Bogowie, zięby i uczeni – powstanie człowieka. Krytyczna analiza teorii i tekstów 2800-C4-BOG
Zajęcia będą składały się z wykładów oraz części praktycznej. Duży nacisk położony zostanie na
dyskusje wybranych zagadnień z zakresu ewolucji człowieka oraz grupowe jak i indywidualne
ćwiczenia z krytycznego czytania tekstów oraz analizowania utworów popkultury
1. Wstęp do teorii ewolucji. Różnice morfologiczne między człowiekiem a innymi naczelnymi
Kształtowanie się współczesnej teorii ewolucji. Jak tłumaczono powstanie człowieka od starożytności
do czasów Darwina? Czym różni się budowa szkieletu małpy i człowieka? Jakie problemy wiążą się z
badaniem wczesnych form homininów? Jakie są najważniejsze mechanizmy działania ewolucji?
2.„Genealogia” człowieka- od Ardipiteka do Homo sapiens
Jak doszło do oddzielenia się linii Homo sapiens? Jakie gatunki homininów są wyróżniane, czy mogli
to być nasi przodkowie? Kiedy pojawiły się pierwsze narzędzia, jak wyglądały? Czy jest tylko jeden
gatunek Homo? Jakie odkrycia przyniosły nam ostatnie lata?
3. Krytyczne czytanie tekstów. Teksty naukowe a popularnonaukowe dotyczące ewolucji człowieka,
“otwarta nauka”.
4. Paleoantropologia, małpy i człowiek- kilka słów o wydzielaniu nowych gatunków homininów. Jakie
są założenia teorii ewolucji? Jakie są dowody potwierdzające ewolucje?
5. Krytyczne spojrzenie na rekonstrukcje wyglądu, życia i zachowania dawnych ludzi.
Jak wiarygodne są dostępne metody rekonstrukcji twarzy? W jaki sposób rekonstruowany jest wygląd
wczesnych homininów? Jak archeologia wpłynęła na ukształtowanie wizerunku neandertalczyka?
6. Krytyczna analiza wybranych tekstów
Jakimi narzędziami można posłużyć się w celu oceny tekstu naukowego? Jakie cechy charakteryzują
wiarygodny artykuł?
7. Krytyczne głosy wobec teorii ewolucji- koncepcje młodej oraz starej Ziemi, Inteligent Design,
teistyczny ewolucjonizm
Jakimi argumentami posługują się zwolennicy młodej oraz starej Ziemi? Jakie problemy dostrzegają w
teorii ewolucji?
8. Debaty „ewolucjoniści vs. kreacjoniści”- krytyczne spojrzenie
W jaki sposób budowana jest narracja obydwu stron konfliktu? Jakich technik używają? Jakie są
cechy dobrej debaty?
9. Powstanie człowieka oraz jego najdawniejsze dzieje w popkulturze.
Jak epoka paleolitu przedstawiana jest w popkulturze: literaturze pięknej, filmach, serialach, grach,
komiksach czy animacjach? Czy w ostatnich latach nastąpiła zmiana? Skąd wzięła się moda na
dinozaury? Czy naukowe przedstawienie historii człowieka jest nudne?
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
1) Wiedza
K_W02 - Zna podstawowe terminy dotyczące ewolucji w języku polskim i angielskim
K_W08 - Wie, czym charakteryzowały się poszczególne gatunki człowieka oraz kiedy i gdzie występowały
K_W04 - Zna różne teorie dotyczące powstania człowieka, potrafi wymienić ajważniejsze argumenty, którymi posługują się ich zwolennicy
K_W12 - Zna mechanizmy ewolucji
2) Umiejętności
K_U01 - Potrafi wyszukiwać i analizować krytycznie literaturę dotyczącą ewolucji w języku polskim i angielskim
K_U05 - Potrafi samodzielnie formułować wnioski, argumentować i tworzyć syntetyczne podsumowania z uwzględnieniem różnych teorii powstania człowieka
K_U016 - Potrafi samodzielnie analizować i interpretować odkrycia związane z filogenezą człowieka z uwzględnieniem ich kontekstu
3) Postawy
K_K03 - Rozumie potrzebę dyskusji nad teorią ewolucji i innymi funkcjonującymi w społeczeństwie koncepcjami stworzenia świata
K_K01 - Rozumie potrzebę znajomości podstaw terminologicznych, a także tła historycznego
K_K13 - Student przejawia chęć do samodzielnej pracy nad tekstami
K_K01 - Rozumie problem pseudonaukowych publikacji na listach bestsellerów
Kryteria oceniania
Dopuszczona jest trzykrotna nieusprawiedliwiona nieobecność na zajęciach. Zajęcia zaliczane są
na podstawie: przesłanych zadań domowych (planowane jest przynajmniej jedno), przygotowania
i wygłoszenia na zajęciach jednej kilkuminutowej prezentacji dotyczącej wybranego
przedstawienia ewolucji/paleolitu w popkulturze oraz złożenia na koniec semestru krótkiej (2-3
strony) pracy pisemnej na wybrany temat związany z tematem zajęć. Aktywność na zajęciach
wpływa pozytywnie na ocenę końcową.
Literatura
Praca na zajęciach opierać się będzie na krótkich artykułach naukowych oraz popularnonaukowych.
Będą one sukcesywnie przesyłane w trakcie trwania semestru.
Literatura dodatkowa dla zainteresowanych:
M. Ryszkiewicz, 2014, Okruchy ewolucji. Tajemnice historii naturalnej, Warszawa.
S.J. Gould, 2002, The structure of evolutionary theory, Harvard University Press.
E. R. Lai, 2011, Critical Thinking: A Literature Review. Research Report, Pearson.
L. Spencer et al., 2004, Quality in qualitative evaluation: a framework for assessing research evidence.
London Cabinet Office, London.
R. Lewin, 2002, Wprowadzenie do ewolucji człowieka, Warszawa.
F.de Waal, 2016, Bonobo i ateista. W poszukiwaniu humanizmu wśród naczelnych, Copernicus Center
Press.
R.Dunbar, 2014, Nowa historia ewolucji człowieka, Copernicus Center Press.
J. Moreland, J. Reynolds, 2008, Stworzenie a ewolucja. Trzy ujęcia z perspektywy chrześcijańskiej,
Katowice.
A. Phy-Osen, 2010, Evolution, Creationism, and Intelligent Design. Historical Guides to Controversial
Issues in America, Santa Barbara, California.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: