Historia polskich edycji literatury powszechnej (wraz z elementami translatologii) 3007-R3A3HEL
I. Kwestię historii polskich edycji literatury powszechnej można sprowadzić do pytania: jakie dzieła należące do międzynarodowego kanonu literackiego tłumaczono na przestrzeni stuleci na język polski? Powyższe zagadnienie oznacza więc w praktyce historyczny przegląd najważniejszych inicjatyw edytorsko-translatorskich literatury pięknej podejmowanych w języku polskim w XIX i XX w. Rodzi się oto swoista hybryda badawcza, którą jest polskojęzyczna literatura przekładowa, polska literatura przekładowa lub – przytoczmy częściej spotykane określenie – literatura przekładowa w języku polskim. Czy ten „nowotwór” bądź „dziwotwór” literacki stanowi zasadniczą część polskiego procesu historycznoliterackiego, czy też sytuuje się na obrzeżach jego mainstreamu? Czy suma przekładów literackich w danym okresie historycznoliterackich upoważnia nas do mówienia o „literaturze przekładowej”, czy powinniśmy raczej pozostać przy stwierdzeniu, że mamy do czynienia z przekładami literackimi, rozpatrywanymi incydentalnie i z osobna? Czy literatura powszechna w jej „przekładowej reprezentacji” w języku polskim była dokładnym odwzorowaniem zbioru literatury arcydzieł, czy polski ethnos profilował ów kanon stosowanie do własnych potrzeb? I wreszcie szereg pytań końcowych: co tłumaczono (fikcję: prozę, poezję, dramat czy dokument?), kogo tłumaczono (pisarzy uznanych czy popularnych?), gdzie tłumaczono (prasa społeczna, periodyki literackie, serie wydawnicze?), jak tłumaczono (w całości, w wyborze, wiernie, parafrazując, poetycko?) i wreszcie kto tłumaczył
(profesjonaliści, panny na wydaniu, pisarze czy dziennikarze?). Powyższy ciąg pytań wskazuje, że formuła merytoryczna i metodologiczna zajęć będzie otwarta, niekonkluzywna i eksperymentalna, a ich zasadniczym celem stanie się wypracowanie - metodą prób i błędów - pola problemowo-faktograficznego nowego transdyscyplinarnego przedmiotu dydaktycznego, którym jest „historia polskich edycji literatury powszechnej wraz z elementami
translatologii”.
II. W trakcie zajęć student nabywa podstawowych wiadomości z zakresu teorii literaturoznawstwa porównawczego, polskiego edytorstwa historycznoliterackiego oraz fenomenów i mechanizmów życia literackiego. Obok wiedzy pozytywnej, mającej postać sumy faktów i modelowych odczytań, zajęcia będą służyć również „rozchwianiu” stereotypowych sensów na temat historii literatury
nowoczesnej i zmierzać w kierunku otwarcia nowych perspektyw myślowych.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
W trakcie zajęć student nabywa podstawowych wiadomości z zakresu teorii literaturoznawstwa porównawczego, polskiego edytorstwa historycznoliterackiego oraz fenomenów i mechanizmów życia literackiego. Obok wiedzy pozytywnej, mającej postać sumy faktów i modelowych odczytań, zajęcia będą służyć również „rozchwianiu” stereotypowych sensów na temat historii literatury nowoczesnej i zmierzać w kierunku otwarcia nowych perspektyw myślowych. Wyniesiona wiedza stanowi dopełnienie informacji zgromadzonych na kursie „historia edycji literatury polskiej”, tworzących wraz z bieżącymi zajęciami swoistą dylogię dydaktyczną.
Kryteria oceniania
• kontrola obecności
• ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność)
• egzamin końcowy pisemny
Literatura
Wybrane opracowania (monografie i książki zbiorowe):
Henry Remak, Literatura porównawcza – jej definicja i funkcja, [w:] Antologia zagranicznej komparatystyki literackiej, red. Halina Janaszek-Ivanićkova, Warszawa 1997 / Henryk Markiewicz,
Zakres i podział literaturoznawstwa porównawczego, [w:] tegoż, Przekroje i zbliżenia dawne i nowe, Warszawa 1976 / Kwiryna Ziemba, Projekt komparatystyki wewnętrznej, „Teksty Drugie” 2005.
Maria Krysztofiak, Przekład literacki a translatologia, Poznań 1999 (wyd. II) [fragmenty] / Urszula Dąmbska-Prokop,
Dokąd zmierza przekładoznawstwo: najnowsze tendencje. Kilka uwag, [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów Kraków, 22-25 września 2004, t. I, red. Małgorzata Czermińska, Stanisław Gajda, Krzysztof Kłosiński in., Kraków 2005.
Współczesne teorie przekładu. Antologia, red. Piotr Bukowski i Magda Heydel, Kraków 2009.
Edward Balcerzan, Tłumaczenie jako wojna światów. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań 2010.
Tomasz Bilczewski, Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków 2010.
Terminologia tłumaczenia, red. Jean Delisle, Hannelore LeeJahnke i Monique C. Cormier, przeł. Teresa Tomaszkiewicz, Poznań 2006.
Przekład literacki. Teoria – Historia – Współczesność, red. Alina Nowicka-Jeżowa i Danuta Knysz-Tomaszewska, Warszawa 1997.
O sztuce tłumaczenia, red. Michał Rusinek, Wrocław 1955.
Podręczniki historii literatury polskiej z serii „Wielka historia literatury polskiej” do oświecenia, romantyzmu, pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego i literatury wojennej.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: