Zasoby przyrody i ich wykorzystanie 1900-5-ZPW-WW
Zajęcia mają na celu przedstawienie poszczególnych zasobów przyrody oraz problematyki związanej z ich wykorzystaniem. Studenci poznają możliwości korzystania z poszczególnych zasobów, zasady ich zrównoważonej eksploatacji i ochrony oraz problemy związane z kurczeniem się i niedoborem poszczególnych zasobów. Zagadnienia te dotyczą zasobów przyrody nieożywionej (budowa podłoża, rzeźba terenu, gleby, klimat, wody) i przyrody ożywionej (rośliny, zwierzęta, grzyby i mikroorganizmy) oraz zasobów krajobrazowych. Omawiane są ogólne prawidłowości rozmieszczenia złóż podstawowych surowców mineralnych oraz uwarunkowania ich powstania, historia wykorzystania i problematyka wyczerpywania się tych złóż. Treść zajęć obejmuje też omówienie znaczenia rzeźby terenu w kontekście możliwości i ograniczeń gospodarowania na wybranych obszarach. Zdefiniowane są zasoby wodne Ziemi, ich redystrybucja w obiegu oraz dostępność dla działalności gospodarczej. Ważnym elementem charakterystyki jest ocena zagrożeń dla ilości i jakości zasobów wody słodkiej, wynikających z silnego oddziaływania antropogenicznego. Zdefiniowane są podstawowe zasady zrównoważonego gospodarowania wodami, główne cele i obowiązki prowadzenia racjonalnej gospodarki wodnej w związku z koniecznością traktowania wody jako zasobu deficytowego w kontekście potrzeb środowiska i człowieka. Na tym tle są scharakteryzowane zasoby wodne Polski. Zwrócono również uwagę na niekorzystne zjawiska, związane z wykorzystaniem zasobów wodnych, jakimi są powodzie i susze. Omówiono ich przyczyny i strategie przeciwdziałania. Scharakteryzowano także zasoby klimatyczne, w szczególności potencjał energetyki odnawialnej, jego zróżnicowanie na świecie i w Polsce, metody szacowania oraz możliwości ich wykorzystania. Przybliżone są główne aspekty polityki klimatycznej. Klimat jest rozpatrzony jako czynnik/bariera rozwoju. Omawiane są podstawowe zasady racjonalnego gospodarowania środowiskiem atmosferycznym i ochrony atmosfery, a także skale przestrzenne i możliwości melioracji klimatu. Przedstawione są zasoby glebowe wybranych regionów świata (w tym Polski), przyczyny i skutki procesów degradacji gleb (m.in. stepowienia i erozji) oraz metody ochrony gleb. Scharakteryzowane są wybrane gatunki i grupy roślin, zwierząt, grzybów i mikroorganizmów oraz ich rola w środowisku i w życiu człowieka (m.in. znaczenie w medycynie, technologii ochrony środowiska, rolnictwie, gospodarce). Przedstawione są przyczyny i sposoby ochrony przyrody ożywionej z uwzględnieniem zagadnień bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju. Omawiane są zasady racjonalnego gospodarowania populacjami wybranych grup organizmów. Przybliżona jest koncepcja świadczeń ekosystemowych (ecosystem services) oraz zasad gospodarowania zasobami krajobrazowymi i ich ochrony w kontekście Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Słuchacze są zapoznani ze źródłami informacji o poszczególnych zasobach przyrody.
WYMIAR ZAJĘĆ
Szacunkowa liczba godzin, którą student powinien przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych efektów uczenia się wynosi 50, w tym:
30 godzin zorganizowanych (konwersatorium),
20 godzin praca samodzielna (spełnienie kryteriów oceny przedmiotu).
METODY DYDAKTYCZNE:
wykład, prezentacja, dyskusja, wypowiedzi studentów (przygotowane w domu).
Kierunek podstawowy MISMaP
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (lista przedmiotów)
Geomorfologia
Gleboznawstwo i geografia gleb
Hydrologia i oceanografia
Meteorologia i klimatologia
Podstawy geologii
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Efekty kierunkowe: K_W02, K_W03
WIEDZA.
Absolwent zna i rozumie:
K_W02 - procesy przyrodnicze, teorie tłumaczące ich rozwój, czynniki
je kształtujące oraz główne kierunki ich przeobrażeń
K_W03 - znaczenie antropopresji w środowisku przyrodniczym w skali
lokalnej, regionalnej i globalnej
- definiuje poszczególne zasoby przyrody,
- zna prawidłowości rozmieszczenia i historię wykorzystania zasobów przyrody,
- umie wyjaśnić genezę wybranych zasobów przyrody,
- ocenia możliwości wykorzystania poszczególnych zasobów przyrody,
- definiuje problemy związane z eksploatacją i ochroną poszczególnych zasobów przyrody,
- opisuje i ocenia poszczególne zasoby przyrody w Polsce na tle innych regionów,
- posługuje się pojęciem zrównoważonego rozwoju,
- wskazuje działania niekorzystne w zakresie gospodarowania zasobami przyrody,
- ocenia wpływ niedoborów poszczególnych zasobów przyrodniczych na życie społeczności ludzkich.
UMIEJĘTNOŚCI
- wyszukuje informacje na temat poszczególnych zasobów przyrody
- analizuje źródła informacji o poszczególnych zasobach przyrody
- ma świadomość konieczności zachowania równowagi między eksploatacją a ochroną zasobów przyrody.
KOMPETENCJE SPOLECZNE
• ma świadomość możliwości i ograniczeń wynikających z wykorzystywania zasobów budowy geologicznej i rzeźby terenu.
Kryteria oceniania
Wymagania związane z uczestnictwem w zajęciach:
- obecność
dopuszczalna liczba nieobecności podlegająca usprawiedliwieniu – 2
W sytuacji opuszczenia zajęć, na których było przewidziane wystąpienie studenta należy przygotować pracę i przesłać ją do prowadzącego dane zajęcia w ciągu tygodnia.
- aktywność (przygotowanie wystąpień, aktywny udział w zajęciach)
Zasady zaliczania zajęć:
- ocena z przedmiotu jest oceną z testu (zalicza 51% punktów). Test jest przeprowadzony na ostatnich zajęciach w semestrze.
W przypadku zaliczenia testu jest możliwość uzyskania oceny o +0,5 stopnia wyższej za wyróżniającą się aktywność na zajęciach (realizacja tematu, aktywność, udział w dyskusji) zgłoszoną przez co najmniej 3 prowadzących
Niezaliczenie testu - możliwość poprawy w sesji poprawkowej.
Literatura
- Baran S., Turski R., 1996, Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wyd. Akademii Rolniczej, Lublin.
- Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999, Geografia gleb, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
- Begon M., Mortimer M., Thomson D.J., 1999, Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin, PWN, Warszawa.
- Buchwald K., Engelhardt W., 1975, Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, PWRL, Warszawa.
- Chełmicki W., 2001, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Craig J.R., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa.
- Kowalczak P., 2007, Konflikty o wodę, Wydawnictwo Kurpisz S.A., Przeźmierowo,
- Kowalik P., 2001, Ochrona środowiska glebowego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
- Krebs Ch. J., 2000, Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności, PWN, Warszawa.
- Michałowska-Knap K., Wiśniewski G., 2008, Stan obecny i potencjał energetyki odnawialnej w Polsce, Prace PIGEO.
- Migoń P., 2012, Geoturystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
- Mikulski Z., 1998, Gospodarka wodna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
- Nowicki J., 1980, Promieniowanie słoneczne jako źródło energii, Arkady, Warszawa.
- Pullin A.S. 2004, Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa.
- Rosin Z. i in., 2011, Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej znaczenie w ochronie przyrody krajobrazu rolniczego, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 67 (1), 3-20.
- Solon J., 2008, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, Problemy ekologii krajobrazu, 21, 25-44.
- Żaba J., Gaidzik K., 2010. Geoturystyka – nowa interdyscyplinarna dziedzina nauk o Ziemi, Biul. Nauk. Wrocł. WSIS, Turystyka i Rekreacja, 1, 6-13.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: