Pedagogika szkolna z elementami pedagogiki specjalnej 4102-5M2S-PSEPS
Przedmiot ma za zadanie zapoznanie studentów z: (1) zagadnieniami z zakresu pedagogiki szkolnej ze szczególnym uwzględnieniem problemów II etapu edukacyjnego (klasy IV-VI) oraz (2) elementami pedagogiki specjalnej. Z jednej strony celem kursu jest dostarczenie studentowi wiedzy z zakresu teorii wychowania oraz zasad wychowawczych, które kreują interakcje w klasie szkolnej, z drugiej zaś strony ważnym komponentem przedmiotu jest także podstawowa wiedza z zakresu pedagogiki specjalnej, która umożliwi rozpoznanie głównych problemów dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych i wychowawczych. Zadania te będzie realizowane poprzez przedstawienie i przedyskutowanie wybranych zagadnień teoretycznych oraz możliwych rozwiązań praktycznych z uwzględnieniem specyfiki pracy nauczycieli języków obcych w obrębie następujących obszarów:
1. Proces wychowania, jego struktura, właściwości, dynamika; podmiotowość w wychowaniu; podstawowe środowiska wychowawcze: rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła.
2. Style i postawy wychowawcze; konteksty wychowania; szkoła jako instytucja wychowawcza – środowisko społeczne klasy i szkoły; proces
i wzorce komunikowania się na terenie szkoły; ukryty program szkoły; postawy nauczycieli i uczniów; tworzenie klimatu wychowawczego
w klasie i w szkole.
3. Charakterystyka funkcjonowania dziecka na II etapie edukacyjnym: formy aktywności (nauka i zabawa), rozwój zainteresowań, poszerzanie autonomii i samodzielności; dynamika grupy uczniowskiej, rola rówieśników, osób znaczących i autorytetów, bunt okresu dorastania i jego funkcje.
4. Wpływ problemów zdrowotnych, dysharmonii i zaburzeń rozwojowych ucznia na funkcjonowanie w szkole, w tym w grupie rówieśniczej; konsekwencje psychologiczne.
5. Zagrożenia dzieci i młodzieży: agresja (w tym agresja elektroniczna), przemoc, uzależnienia (w tym od środków psychoaktywnych i komputera), grupy nieformalne, zagrożenie niedostosowaniem społecznym.
6. Praca dydaktyczno-wychowawcza nauczyciela na II etapie edukacyjnym: programy wychowawcze i profilaktyczne; tworzenie klimatu wychowawczego; stymulowanie rozwoju społeczno-moralnego dzieci, zachęcanie do współpracy i współdziałania uczniów.
7. Wspólne i swoiste problemy osób z różnymi niepełnosprawnościami (niewidomych i słabowidzących, niesłyszących i słabosłyszących, niepełnosprawnych intelektualnie, przewlekle chorych, osób z autyzmem).
8. Diagnoza i wczesna interwencja, wspomaganie rozwoju, wyrównywanie szans edukacyjnych z osób niepełnosprawnością. Zasady pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych: ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, z zaburzeniami zachowania (w tym: z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej); z zaburzeniami emocjonalnymi, lękowymi i nastroju; z zaburzeniami osobowości i odżywiania; z niepełnosprawnością fizyczną, intelektualną, chorobą przewlekłą; z zaburzeniami w procesie rozwoju językowego i [całościowymi zaburzeniami w rozwoju; o szczególnych uzdolnieniach.
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kursu student:
K_W12 ma podstawową wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia zarówno w aspekcie biologicznym, jak i psychologicznym oraz społecznym
K_W15 zna podstawowe teorie dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne uwarunkowania tych procesów
K_W20 ma podstawową wiedzę o uczestnikach działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej i pomocowej
K_U12 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł
K_U14 potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii i pedagogiki oraz powiązanych z nimi dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych, pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań
K_U21 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań wychowawczych; potrafi generować rozwiązania konkretnych programów psychologicznych i pedagogicznych oraz prognozować przebieg ich rozwiązywania i przewidywać skutki planowanych działań
K_U24 potrafi pracować w zespole pełniąc różne role; umie przyjmować i wyznaczać zadania, ma elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z projektowaniem i podejmowaniem działań profesjonalnych
K_K02 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
K_K08 ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań psychologicznych i pedagogicznych w środowisku szkolnym i pozaszkolnym; jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych; wykazuje aktywność, podejmuje trud i odznacza się wytrwałością w realizacji indywidualnych i zespołowych działań profesjonalnych w zakresie pracy nauczycielskiej
Kryteria oceniania
Kontrola obecności na zajęciach
Analiza przypadku – planowanie działań kompensacyjno-wyrównawczych.
Praca pisemna – plan współpracy z nauczyciel / specjalistą / poradnią psychologiczno-pedagogiczną.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Dudzikowa M., Czerepaniak-Walczak M,(red.), Wychowanie. Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, GWP, Gdańsk 2007.
Dykcik, W. (red.). (2010). Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Fenstermacher G.T. Soltis J., Style nauczania, WSiP, Warszawa 2005.
Krause, A. (red.). (2012). Szkoła dla osób z niepełnosprawnością. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Ministerstwo Edukacji Narodowej (2010). Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla nauczycieli.
Obuchowska, I. (red.). (2008). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne S. A.
Śliwerski B., Jak zmieniać szkołę? Oficyna Wydawnicza IMPULS, Kraków 2008.
Zawadzka-Bartnik, E. (2010). Nauczyciel języków obcych i jego niepełnosprawni uczniowie (z zaburzeniami i dysfunkcjami). Kraków: Impuls.
Zawiślak, A. (2009). Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
Literatura dodatkowa:
Byers, R./ Rose, R. (2002). Jak zaplanować pracę z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych: opracowanie metodyczne dla nauczycieli. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Fechner-Sędzicka I., Szkolny system wspierania zdolności. Wyd. Aker, Toruń1999.
Olechowska, A. (2001). Wspieranie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: wskazówki dla nauczycieli. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej.
Ośrodek Rozwoju Edukacji (2009/2010). Seria „One są wśród nas”.
Szczygieł, B. (2007). Jak pracować z dzieckiem niepełnosprawnym: konstruowanie programu zajęć, organizowanie klasy integracyjnej, konspekty zajęć. Kraków: Impuls.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: