Świat ujęzykowiony – słowa i pojęcia współczesnej polszczyzny 3003-C253GO1
Zajęcia w I semestrze będą poświęcone zagadnieniom teoretycznym, aby zapoznać uczestników z podstawowymi pojęciami i metodami opisu znaczenia wyrażeń językowych. W trakcie II semestru będziemy się koncentrować na przygotowaniach prac licencjackich: omówimy zasady pisania pracy dyplomowej (kompozycja, przypisy, bibliografia, styl wypowiedzi i in.) i zrecenzujemy kilka przykładowych prac. Uczestnicy będą prezentować tematy i postępy w przygotowaniach własnych prac, które mają być analizą wybranych zjawisk leksykalno-semantycznych współczesnej polszczyzny, ujętych w szerszym kontekście kulturowo-komunikacyjnym, w różnego typu tekstach (mogą to być m.in. teksty publicystyczne, reklamowe, literackie lub szeroko rozumiane teksty internetowe).
I SEMESTR
1. Sposoby definiowania znaczenia (przegląd stanowisk lingwistycznych: referencjalna teoria znaczenia, trójkąt semiotyczny, język jako interpretacja świata)
2. Znaczenie systemowe a znaczenie w użyciu. Modyfikacje znaczeń wyrażeń językowych w tekstach (problem polisemii, znaczenia wariantywne, inwariant semantyczny)
3. Kompozycjonalne koncepcje znaczenia. Semantyka składnikowa. Rozkład semantyczny predykatów
4. Struktura znaczenia: miejsce wartościowania i wiedzy o świecie w strukturze znaczeniowej leksemu. Konotacje semantyczne, definicja otwarta (hierarchiczny model R. Tokarskiego, definicja kognitywna J. Bartmińskiego)
5. Podstawy rekonstrukcji językowego obrazu świata, czyli zawartej w języku (czyjejś) interpretacji fragmentu rzeczywistości
6. Perspektywa, punkt widzenia nadawcy odzwierciedlone w leksyce
7. Wartościowanie utrwalone w wyrażeniach językowych
8. Sposoby porządkowania leksyki. Koncepcje pola znaczeniowego. Tematyczne kręgi słownictwa
9. Semantyka rozumienia i ram interpretacyjnych Ch. Fillmore’a
10. Kategoryzacja klasyczna i przez prototyp
11. Elementarne jednostki semantyczne w ujęciu Anny Wierzbickiej.
Eksplikacje
12. Profilowanie jako mechanizm pojęciowy odzwierciedlający się w języku
13. Mechanizmy metafory i metonimii oraz ich funkcje w języku i w tekstach
14. Teoria amalgamatów kognitywnych G. Fauconniera i M. Turnera
II SEMESTR
Zajęcia praktyczne:
- korzystanie ze słowników i korpusów (typy i charakterystyka źródeł słownikowych, NKJP i inne zbiory tekstów współczesnej polszczyzny, kwerendy korpusowe)
- kompozycja pracy, przypisy, bibliografia
- recenzje przykładowych prac licencjackich
- regularne prezentowanie postępów w przygotowaniu prac licencjackich, omawianie kwestii problematycznych
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć (60 godz.) student
- posługuje się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu semantyki leksykalnej (strukturalistycznej oraz kognitywnej)
- zna założenia i wybrane metody badawcze semantyki strukturalistycznej i kognitywnej; dostrzega powiązania między tymi paradygmatami
- dobiera odpowiednią literaturę do podjętego tematu
- korzysta ze słowników, korpusów i innych źródeł danych językowych (prawidłowo oznacza pochodzenie opisywanego przez siebie materiału językowego)
- przygotowuje samodzielnie pracę licencjacką, która jest analizą wybranego zjawiska leksykalnego współczesnej polszczyzny
Kryteria oceniania
- obecność (dwie nieobecności nieusprawiedliwione dopuszczalne w semestrze) i aktywność na zajęciach (udział w dyskusjach)
- przygotowanie do zajęć (przeczytanie i opracowanie wskazanych tekstów, referat, przygotowanie zadań związanych z określonymi tematami)
- podstawowym kryterium jest ocena postępów w przygotowaniu pracy licencjackiej (do końca I semestru: wskazanie tematu, wybór metodologii, dobór literatury; do końca II semestru: złożenie pracy licencjackiej)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: