Ekonomia sektora publicznego 2400-ESP3ESP
Część 1: Punktem wyjścia jest analiza przyczyn i roli państwa w rozwijającej się gospodarce rynkowej. Ma to uzasadnienie nie tylko w zawodności rynku, ale także konieczności pełnienia pewnych funkcji społecznych, związanych ze spoistością państwa. Kiedy rozpatrujemy rolę państwa w gospodarce, zawsze myślimy w kategoriach sektora publicznego, który jest emanacją państwa. Pociąga to za sobą różnego rodzaju skutki. Uczestnictwo państwa w gospodarce ma dwojakiego rodzaju uwarunkowania. Z jednej strony pewne funkcje sektor publiczny musi realizować, zaś z drugiej ma uzasadnienie ideologiczno-teoretyczne. Uwarunkowania te podlegają zmianie, zarówno pod wpływem realnych procesów gospodarczych, jak i opcji teoretycznych partii politycznych będących u władzy.
Sektor publiczny wraz z rozwojem gospodarki rynkowej, a także systemu demokratycznego, podlega ewolucji i zmianie. Z reguły pojawiają się nowe funkcje, które w dużym stopniu są efektem postępu technicznego i zmian na rynku, a także procesów globalizacyjnych. Podsumowaniem tej części wykładów jest analiza efektywności sektora publicznego, z punktu widzenia państwa, sektora przedsiębiorstw oraz sektora gospodarstw domowych.
Część 2: Poświęcona jest głównym funkcjom sektora publicznego. Po pierwsze, analizie poszczególnych typów dóbr publicznych, i po wtóre głównym ich funkcjom. Stąd też w tych częściach wykładu główny nacisk położony zostanie na analizę czystych dóbr publicznych, które są niezbywalną częścią zadań każdego państwa; rozważaniom na temat mieszanych dóbr publicznych / uniwersalnych dóbr mieszanych / lokalnych dóbr publicznych i wreszcie globalnych dóbr publicznych. Analiza ta uwzględnia nie tylko charakterystykę tych dóbr i funkcji w gospodarce i społeczeństwie, ale także ich zmienności w czasie, a zwłaszcza pewną konkurencyjność między sobą, a także z sektorem prywatnym.
Ta część wykładu jest również poświęcona głównym funkcjom gospodarczym państwa, a zwłaszcza: alokacyjnej, dystrybucyjnej, stabilizacyjnej i kontrolnej. Analiza tych funkcji ma odniesienie do różnych nurtów teoretycznych w ekonomii, zwłaszcza najnowszej oraz praktyki gospodarczej, związanej ze współczesnym rozwojem ekonomicznych, zarówno poszczególnych państw, jak i gospodarki światowej; wreszcie do przełomów systemowych w poszczególnych państwach - transformacja systemowa, pojawienie się nowych państw, jako efekt rozpadu systemu socjalistycznego oraz kolonialnego.
W tej części uwzględnione zostaną trzy kwestię, mające istotne znacznie dla funkcjonowania sektora publicznego, a tym samym gospodarki narodowej, jako całości: pierwsza dotyczy wolności gospodarczej, a tym samym formom regulacji i ingerencji państwa, zarówno tych zawartych w ładzie instytucjonalno-prawnym, jak i różnym formom pośrednim, druga różnego rodzaju patologiom ekonomiczno-społecznym, pojawiającym się na styku sektora publicznego i prywatnego; trzecia, roli i znaczeniu administracji publicznej, w różnych modelach gospodarki rynkowej, a także stopnia niezależności od bezpośredniego wpływu polityki.
Część 3: Główną problematyką tej części będzie analiza instytucji, zarówno twardych, jak i miękkich, i ich wpływ na funkcjonowanie sektora publicznego, jak i pozostałej gospodarki. Koncentruje się na zakresie swobody funkcjonowania poszczególnych instytucji, tzn. na ile reguły gry mają charakter trwały, a na ile mogą podlegać zmianie. I to głównie pod wpływem jakich czynników: ekonomicznych czy politycznych, endogenicznych czy egzogenicznych.
Część 4: Obejmuje głównie wzajemne relacje między sektorem publicznym a prywatnym. Omówione zostaną tu modele teoretyczne między tymi sektorami: model równowagi, model nierównowagi oraz model neutralny (zmienny pod wpływem ewolucji, jak i szoków). Innym ważnym fragmentem tej części wykładu będą relacje między sektorem publicznym a prywatnym, zwłaszcza w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego, a także relacje między sektorem publicznym a sektorem gospodarstw domowych.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
a) Wiedza
1. Student zna przyczyny wzrostu roli państwa w gospodarce, wie, jaki jest udział sektora publicznego w gospodarce i jakie są jego funkcje. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W08
2. Student zna podstawowe modele funkcjonowania sektora publicznego, wie, jak zmieniały się one w czasie i jak ewoluują obecnie, rozumie czynniki gospodarcze, ideologiczne i polityczne, które na tą ewolucję wpływają. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W07, S1A_W08 , S1A_W09
3. Student zna teorię dóbr publicznych, wie jakie są ich typy i funkcje, rozumie, od czego te funkcje zależą i jakie są problemy z popytem i podażą na dobra publiczne. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W07, S1A_W08 , S1A_W09
4. Student ma wiedzę na temat przemian sektora publicznego pod wpływem transformacji systemowej, czy pojawienia się nowych państw, jako efekt rozpadu systemu socjalistycznego oraz kolonialnego. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W07, S1A_W08 , S1A_W09
5. Student rozumie zależność między wolnością gospodarczą a ingerencją państwa, zdaje sobie sprawę z roli struktury instytucjonalnej, a jednocześnie wie, że istnieją różnego rodzaju patologie ekonomiczno-społeczne, pojawiające się na styku sektora publicznego i prywatnego, w tym zna problemy administracji publicznej. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W07, S1A_W08 , S1A_W09
6. Student wie, jakie modele opisują relacje między sektorem publicznym a prywatnym, wie też, jak te relacje odbywają się w praktyce, zwłaszcza w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego, a także relacje między sektorem publicznym a sektorem gospodarstw domowych. S1A_W01, S1A_W02, S1A_W03, S1A_W07, S1A_W08 , S1A_W09
b) Umiejętności
1. Student potrafi analizować rolę państwa w rozwijającej się gospodarce rynkowej, rozróżnić, które funkcje państwo musi realizować, np. ze względu na zawodność rynków, a które wynikają z przyczyn polityczno-ideologicznych. S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U05, S1A_U07, S1A_U08
2. Student potrafi przeanalizować relację między dobrami publicznymi i prywatnymi, określić skutki konkurencyjności między tymi dobrami. S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U07, S1A_U08
3. Student potrafi scharakteryzować główne funkcje gospodarcze państwa: alokacyjną, dystrybucyjną, stabilizacyjną i kontrolną, w świetle nurtów teoretycznych w ekonomii, oraz praktyki gospodarczej. S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U08
4. Student potrafi przeprowadzić prostą analizę instytucji, zarówno twardych, jak i miękkich, i ich wpływu na funkcjonowanie sektora publicznego, jak i pozostałej gospodarki. S1A_U01, S1A_U02, S1A_U03, S1A_U05, S1A_U07, S1A_U08
c) Kompetencje społeczne
1. Student zdaje sobie sprawę z różnic między teorią i praktyką, z konieczności dopasowania rozwiązań do istniejących warunków i wykazuje gotowość zdobywania nowej wiedzy związanej z tematem. S1A_K03, S1A_K04, S1A_K06
2. Student uzyskuje zrozumienie problemów, które obserwuje w otaczającym go świecie, jest w stanie zająć stanowisko w debacie publicznej o niezbędnych reformach. S1A_K03, S1A_K04, S1A_K05
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. J.Stiglitz, Ekonomia sektora publicznego, Warszawa 2004, część III Teorie wydatków publicznych
2. Sektor publiczny w Polsce i na świecie, między upadkiem a rozwojem: red. J.Kleer, Warszawa 2005, Rozdz. 1,2,3,4,5,6,9
3. J.Kleer, A.Karpiński, St.Owsiak, Spór o przyszłość sektora publicznego, Warszawa 2005
4. J.Kleer, Sektor publiczny jako przejaw ciągłości państwa narodowego, w: Instytucje-fundament czy fasada polityki makroekonomicznej, Warszawa 2005
Literatura uzupełniająca:
1. S.Connolly, A.Munro, Economics of the public sektor, Pearson Education Limited, 1999, England Harlow
2. J.P.Dunning, Zrozumieć demokrację, Warszawa 2001
3. J.Kleer, Globalizacja a państwo narodowe i usługi publiczne, Warszawa 2006
4. St.Owsiak, Finanse publiczne, Teoria i praktyka, Warszawa 2006, Rozdz. 3,5,6,8
5. Advancing Public Goods, ed. J.Ph.Touffut, Cheltenham UK-Northampton MA, USA, 2006
6. Samorząd lokalny-dobro publiczne, red.J.Kleer, Warszawa 2008
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: