Boruta, Młyn Bałtaragisa.
18-19. Literatura partyzantów, zesłańców, lagrowa i łagrowa: problematyka literatury dokumentarnej w kontekście katastrof połowy XX w.
– B. Sruoga, Las bogów.
– D. Grinkevičiūtė, Litwini nad Morzem Łaptiewów.
– L. Baliukevičius, Dziennik partyzanta „Dzūkasa“.
– E. Baliutytė, Formy samoświadomości w litewskiej literaturze dokumentu osobistego, [w:] Zranieni przez czas. Współczesna literatura litewska, opr. i wstęp D. Mitaitė, J. Sprindytė, przekład I. Korybut-Daszkiewicz, J. Tabor, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2011, s. 134-151.
20. Okres „odwilży“ i stabilizacji: poetycki program powrotu jednostki do kultury (Justinas Marcinkevičius, Janina Degutytė – wybór wierszy).
21. Modernizacja poezji (Marcelijus Martinaitis, Sigitas Geda, Vytautas P. Bložė – wybór wierszy).
22. Paradygmat nowoczesnej kultury miejskiej (Judita Vaičiūnaitė, Tomas Venclova – wybór wierszy).
23-24. Kierunki modernizacji prozy (Juozas Aputis, Bronius Radzevičius, Icchokas Meras, Bitė Vilimaitė, Romualdas Granauskas)
– R. Granauskas, Ofiara z byka.
– I. Meras, Gra o życie.
– D. Striogaitė, Proza, której czas nie pokona, [w:] Zranieni przez czas. Współczesna literatura litewska, opr. i wstęp D. Mitaitė, J. Sprindytė, przekład I. Korybut-Daszkiewicz, J. Tabor, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2011, s. 217-232.
25. Spokojni buntownicy (Antanas A. Jonynas, G. Patackas, Kornelijus Platelis, Nijolė Miliauskaitė, Donaldas Kajokas – wybór wierszy).
26. Ironiczne wersje postaw w czasach radzieckich i okresie jego krytycznego wartościowania w prozie (Saulius Šaltenis, Juozas Erlickas, Jurgis Kunčinas, Ričardas Gavelis – wybór).
27. Debiuty ostatniego dziesięciolecia XX w.: prowokacje wobec tradycji (Sigitas Parulskis, Aidas Marčėnas, Jurga Ivanauskaitė – wybór).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: