Elementy językoznawstwa 4101-6SEJO
Głównym celem konwersatorium „Elementy językoznawstwa” jest zapoznanie studentów z teorią i praktyką opisową oraz badawczą współczesnego językoznawstwa, przedstawienie najważniejszych dokonań światowej lingwistyki (ze szczególnym uwzględnieniem wieku XIX i XX), ukazanie różnorodności szkół, kierunków i zastosowań. Ilustracje materiałowe pochodzą głównie z języka angielskiego i polskiego.
Studenci poznają podstawowe terminy i kategorie pojęciowe językoznawstwa, począwszy od pojęć ogólnych, takich jak język i gramatyka. Przedstawione są różnorodne tradycje badawcze i modele teoretyczno-opisowe (ze szczególnym uwzględnieniem gramatyki generatywnej). Szczegółowej prezentacji podlegają wewnętrzne składniki gramatyki, a także zewnętrzne (interdyscyplinarne) powiązania lingwistyki z innymi dziedzinami (np. socjolingwistyka, psycholingwistyka). Akcentuje się rolę podstawowych dychotomii językoznawczych, takich jak forma i funkcja, synchronia i diachronia. Wiedza teoretyczna jest wykorzystywana do rozwiązywania praktycznych problemów analitycznych. Zwraca się przy tym uwagę na praktyczne zastosowania wiedzy językoznawczej jak i stosownych umiejętności w innych dziedzinach nauki i życia codziennego (m.in. na przykładzie językoznawstwa komputerowego).
Program zajęć obejmuje następujące zagadnienia:
Semestr II
- Społeczne aspekty języka:
znaczenie zróżnicowania językowego (socjolingwistyka), dialekt a idiolekt (dialektologia), styl, slang, żargon
- Językoznawstwo historyczne:
synchronia a diachronia, rozwój językoznawstwa historycznego w ubiegłych wiekach, pojęcie zmiany językowej, procesy i tendencje diachroniczne w fonologii i pozostałych działach gramatyki (przykłady z jęz. angielskiego), zapożyczenia i inne zmiany w leksykonie, metoda porównawcza, genetyczna klasyfikacja języków
- Akwizycja języka (rozwój mowy):
główne teorie i metody badań, periodyzacja, rozwój poszczególnych struktur i sprawności (leksykalne, fonologiczne, składniowe, itp.), specyfika nauki języka obcego
- Elementy neurolingwistyki i psycholingwistyki:
język naturalny a mózg człowieka, ewolucja języka, psycholingwistyczne modele przetwarzania języka naturalnego
- Język naturalny a informatyka i technologia komputerowa:
komputerowe modele przetwarzania języka naturalnego, zastosowania informatyki i komputerów w nauce i w życiu codziennym, do rozwiązywania zadań i problemów językowych, język a tzw. „sztuczna inteligencja”, językoznawstwo korpusowe.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu procesu uczenia się student powinien:
(wiedza)
1) definiować podstawowe pojęcia i problemy językoznawcze;
(umiejętności)
2) opisać konkretne zjawisko gramatyczne przy użyciu odpowiednich terminów i metod;
3) zakwalifikować dane językowe do poszczególnych domen badawczych w ramach językoznawstwa;
4) budować bazę danych językowych w powiązaniu z określonym problemem;
5) zilustrować kategorie gramatyczne przykładami z języka angielskiego i/lub polskiego;
6) analizować strukturę gramatyczną różnorodnych form (wyrażeń) w języku angielskim;
7) wyjaśnić podstawowe kierunki rozwojowe we współczesnej lingwistyce;
(kompetencje społeczne)
8) skutecznie współpracować z innymi członkami grupy w celu realizacji wspólnego zdania.
Kryteria oceniania
Od studentów oczekuje się opanowania kolejnych fragmentów podręcznika (praca z książką w domu), aktywnego udziału w dyskusjach na zajęciach, umiejętności przeprowadzania prostych analiz językoznawczych, znajomości stosownych pojęć i terminów, zaliczenia trzech testów pisemnych w semestrze (ok. 30 minut każdy), przygotowania i przedstawienia jednej prezentacji indywidualnej w semestrze, na zadany temat (ok. 20 min.).
W ujęciu procentowym, udział poszczególnych składników w ocenie końcowej przedstawia się następująco:
- śródsemestralne pisemne testy kontrolne — 70%
- ocena ciągła (przygotowanie do zajęć, aktywność) — 10%
- kontrola obecności — 10%
- praca semestralna — 10%
Literatura
Podręcznik wiodący (wymagany):
- Fromkin, V., Rodman, R., An Introduction to Language
Podręczniki uzupełniające (zalecane):
- Blake, B., All About Language
- O’Grady, W., Dobrovolsky, M., Katamba, F., Contemporary Linguistics. An Introduction
- Radford, A., Atkinson, M., Britain, D., Clahsen, H., Spencer, A., Linguistics. An Introduction.
- Sapir, E., Language
oraz wybrane materiały internetowe.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: