Życie i śmierć w starożytnym Egipcie 2800-ZMZIS
Cykl wykładów ma celu pokazanie podstawowych elementów kultury starożytnego Egiptu przez pryzmat archeologii i zachowanych tekstów. Odnosi się do życia codziennego w kraju nad Nilem ale pokazuje także architekturę, sztukę na tle naturalnych warunków geograficznych. Jeden wykład zostanie poświęcony religii i mitologii egipskiej, ważnego spoiwa wszystkich aspektów życia i śmierci, także życia pozagrobowego.
Następujące zagadnienia będę przedstawione w trakcie zajęć:
1. Podstawowe informacje o Egipcie – geografia i klimat, chronologia, podstawowa terminologia, ważne instytucje egiptologiczne działające na świecie, źródła wiedzy na temat starożytnego Egiptu, podstawowa literatura na temat starożytnego Egiptu
2. Religia i mitologia egipska – początki i przejawy, koncepcje powstania świata
3. Życie i śmierć w literaturze egipskiej, na przykładach literackich, filozoficzno-religijnych, pismach z życia codziennego
4. Pierwsze osiedla i zwyczaje grobowe w czasach neolitu, na przykładach z Napta Playa (w tym Gebel Ramlah), oazy Fajum, stanowisk w Merimde Beni Salame, Omari
5. Kultury Dolnego i Górnego Egiptu – rozwój ośrodków w dolinie Nilu – Maadi, Buto, Tell el-Farcha, Tarchan, Badari, Nagada, Hammamija, Hierakonpolis
6. Połączenie Dwój Krajów i początki państwowości – Okres Archaiczny – Elefantyna, Hierakonpolis, Abydos, Sakkara, Buto, Tell el-Farcha
7. Czas budowniczych piramid i ich osiedla – Wadi Garawi, Giza. Pierwsze znane pałace - Dahszur (?), Ain Asil
8. Wielkie założenia budowlane ku chwale króla – kompleksy grobowe władców Starego Państwa – Abu Roasz, Giza, Zawijet el-Arjan, Abusir, Sakkara, Dahszur, Medum
9. Co się dzieje, gdy słabnie władza centralna? Pierwszy Okres Przejściowy i ponowne zjednoczenie kraju na początku Średniego Państwa – Sakkara, Dara, Moalla, Gebelein, Teby
10. Egipt w dobie Średniego Państwa – miasta piramid i osiedla budowniczych, pałace królewskie – Tell el-Daba, Bubastis, Kahun, Abydos, Elefantyna
11. Założenia grobowe Średniego Państwa – Teby, Liszt, Lahun, Dahszur, Hawara
12. Na styku kultur w dolinie Nilu – różne aspekty Drugiego Okresu Przejściowego – Tell el-Daba, Abydos, Teby
13. Egipt imperialny – życia codzienne w okresie Nowego Państwa – Tell el-Daba, Tell el-Retaba, Gurob, Malqata, Amarna, Deir el-Medina, Sesebi, Sai, Amara West
14. Życie codzienne bogów – założenia świątynne Nowego Państwa – Giza, Amarna, Abydos, Teby, Elefantyna, Abu Simbel, Soleb, Dukki Gel
15. Aspekty życia pośmiertnego w okresie Nowego Państwa – Sakkara, Amarna, Teby
16. Dwa królestwa Amona czyli Egipt w Trzecim Okresie Przejściowym i ponowne zjednoczenie w Okresie Późnym – Naukratis, Sais, Tanis, Tell Dafana, Tell el-Retaba, Memfis, Abusir, Teby
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
- zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii Egiptu (K_W02)
- ma uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą kluczowe zagadnienia archeologii Egiptu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię (K_W04)
- ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych w kontekście archeologii Egiptu (K_W08)
- potrafi wyszukiwać, analizować, selekcjonować i wykorzystywać informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych, oraz poddawać je krytyce i twórczej interpretacji (K_U01)
- jest gotów do wykorzystywania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania jej z opiniami ekspertów (K_K01)
- jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)
- jest gotów do krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych i ma świadomość wieloaspektowości interpretacji (K_K04)
- jest gotów do wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i ma świadomość potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka (K_K05)
Kryteria oceniania
Wykład kończy się egzaminem pisemnym na platformie Kampus
Literatura
Podstawowa literatura w języku polskim:
1. Andrzejewski T., Opowiadania egipskie, Warszawa 1958.
2. Barwik M., Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi Umarłych, Warszawa 2020 (wyd. 2)
3. Ciałowicz K., Początki cywilizacji egipskiej, Kraków 1999.
4. Ćwiek A., Śmierć i życie w starożytnym Egipcie, Poznań 2005
5. Guillemette A., Życie codzienne. Egipt w czasach pyramid, Warszawa 2012
6. Grimal N., Dzieje starożytnego Egiptu, Warszawa 1988
7. Ikram S., Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004
8. Kaczanowicz M., Egipt, Ostatnie wieki imperium, Poznań 2019
9. Kemp B., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2009.
10. Kitchen K., Ramzes Wielki i jego czasy, Warszawa 2002
11. Lipińska J., Historia rzeźby, reliefu i malarstwa starożytnego Egiptu, Warszawa 1978.
12. Lipińska Jadwiga, Sztuka starożytnego Egiptu, Warszawa 2008.
13. Lipińska Jadwiga, Koziński Wiesław, Cywilizacja miedzi i kamienia, Warszawa 1977.
14. Myśliwiec Karol, Starożytny Egipt: architektura i sztuka, w: Sztuka Świata, tom 1, Warszawa 2009.
15. Niwiński A., Mity i symbole starożytnego Egiptu, Warszawa 2001 (wyd. 4)
16. Opracowanie zbiorowe, Egipt. Świat faraonów, Warszawa 2008
17. Opracowanie zbiorowe, Starożytny Egipt, Warszawa 2008
18. Schlögl H.A., Starożytny Egipt, Warszawa 2016
19. Wilkinson T., Powstanie i upadek starożytnego Egiptu, Warszawa 2011
Inne ważne publikacje:
1. Badawy A., A History of Egyptian Architecture, Berkeley 1968
2. Beckerath, J. v., Chronologie des pharaonischen Ägypten: die Zeitbestimmung der ägyptischen Geschichte von der Vorzeit bis 332 v. Chr., Mainz am Rhein 1997
3. Beckerath, J. v., Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Mainz: von Zabern 1999
4. Bietak M., Haus und Palast im alten Ägypten, Denkschriften der Gesamtakademie. Bd. 14. Wien 1996
5. Bietak M., Czerny E., and Forstner-Müller I., Cities and Urbanism in Ancient Egypt: Papers from a Workshop in November 2006 at the Austrian Academy of Sciences. Wien 2010.
6. Dodson A., S. Ikram, The Tomb in Ancient Egypt: Royal and Private Sepulchers from the Early Dynastic Period to the Romans, London 2008
7. Lacovara P., The New Kingdom Royal City, Studies in Egyptology, London, New York 1997
8. Leclère, F., Les villes de Basse Egypte au Ier millénaire av. J.- C. : analyse archéologique et historique de la topographie urbaine. 2 vols. Bibliothèque d'étude, Le Caire 2008
9. Lehner M., The Complete Pyramids, London 1997
10. Lehner M., Hawass Z., Giza and the Pyramids, London 2017
11. Lloyd A.B. (red.), A companion to ancient Egypt, vol. I, Oxford 2010
12. Moeller N., The archaeology of urbanism in ancient Egypt: from the Predynastic period to the end of the Middle Kingdom, Cambridge 2016
13. Nicholson P.T., I. Shaw (ed.), Ancient Egyptian Materials and Technology, Cambridge, New York 2000
14. Robins G., The Art of Ancient Egypt, Cambridge, Mass. 2008
15. Uphill E.P., Egyptian Towns and Cities, Shire Egyptology. 8, Aylesbury 1988
16. Van Siclen III Ch.C., Remarks on the Middle Kingdom Palace at Tell Basta. In Haus und Palast im alten Ägypten, Manfred Bietak (ed.), 239-46, Wien 1996
17. Von der Way T, Boessneck J., and Köhler E.Ch., Tell el-Fara'în, Buto, Mainz 1997
18. Williams, B.B., Security and the Problem of the City in the Naqada Period. In Silverman, D.P. (ed.) For His Ka: Essays Offered in Memory of Klaus Baer, Chicago 1994
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: